چند نکته طلایی در مورد جلسه روحانی، پوتین و اردوغان در تهران
ایران، روسیه و ترکیه در جریان اجلاس تهران به توافقی که انتظار داشتند نرسیدند (اجلاس دیگری در روسیه برگزار خواهد شد.) اما هر سه طرف دلایل زیادی برای اینکه احساس کنند خطوط قرمز امنیتی آنها تثبیت شده‌اند، دارند.
المانیتور نوشت: افزایش درگیری‌ها در ادلب به تشکیل اجلاس سران سه کشور شد؛ مسئله‌ای که مهمتر از مسائل دیگر بود. پیش از آغاز این اجلاس، انتظارها از ایران، روسیه و ترکیه رسیدن به نتایج مثبت بود. انتظار این بود که سومین اجلاس مشترک سران این سه کشور، قدم بسیار مهمی در راه پایان جنگ در سوریه باشد.
به گزارش بازتاب به نقل از انتخاب؛ این رسانه امریکایی در ادامه آورده است: سرگی لاورف وزیر خارجه روسیه قبل از آغاز این اجلاس به خبرنگاران گفته بود:” انتظار داریم بعد از این نشست مسائل از نظر نظامی حل شده باشند. درباره باقی مسائل نیاز به مذاکره بین رهبران سه کشور است.”
این سه کشور البته در جریان اجلاس تهران به توافقی که انتظار داشتند نرسیدند (اجلاس دیگری در روسیه برگزار خواهد شد.) اما هر سه طرف دلایل زیادی برای اینکه احساس کنند خطوط قرمز امنیتی آنها تثبیت شده‌اند، دارند.
تا زمانی که درباره روابط ایران، روسیه و ترکیه نگرانی‌هایی وجود دارد، سه نکته درباره اجلاس تهران بسیار مهم هستند:
نکته اول اینکه بحث‌های مطرح شده بین سه رئیس جمهور که در جریان پخش زنده این مراسم دیده شد، اختلاف نظرها بین این سه کشور را به خوبی نشان داد. این برای اولین بار بود که مشخص شد این سه کشور درباره موضوعی مرتبط با سوریه تا این حد اختلاف نظر دارند. البته باوجود این اختلاف نظرها، ادبیاتی که در این بحث‌ها مطرح شد، نشان داد که آنها نسبت به هم درک متقابل دارند و می‌توان انتظار داشت آنها به توافق‌هایی هم برسند.
نکته دوم اینکه باجود اختلاف نظرها، تهران، مسکو و آنکارا همچنان فرمتی که در اجلاس آستانه به آن رسیدند را در دستور کار دارد. این فرمت باعث کارایی بیشتر مکانیز مذاکرات شده است. این فرمت به هر سه کشور کمک می‌کند دستور اجلاس‌ها را در مسیر موضوعات مورد نظرشان در سوریه نگه دارد.
به عنوان مثال حسن روحانی رئیس جمهور ایران در این باره گفته است:” رژیم صهیونیستی نمیتواند بخشی از مبارزه با تروریسم باشد. رژیم نامشروع اسرائیل باید هرچه سریع‌تر مناطق تحت اشغال تروریست‌ها در سوریه را ترک کند.”
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه هم درباره توافق‌های آستانه گفته است:” تصمیم‌هایی که در اجلاس گذشته گرفته شد، تاثیر مثبتی داشته‌اند. 95 درصد خاک سوریه از اشغال تروریست‌ها در آمده و 141 شهر پاکسازی شده‌اند. کم کم آماده این می‌شویم که سرنوشت آینده سوریه را به دست مردم این کشور بسپاریم.”
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه هم گفته است:” می‌دانیم که بعد از توافق آستانه خواسته‌های ما در جهت اصلی به همگرایی رسیده‌اند. با در نظر داشتن این موضوع، و با کمک خون سربازهایمان در بخش‌های مختلف، خاک سوریه کم کم از وجود تروریست‌ها پاک شده است. کشور سوریه به سمت آرامش و صلح می‌رود و این مسئله می‌تواند به بازگشت پناهجوها به خانه‌هایشان ختم شود.”
باوجود اینکه اردوغان معتقد بود توافق‌هایی که در آستانه حاصل شده کاملا در جهت منافع ترکیه نیست، پوتین و روحانی پا پس نکشیدند و به هدف اصلی استراتژی خود که به دست گرفتن مجدد کنترل کار در منطقه بود رسیدند. براساس مفاد این قرارداد، روسیه و ایران مثل گذشته می‌توانند به گروه‌های متخاصم در خاک سوریه حمله کنند. هردوی این کشورها برای کنترل خشونت و درگیری‌ها به توافق‌های قدرتمندی رسیده‌اند. تنها اما و اگری که درباره این موضوع وجود دارد (که اما و اگر قوی هم هست) و آن این است که روسیه ترجیح می‌دهد با آن گروه‌ها آشتی کند.
نکته سوم اینکه حضور آمریکا در منطقه همچنان برای این سه بازیگر صحنه سوریه یک مشکل بزرگ است. آمریکا در سوریه برای تقابل با ایران، خراب کردن منافع روسیه و به خشم آوردن ترکیه تلاش می‌کند. حسن روحانی رئیس جمهور ایران درباره نقش آمریکا در سوریه گفته است:” نمی‌توان هیچ نقش مثبتی برای آنها تصور کرد. رفتارهای سرشار از بربریت و دور از قانون آنها در سوریه، با همه قوانین بین‌المللی در تضاد است.”
