اما و اگرهای مذاکرات؛ مواضع ایران سختتر شده یا طرف غربی بازی در میآورد؟
علیرغم تأکیدات همه طرفها بر پیشرفت در مذاکرات هستهای و در دسترس بودن توافق، به نظر میرسد تصمیمات در تهران که به گفته منابع غربی سبب سختتر شدن مواضع ایران شده است، بار دیگر چشمانداز حصول نتیجه را تیره و تار کرده است. در همین حال این دیدگاه مطرح است که دور کنونی مذاکرات، احتمالا دور آخر خواهد بود.
«بازتاب»؛ آرش صفار- مذاکرهکننده ارشد ایران، «علی باقری» که روزهای نخست هفته جاری را برای تصمیمگیری در خصوص مذاکرات وین در تهران سپری کرده بود، دوشنبه گذشته به وین بازگشت.
پس از شروع دور جدید مذاکرات در وین، با توجه به اظهارات دیپلماتها، به نظر میرسد پس از چند هفته امیدواری در خصوص به سرانجام رسیدن گفتگوها، بار دیگر اما و اگرها در این مسیر افزایش یافته است.
دو منبع نزدیک به مذاکرات اعلام کردهاند که پس از بازگشت باقری به وین، مواضع ایران سختتر شده است. به گفته این منابع، ایران بر حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی آمریکا پافشاری میکند و همچنین خواستههای تازهای را مطرح کرده است.
«سختتر شدن مواضع ایران» پس از آن رخ داده است که برخی نمایندگان مجلس اعلام کرده بودند که خبرهای خوبی از وین به گوش نمیرسد؛ طبیعتا تغییر در مواضع ایران پس از جلسه شورای عالی امنیت ملی در اوایل هفته صورت گرفته است.
در همین شرایط «ایرنا» نوشت «نه تنها توافق قطعی نیست، بلکه در حال حاضر احتمال توافق با احتمال عدم توافق برابری میکند».
«میخائیل اولیانف»، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین و مذاکرهکننده ارشد این کشور در گفتگوهای هستهای که پیشتر از توافق تا پایان فوریه خبر داده بود در توییتر خود نوشت «به واقع دلایلی داشتیم تا باور کنیم که مذاکرات وین بر سر برجام تا آخر ماه فوریه به طور موفقیتآمیز به پایان برسد. این انتظارات به وقوع نپیوست».
او با اظهار تأسف در این باره اعلام کرد که هنوز فرصت برای موفقیت مذاکرات در روزهای آتی وجود دارد.
ایران و طرفهای غربی همچنان بر ضرورت اتخاذ تصمیم سیاسی توسط طرف دیگر تأکید میکنند؛ هر دو طرف عدم اتخاذ چنین تصمیمی را به معنی شکست مذاکرات دانستهاند.
از سوی دیگر، موضوعات حائز اهمیت برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با دیگر اهمیت یافته است. منابع نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایران از مانعتراشی فرانسه در مسیر حلوفصل اختلافات پادمانی ایران و آژانس خبر دادهاند؛ به گفته این منابع نقش مخرب فرانسه، میتواند مذاکرات به شکست بکشاند.
طرح موضوعات بالا در حالی است که تیم مذاکرهکننده ایران، وزارت امور خارجه یا شورای عالی امنیت ملی، تقریبا از ارائه هر گونه جزئیاتی در خصوص تصمیمهای خود، پیشرفتها مذاکرات، نکات مورد توافق و موانع اختلافات باقی مانده خودداری میکنند؛ مقامهای رسمی طرفهای دیگر نیز همین رویه را در پیش گرفتهاند. در این شرایط تنها منبع گمانهزنیها، «منابع نزدیک به مذاکرات» است.
همزمان، این دیدگاه توسط برخی تحلیلگران مطرح شده است که جنگ اوکراین ممکن است فشار بر آمریکا، سه کشور اروپایی و روسیه را برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای با ایران افزایش دهد؛ چرا که به جز چین، همه طرفهای ایران در وین، در جنگ اوکراین درگیر هستند.
گروهی از تحلیلگران نیز بر این باور هستند که این دور از گفتگوهای وین، به احتمال زیاد دور پایانی گفتگوها خواهد بود؛ به عبارت دیگر در روزهای آتی مشخص میشود که آیا توافقی در کار است یا خیر.