انتشار اوراق وکالت در دستور کار بازار سرمایه

اوراق وکالت، یکی از انواع ابزارهای مالی است که بر مبنای ضوابط عقد وکالت استوار است و دستورالمل انتشار آن در دستور کار قرار دارد.

به گزارش بازتاب به نقل از سازمان بورس و اوراق بهادار، مهسا رادفر افزود: در سال ۹۸ تصویب دستورالعمل انتشار اوراق وکالت در دستور کار قرار دارد که بر این اساس، «اوراق وکالت» یکی از انواع ابزارهای مالی است که بر مبنای ضوابط عقد وکالت استوار است. در این اوراق، سرمایه‌گذاران منابع مالی خود را در قالب عقد وکالت در اختیار بانی قرار می‌دهند و او به عنوان وکیل دارندگان اوراق، منابع حاصل از انتشار اوراق را برای انجام فعالیت‌های اقتصادی متنوع و متعدد سرمایه‌گذاری می‌کنند.

رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی در ادامه توضیح داد: این اوراق برای تأمین مالی و تأمین سرمایه در گردش شرکت‌های پروژه، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین سرمایه‌هایی که قصد دارند سایر بنگاه‌های اقتصادی از جمله شرکت‌های کوچک و متوسط را تأمین مالی کنند، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

رادفر، اوراق وکالت را فرصت جدیدی برای تأمین مالی هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری دانست و گفت: از این طریق، شرکت‌ها می‌توانند در راستای سرمایه گذاری بیشتر در شرکت‌های زیر مجموعه خود اقدام کنند؛ ضمن اینکه در کنار تأمین مالی شرکت‌های بزرگ، اوراق وکالت برای تأمین مالی شرکت‌های پروژه و همچنین شرکت‌های کوچک و متوسطی که بر اساس دستورالعمل‌های موجود شرایط انتشار اوراق و تأمین منابع مالی از بازار سرمایه را ندارند، مناسب است.

وی در پایان تصریح کرد: با طراحی و تصویب اوراق وکالت، طراحی و پیاده سازی انواع اوراق مالی اسلامی مرسوم در کشورهای اسلامی در داخل کشور صورت گرفته و اصلاح و بهبود فرآیند انتشار ابزار و یا اصلاح رویه‌ها به عنوان برنامه‌های آتی مورد توجه است.

انتشار اوراق‌بهادار سرمایه‌ای و استفاده از اوراق‌بهادار بدهی

رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی در خصوص تأمین مالی در کشورمان گفت: از ویژگی‌های اصلی تأمین مالی در اقتصاد ایران، بانک محور بودن نظام تأمین مالی و نقش پررنگ بازار پول در این فرآیند است. به عبارتی دیگر نخستین و شاید تنها گزینه اکثر مدیران برای تأمین مالی پروژه‌ها و شرکت‌ها استفاده از تسهیلات بانک‌ها و مؤسسات اعتباری است و تأمین مالی با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، منابع پیش بینی شده دولت و در نهایت تأمین مالی از طریق بازار سرمایه در اولویت‌های بعدی قرار دارند؛ این در حالی است که بازار سرمایه با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان قادر است تا در تجهیز منابع بنگاه‌های تولیدی و خدماتی کشور نقش مهمی ایفا کند.

این مقام مسئول، انجام تأمین مالی در بازار سرمایه را به دو روش عمده دانست و افزود: نخستین روش از طریق انتشار اوراق بهادار سرمایه‌ای است که با تأسیس شرکت‌ها و یا افزایش سرمایه شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار محقق می‌شود؛ دیگر روش نیز انتشار اوراق بهادار بدهی است که طیف وسیع‌تری از شرکت‌ها، اعم از سهامی عام و خاص را در بر می‌گیرد و استفاده از اوراق بهادار بدهی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین و جدیدترین گزینه‌های تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی برشمرد.

رادفر، در خصوص روش‌های تأمین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی اظهار کرد: در حال حاضر ابزارهای متنوعی در بازار سرمایه وجود دارد که برای تأمین مالی فعالیت‌های مختلف واحد تجاری می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال یک شرکت که قصد راه‌اندازی پروژه‌ای را دارد، برای تأمین منابع مالی خود در مرحله ساخت (قبل از بهره‌برداری) می‌تواند از اوراق مشارکت یا اوراق سفارش ساخت استفاده کند. برای تأمین ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز جهت تأسیس یا توسعه واحد تولیدی می‌تواند با استفاده از اوراق اجاره تأمین مالی کند؛ اما طیف گسترده‌ای از اوراق بهادار بدهی برای تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی کاربرد دارد.

وی اوراق مرابحه را به عنوان پرکاربردترین ابزار مالی در جهت تأمین مواد و کالا که یکی از اقلام اصلی سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه‌ها نام برد و تصریح کرد: در فرایند انتشار این اوراق، منابع مورد نیاز برای خرید کالا با انتشار اوراق جمع آوری شده سپس مواد و کالای مورد نیاز خریداری و به صورت فروش اقساطی در اختیار بنگاه اقتصادی قرار می‌گیرد.

رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی، اضافه کرد: واحدهای تولیدی نیز می‌توانند از اوراق اجاره برای تأمین نقدینگی استفاده کنند. همه واحدهای تولیدی مالک دارایی‌هایی هستند که به صورت مولد در تولید نقش مستقیم ایفا نمی‌کند، مانند زمین و ساختمان و کارخانه. آنها از طریق انتشار اوراق اجاره می‌توانند با فروش دارایی به نهاد واسط و سپس اجاره به شرط تملیک آن، ضمن حفظ دارایی قبلی خود معادل ارزش کارشناسی دارایی نقدینگی جذب کنند.

وی در خصوص اوراق سلف توضیح داد: این اوراق یکی دیگر از ابزارهای تأمین مالی است که می‌تواند منابع مورد نیاز برای تولید را تأمین کند. در این اوراق، شرکت می‌تواند در ازای دریافت وجه نقد متعهد به تحویل محصول خود در آینده به قیمت مشخص شود؛ البته در این اوراق برای پوشش ریسک ناشی از تغییرات قیمت محصول، اختیار خرید و فروش دیده شده که به شرکت و خریدار اوراق، این اطمینان را می‌دهد که قیمت در یک دامنه مشخصی تغییر خواهد کرد.

رادفر، اوراق خرید «دین» را یکی دیگر از ابزارهای تأمین نقدینگی معرفی کرد و گفت: در این اوراق شرکت‌ها می‌توانند مطالبات مدت دار ناشی از فروش خود را با تنزیل بفروشند و منابع به دست آمده را مجدد در فرایند عملیاتی شرکت به کار گیرند. اوراق منفعت، اوراق دیگری است که عمدتاً می‌تواند برای تأمین مالی پیمانکاران مورد استفاده قرار گیرد.

وی افزود: اکثر شرکت‌های پیمانکاری در ازای اجرای پروژه، دارای قراردادهای بلندمدت بهره برداری یا فروش تضمینی محصول هستند و بازگشت سرمایه‌گذاری اولیه آنها مستلزم سپری شدن زمان مشخصی است. در این اوراق، پیمانکاران می‌توانند با واگذاری منافع قرارداد در مدت معینی نسبت به تأمین نقدینگی خودشان اقدام کنند.

این مقام مسئول تاکید کرد: از نظر ما گرچه تنوع‌بخشی به ابزارهای تأمین مالی یکی از اقدامات لازم برای افزایش سهم بازار سرمایه در تأمین مالی است، اما تنوع ابزارها لزوماً به سهولت و افزایش تأمین مالی نمی‌انجامد و آنچه از خود شیوه‌های تأمین مالی مهم‌تر است، متناسب کردن آن با نیاز بنگاه‌ها و تسهیل شرایط استفاده از آن‌هاست که در این راستا طراحی و تصویب ابزارهای جدید متناسب با نیاز بنگاه‌های اقتصادی همواره مدنظر سازمان بورس بوده است.

حجم و مبلغ اوراق منتشر شده در سال ۹۷

مهسا رادفر، میزان انواع اوراق بهادار بدهی منتشر شده در سال ۹۷ را جمعاً مبلغ ۵۲۱.۲۲۱ میلیارد ریال خبر داد و تصریح کرد: از این حجم، مبلغ ۱۴۷.۳۲۰ میلیارد ریال آن مربوط به پذیره‌نویسی اوراق در بازار و مابقی مربوط به شروع معاملات ثانویه اوراق عمدتاً اسناد خزانه اسلامی در بازار است.

وی افزود: بیشترین میزان انتشار اوراق مربوط به اوراق اجاره به مبلغ ۵۳.۷۷۰ میلیارد ریال و ارواق سلف به مبلغ ۵۰.۸۵۰ میلیارد ریال با هدف تأمین نقدینگی و بعد مربوط به اوراق منفعت به مبلغ ۳۱.۰۰۰ میلیارد ریال، اوراق مرابحه ۸.۰۰۰ میلیارد ریال، اوراق رهنی ۲.۰۰۰ میلیارد ریال و اوراق مشارکت ۱.۷۰۰ میلیارد ریال است. میزان اسناد خزانه اسلامی پذیرش شده در سال ۹۷ مبلغ ۳۴۲.۰۶۸ میلیارد ریال و اوراق مشارکت دولت مبلغ ۲۰.۰۰۰ میلیارد ریال بوده است.

برنامه‌های سال ۹۸ در حوزه انتشار اوراق

وی در خصوص برنامه‌های سال جاری در حوزه انتشار اوراق بیان کرد: در پایان سال گذشته برای ۱۳ شرکت جمعاً به مبلغ ۲۸.۵۳۳ میلیارد ریال موافقت اصولی جهت انتشار اوراق صادر شده که فرایند تکمیل مدارک آنها جهت انتشار اوراق در دست انجام است؛ ضمن آنکه اقدامات اولیه جهت پذیرش مبلغ حدود ۱۲۰.۰۰۰ میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی که در روزهای پایانی سال به پیمانکاران تخصیص داده شده نیز در حال انجام است.