الحاق ایران به WTO؛ از سنگ‌اندازی ترامپ تا ناامیدی تهران
در حالی که با روی کار آمدن ترامپ چشم انداز پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی تیره تر از گذشته شده است به نظر می رسد دولت ایران نیز برخلاف گذشته اولویتی برای این موضوع قائل نیست.
به گزارش بازتاب به نقل از المانیتور، ظاهرا امیدهای دیرینه ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی ناامید شده است. توافق هسته ای جولای 2015 که بین تهران و 6 قدرت جهانی به امضا رسید، تاثیر چندانی در اجماع سازی در درون سازمان تجارت جهانی برای عضویت ایران نداشته است. در همین حال، در عرصه داخلی نیز دولت ایران اقدام عملی چندانی برای محقق ساختن هدف اعلامی اش یعنی آزادسازی اقتصاد این کشور صورت نداده است.
ماهیت اجماعی مقررات سازمان تجارت جهانی به نحوی است که رای مخالف تنها یک عضو تاثیرگذار برای رد عضویت یک کشور کافی است. ایران اولین بار 21 سال پیش برای عضویت در سازمان تجارت جهانی درخواست داد، اما تلاش های مکرر این کشور برای عضویت در این سازمان همواره با مخالفت دولت آمریکا مواجه شده است.
تنها در سال 2005 بود که واشنگتن تصمیم به استفاده از این عضویت به عنوان ابزار امتیاز دهی در مذاکرات هسته ای نمود و پذیرش درخواست عضویت ایران تا حدودی با پیشرفت مواجه شد. در این سال سازمان تجارت جهانی ایران را به عنوان عضو ناظر خود پذیرفت. انتظار می رفت بعد از توافق هسته ای سال 2015 نیز گشایش بیشتری در درخواست عضویت ایران ایجاد شود. اما ظاهرا این گشایش با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا عقیم ماند.
ایران کاهش امیدهای خود برای پیوستن به این سازمان جهانی را پنهان نمی کند. ماه گذشته، مجتبی خسروتاج، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران گفت، پیوستن به سازمان تجارت جهانی دیگر اولویت تهران نیست. این نشان دهنده تغییر رویکرد صریح دولت ایران نسبت به لحن خوشبینانه است که بعد از امضای توافق هسته ای از مقامات ایرانی شنیده شده بود.
مواضع خصمانه ترامپ علیه ایران به صورت کلی و علیه توافق هسته ای به صورت مشخص بر همگان آشکار است. موضع وی همراستا با برخی از اعضای کنگره آمریکاست که سال گذشته با نگارش نامه ای به نماینده تجاری آمریکا، از وی خواستند تا علیه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی لابی گری انجام دهد. این قانونگذاران در نامه خود نوشته بودند، عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی ممکن است توانایی واشنگتن در اعمال تحریم های بیشتر علیه اقتصاد این کشور را از بین ببرد.
این در حالی است که یک گروه کاری سازمان تجارت جهانی، که وظیفه آن بررسی رژیم تجارت خارجی ایران است، همچنان منتظر انتخاب رئیس است. از سال 2005 تاکنون عمدتا به دلیل مخالفت های سیاسی کشورهای مخالف ایران، این گروه نتوانسته تشکیل جلسه دهد. اما حتی اگر این گروه تشکیل جلسه هم می داد، رژیم تجاری ایران چیز زیادی برای پیشنهاد کردن به سازمان تجارت جهانی نداشت، به خصوص از این جهت که ایران تاکنون یک نقشه راه قابل اتکا برای قرار دادن اقتصاد دولتی ایران در مسیر یک اقتصاد آزاد و رقابتی ارائه نداده است.
محمد مهدی بهکیش، دبیر دفتر اتاق بین المللی تجارت تهران در این باره گفت: «ایران رژیم تجارت خارجی خود را به سازمان تجارت جهانی ارائه کرده است. در واقع، دولت این رژیم را به دفعات معدودی ارائه کرده است.» اما به گفته بهکیش، تا زمانی که کشور تصمیم نهایی ای در خصوص آزادسازی اقتصاد اتخاذ نکند این رژِیم تجاری تاثیر چندانی در پی نخواهد داشت….دولت باید مشخص کند که تحت چه فرآیندی آزادسازی اقتصاد را پیش خواهد برد.»
وی افزود، به رغم شعارهای دولت در حمایت از سیاست های ترویج بازار آزاد، مقررات زدایی، شفافیت و اصلاحات اقتصادی گسترده تر، تصمیمات اتخاذ شده در 4 سال گذشته نشان می دهد که دولت حسن روحانی اقدامات چندانی در محقق کردن این اهداف صورت نداده است.
