اقتصاد نگاه توهمی بر نمی تابد

شعارها و وعده های انتخاباتی جز جدایی ناپذیر سخنان نامزدها در موعد این رویداد است. این شعارها در ایام انتخابات بیشینه نقدها و تحلیل ها را به خود اختصاص می دهد و صاحبنظران سیاسی و رسانه ای به ارزیابی راستی و درستی وعده ها و نزدیکی و دوری آنها از واقعیات و منافع جامعه می پردازند. شعارهای مطرح شده از سوی نامزدها در روزهای تبلیغات و انتخابات اگر با معیارها، منافع و واقعیات جامعه همخوان نباشد، به طور قطع آسیب زا خواهد بود. این ناهمخوانی و گاهی تناقض وعده ها و شعارها با واقعیات کشور، در برخی از موارد تنها می تواند اعتماد و اعتنای مردم به نامزد طراح چنین شعارهایی را در سلب کند اما روی دیگر سکه زمانی رخ می نماید که این شعارها و برچسب ها، بر جامعه هدف آثار مخربی در پی داشته باشد، تهدید کننده منافع ملی باشد یا وحدت جامعه را دچار تزلزل کند.
تفکیک جامعه به دسته و گروه و ایجاد شکاف و قطب بندی میان طبقات متفاوت جامعه برای نامزد پست ریاست جمهوری امر قابل قبولی نیست وآسیب هایی هم درپی دارد. وحدت و همدلی میان مردم با هر سطحی از دارایی، در سایه چنین تفکیکی تهدید خواهد شد. بی اعتمادی به اقتصاد و ناامیدی از آینده نیز می تواند از تبعات طرح چنین شعارها و برچسب هایی از سوی نامزدهای انتخابات باشد.
گروه پژوهش و تحلیل ایرنا به منظور بررسی دلایل و پشتوانه های شعارهای تفکیک محور و تبعات آن در سطح سیاسی و اقتصادی با «مهرداد لاهوتی بائوج» نماینده اصولگرای مجلس و «غلامرضا ظریفیان» مدرس دانشگاه و فعال سیاسی گفت گو کرده است. به باور این کارشناسان شعارها و برچسب هایی که جامعه را هدف دسته بندی قرار می دهند فاقد پشتوانه علمی و آماری دقیق بوده و در برهه کنونی طرح اینگونه شعارها و برچسب زنی به افراد و قشرها به ضرر جامعه و کشور خواهد بود.

**ابهام در پشتوانه های شعاری نامزدها
درباره دلایل، پشتوانه و منظور برخی نامزدها از تفکیک جامعه به گروه و دسته، اظهارنظرهای مختلفی مطرح شده است. ظریفیان اما معتقد است که قطب بندی جامعه بدون پشتوانه درست، هم ظلم به ملت است و هم ظلم به نظام و کشور. او به پژوهشگر ایرنا می گوید: برای تفکیک جامعه دو گروه 4 درصد و 96 درصد باید ملاک و معیاری وجود داشته باشد. در چنین تفکیک هایی به یک معنا ما بخش بزرگی از جامعه را تحقیر می کنیم، در حالی که آمارها و مشاهدات عینی و رسمی کشور چیز دیگری می گوید.
درباره اعتماد به این آمارها باید اشاره شود که بیشتر مسوولان آمار و حتی بانک مرکزی کشور دوره های زیادی ثابت بوده اند و با تغییر دولت، تغییری چندانی نداشته اند، بنابراین باید به این آمار اعتماد کرد و با تکیه بر منطقی علمی و قابل اطمینان حرف زد.
