اقتدار دفاعی در پیچ و‌خم بودجه
یکی از مولفه‌های اصلی بودجه‌های سالانه در جمهوری اسلامی، موضوع حمایت و تقویت حوزه دفاعی و نظامی است، از این رو در لوایح بودجه همواره اعتباراتی متناسب با درآمدهای سالانه کشور دیده و اختصاص داده می‌شود تا با توجه به تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقهای که کشور با آن روبه‌روست، دفاع و قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، در مقابله با کشورهای غربی و متخاصم افزایش یابد و خیال تقابل با کشور را درسرنداشته باشند.
حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه علنی یکشنبه 19 آذرماه مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه 97 را تقدیم مجلس کرد که با نگاه به اعداد و ارقام ارائه شده در بخش دفاعی، نظامی و امنیتی کشور به نظر می‌رسد بودجه پیشنهادی در این بخش نسبت به سال 96 افزایش داشته که البته به گفته برخی نمایندگان بیشترین افزایش آن مربوط به بخش جاری و پرداخت حقوق است.
براساس جداول آماری ارائه شده، بودجه سپاه پاسداران 167366971میلیون ریال، بودجه ارتش 96748066 میلیون ریال، بودجه ستاد کل نیروهای مسلح 16571606 میلیون ریال، بودجه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح 43436635 میلیون ریال و بودجه سازمان بسیج 20 میلیونی 11,804,843 میلیون ریال تعیین شده است.
ضرورت حرکت براساس برنامه ششم
برخورداری از توان دفاعی از مسائل مهم، لازم و ضروری در تأمین امنیت و منافع ملی به‌شمار می‌رود. در واقع توانمندی دفاعی برای هر ملتی نمایش اقتدار و امنیت ملی برای جلوگیری از بروز هرگونه تهدید و جنگ است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این‌که در مورد افزایش بودجه نظامی کشور بحث قانونی وجود دارد و دولت موظف است لایحه سنواتی بودجه را براساس سیاست‌های کلی نظام و قانون برنامه ششم توسعه ارائه دهد، تاکید کرد: در این دو قانون فرادستی بر بودجه، اعلام شده حداقل 5درصد بودجه عمومی کشور باید به تقویت بنیه دفاعی جمهوری اسلامی ایران اختصاص پیدا کند، اما در بودجه‌ای که هم‌اکنون دولت داده، اعداد بسختی به 2درصد می‌رسد و به عبارتی احکام توسعه‌ای قانون برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلی کشور، اجرا نشده که این موضوعی است که باید در کمیسیون تلفیق بررسی بودجه سال 97 مورد توجه قرار بگیرد.
نماینده اسلام آباد غرب با انتقاد از این‌که چنین نظام بودجه ریزی قابل دفاع نیست و دولت به وظیفه خود بویژه در بحث بودجه دفاعی که حساس‌ترین بخش کشور است عمل نکرده یادآور شد، ایران کشوری پر دشمن است و آمریکایی‌ها، صهیونیست‌ها و برخی مرتجعین عرب در راهبردهای نظامی خود تهدیدات راهبردی ایران را مطرح می‌کنند، لذا واقعیت این است که باید به لحاظ بودجه‌ای آمادگی لازم را داشته باشیم.
وی با بیان این‌که تنها افزایش‌هایی که صورت گرفته در زمینه جاری و مربوط به حقوق و مزایاست که امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است، خاطرنشان کرد: افزایش بودجه دفاعی نظامی و امنیتی کشور باید در کمیسیون تلفیق بودجه مورد توجه قرار گیرد، چون موضوع دفاع از کشور برای ما مهم و اساسی است.
محمدجواد جمالی، عضو هیات رئیسه کمیته دفاعی مجلس شورای اسلامی نیز درباره آخرین وضعیت لایحه بودجه دفاعی سال 97 با اشاره به این‌که سهم 5درصدی بودجه دفاعی کشور از هزینه‌های جاری در برنامه ششم توسعه به دولت تکلیف شده یاد آور شد، در لایحه بودجه سال 97 اگر این اتفاق نیفتاده باشد حتماً در کمیسیون تلفیق بودجه سال آینده این موضوع پیگیری خواهد شد.
وی اهمیت توان موشکی کشور را با توجه به تأکیدات فرمانده کل قوا در بخش موشکی و نیروی قدس سپاه، اولویت اول بودجه دفاعی کشور عنوان کرد و گفت:با توجه به تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقهای باید توان دفاعی در سه بخش هوایی، دریایی و زمینی را ارتقا دهیم.
هماهنگی با ستاد کل نیروهای مسلح
از سوی دیگر سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت مجلس تاکید کرد: هماهنگی لازم برای بررسی بودجه دفاعی سال 97 و نیازهای بخش دفاعی کشور با ستادکل نیروهای مسلح انجام خواهد گرفت و طبق تکالیف مشخص شده در برنامه ششم توسعه، باید 5 درصد بودجه عمومی کشور به تقویت بنیه دفاعی کشور اختصاص یابد و اگر دولت به همین تکلیف قانونی عمل کند، کافی است.
نقوی‌حسینی با بیان این‌که جمهوری اسلامی یکی از کشورهایی است که صراحتا و آشکارا از طرف برخی قدرت‌ها تهدید می‌شود، افزود: وقتی دشمنان می‌گویند که گزینه نظامی روی میز است یا وقتی که رژیم صهیونیستی به شکل آشکار ایران را تهدید به حمله می‌کند یا برخی کشورهایی که در حد و اندازه ایران نیستند ما را تهدید می‌کنند، نشان می‌دهد که ما باید روی تقویت بنیه دفاعی کشور سرمایه‌گذاری کنیم و این موضوع تبدیل به یکی از اولویت‌های مهم کشور شود.
از طرف دیگر سیدقاسم جاسمی رئیس کمیته دفاعی مجلس نیز یادآورشد که کمیسیون امنیت ملی اقدامات لازم را برای افزایش بودجه قرارگاه پدافند هوایی انجام خواهد داد.
وی با اشاره به شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی تاکید دارد که بودجه دفاعی کشور باید نسبت به گذشته روز به روز افزایش پیدا کند چون کشورهای منطقه نیز در حال افزایش قدرت دفاعی خود هستند.
جاسمی با اشاره به کاهش بودجه بعضی بخش‌های ارتش جمهوری اسلامی، تاکید کرد: علاوه بر آن که دولت باید به افزایش بودجه نیروهای مسلح توجه کند، عزیزان ارتش جمهوری اسلامی نیز باید رایزنی‌های لازم را در این زمینه، پیش از تدوین لایحه بودجه با دولت محترم داشته باشند و نیازهای خود را به اطلاع دولت برسانند.
نظارت برای تحقق بودجه
البته درخصوص بودجه نهادهای مختلف، اختصاص مبالغ، تنها یک بخش از ماجراست و شاید بخش مهم‌تر، تحقق بودجه‌های اختصاص داده شده است.
این موضوعی است که در سال‌های گذشته، گلایه‌هایی را نیز به همراه داشته و به عنوان مثال سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در سال 95 نسبت به کم بودن پرداخت‌های دولت به نیروهای مسلح انتقاد کرده بود.
بر همین اساس ضروری به نظر می‌رسد که در کنار بودجه‌های اختصاص داده شده به نهادهای نظامی، نظارت‌های دقیقی در زمینه تحقق بودجه‌های تعیین شده صورت گیرد تا بویژه در بخش‌هایی که با امنیت کشور سر و کار دارند دغدغه‌های مالی وجود نداشته باشد.