لاهوتی هم درباره دلایل طرح شعارهای تفکیکی و چنین دسته بندی هایی می گوید: اگر منظور از این دسته بندی اعلام شده افراد خطاکار هستند که باید گفت در هر جامعه و هر صنفی خلاف کار باشد، هم در دهک های پایین جامعه و هم در دهک های بالای جامعه. این میان آنچه اهمیت دارد این است که اراده نظام در برخورد با متخلفان؛ اراده ای قوی است. نامزدها در تبلیغات خود می توانند اعلام کنند که در برخورد با متخلفان اراده ای قوی خواهیم داشت، اما اینکه در انظار عمومی اعلام کنند که قشر محدودی از مردم ایران از همه منابع استفاده می کنند و تعدادی دیگر در فقر به سر می برند، این موضوع برای وجهه جهانی کشور هم چندان خوش آیند نیست و من آن را قبول ندارم. اگر منظور از تفکیک این است که بخشی از جامعه در حال فساد هستند، باید دید تا به امروز با این موضوع چه برخوردی شده است، نامزدها می توانند برای مقابله با موضوع فساد چه کنند. بسیاری از مسوولان دولتی و وزرا قطعا از فیلتر های فراوانی عبور کرده اند، از نمایندگان مردم رای اعتماد گرفته اند. بنابراین تفکیک مسوولان دولتی، به نظر من زیر سوال بردن دستگاه های نظارتی است.

**بی اعتمادی به اقتصاد نتیجه تفکیک جامعه
ظریفیان درباره آینده سرمایه گذاری اقتصادی با وجود تفکیک ها و برچسب های اعلام شده از سوی برخی نامزدها تصریح کرد: سرمایه گذاران کشور که از ثروت خوبی هم برخوردار هستند، برای تولید و چرخ های اقتصادی مملکت، و ساختن کشور تلاش می کنند، در قانون اساسی هم توجه ویژه به بخش خصوصی شده است. بسیاری از تاجران ایرانی که سرمایه خود را به جای فرستادن به خارج از کشور و دلالی، در کارخانه های داخلی سرمایه گذاری کردند، به تولید و اشتغال کمک کردند.
این تفکیک مبهم و بدون تمایز می تواند عرصه را بر فعالیت های اقتصادی بر خدمتگزاران تنگ کند. نباید نگاه توهمی در اقتصاد و وعده های اقتصادی بود. وعده های دیگر برخی نامزدها هم به عمل چندان نزدیک نیست. آمارها و وعده های اشتغال هم با آمار و ارقام و شرایط اقتصادی کشور چندان هماهنگ نیست. ایجاد اشتغال پایدار نیازمند زیر ساخت هایی است که بدون فراهم شدن آنها نمی توان چنین وعده هایی داد. با بررسی وعده های برخی نامزد این فکر به ذهن می آید که شاید برخی باور ندارند که قرار است رییس جمهور شوند. باید با احتیاط بیشتری از آمار و ارقام در وعده ها استفاده کنند.
لاهوتی هم در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا درباره تبعات اقتصادی تفکیک جامعه به گروه و دسته می گوید: در نظام جمهوری اسلامی کارهای بزرگی در حوزه عمران و اقتصاد کشور صورت گرفته است که علیرغم دشمنی های صورت گرفته از برکات این نظام است. البته باید قبول کرد که نابسامانی هایی در بخش اقتصادی وجود دارد که باید حل شود. همه می دانیم که چالش کنونی کشور اقتصاد است، بخشی از این چالش های اقتصادی به موضوع مدیریتی باز می گردد و بخش دیگری به دشمنی ها و تحریم ها و تهدیدها علیه کشورمان. نباید از یاد برد که کشور هشت سال در جنگ بود. بهتر است به جای فرافکنی و دنبال مقصر گشتن، راه حل خود را برای حل این چالش اعلام کنیم. نامزدها برای برون رفت از این چالش های اقتصادی برنامه های خود را ارائه کنند. زیر سوال بردن دستاوردهای نظام و تقسیم و طبقه بندی مردم و جامعه کار صحیحی نیست.

**افکار عمومی و تاثیر تفکیک جامعه در شعارهای انتخاباتی
ظریفیان درباره نتایج و آثار برچسب زنی و تفکیک مردم، بر افکار عمومی و جامعه هدف می گوید: در همه علوم اقتصادی، جامعه شناسی و ادبیات توسعه، مهمترین سرمایه اجتماعی جامعه اعتماد است. اعتماد از هسته های کوچکی مانند خانواده شروع می شود و بین اقوام، دولت و مردم، مردم با رسانه ها و … امتداد می یابد. هرچه این اعتماد افزایش پیدا کند؛ سرمایه اجتماعی جامعه بیشتر می شود و آن سرمایه اجتماعی به سرمایه فرهنگی و اقتصادی تبدیل می شود و ضریب امنیت جامعه را بالا می برد و بنیان های اساسی را تقویت می کند. جامعه ایران پس از انقلاب، اعتمادی اساسی و بنیادی در خود تولید کرده است.
در دوران دفاع مقدس اعتماد اجتماعی معجزه کرد و اکنون نیز انباشت عظیم اعتماد وجود دارد. نباید برای از بین بردن این سرمایه مسابقه گذاشت و آن را به رایگان به تاراج داد. همه جناح ها باید مراقب این سرمایه اجتماعی باشند که امروز ایران بسیار به آن نیاز دارد، هم به لحاظ اقتدار خارجی و هم تقویت بنیان های انسجام ملی. اگر به فکر منافع ملی کشور هستیم و افکار عمومی برای ما مهم است، اگر می خواهیم مسیر توسعه کشور عاقلانه و با آرامش بیشتر پیش رود، بهتر است وعده هایی با پشتوانه علمی و منطقی ارائه دهند.
این فعال سیاسی درباره آثار منفی گروه بندی در جامعه می گوید: اگر 4 درصد را در جمعیت 80 میلیونی ایران ضرب کنیم. چیزی نزدیک به 3.5 میلیون خواهد شد. یعنی سه و نیم میلیون زالو صفت در کشور وجود دارد؟ این به نوعی سیاه نمایی علیه کشور است. باید پرسید منطق شما برای این تفکیک چیست و آیا این نقد سنگین عملکرد دولت ها در کشور نیست؟ در کشور با همه فرازونشیب ها به نسبت گذشته طبقات بهم نزدیک شده اند، ولی این نوع تفکیک جامعه انحراف از معیارها انقلاب است. اگر درباره کسانی که چنین ادعاهایی دارند، خوشبینانه قضاوت کنیم، باید گفت متوجه نیستند که این تفکیک ها چه آسیب هایی برای کشور دارد. برای ناکارآمد نشان دادن دولتی نباید با منافع ملی بازی کرد.
لاهوتی نماینده مجلس هم درباره بازتاب شعارهای تفکیک محور از سوی برخی نامزدها در جامعه نیز به پژوهشگر ایرنا گفت : دسته بندی مردم امر درستی در جامعه نیست. همه ما ایرانی هستیم و ایران را دوست داریم و همه مدافع آرمان های انقلاب و نظام هستیم. همه چه آن سرمایه گذار در سطح کلان و چه آن کشاورز روستایی، برای ایران و در راه پیشرفت آن تلاش می کنند، بنابراین تقسیم بندی جامعه به دو دسته چندان درست به نظر نمی رسد. مردم قطعا متوجه واقعیات جامعه هستند، در مناظره ها می بینند که از نامزدها درباره یک موضوع سوال می شود و آنها درباره موضوع دیگری پاسخ می گویند. در حالی که بهتر است نامزد از این فرصت برای پرداختن به جزییات راه حل خود برای برون رفت ازچالش ها بهره ببرد. راه حل های ارائه شده هم باید برای مردم قابل فهم و ملموس باشد. برای برون رفت از این وضیعت چه باید کرد، این مهم است. پرداختن به گذشته مشکلی حل نمی کند. هرچند در ایام انتخابات باید فضای رقابتی وجود داشته باشد و نباید عرصه را با حساسیت های زیاد محدود کرد، اما اینکه چه حرفی درست است، مردم تشخیص خواهند داد.