افزایش ۲۶ درصدی جمعیت پرندگان مهاجر در سرشماری سال ۹۶
مدیرکل دفتر حیات‌وحش و آبزیان آب‌های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر اینکه جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ رشدی در حدود۲۶/۵ درصد را نشان می‌دهد، گفت: با توجه به آمار دریافتی از استان‌ها، استان مازندران با جمعیت ۶۹۹ هزار و ۱۳۰ پرنده مهاجر آبزی و کنار آبزی و استان گلستان با ۳۵۶ هزار و ۱۸۱ پرنده، میزبان بیشترین جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر بوده‌اند.
مجید خرازیان مقدم با اعلام آمارسراسری سرشماری زمستانی پرندگان آبزی و کنار آبزی از ۱۱ دی‌ماه لغایت ۱۱ بهمن‌ماه سال گذشته گفت: هرساله از اواسط شهریور تا اواخر زمستان، کشور ما میزبان گونه‌های نادری از پرندگان مهاجر است که از شمال به سمت مناطق جنوبی کوچ می‌کنند.
وی درباره گونه‌های مهاجر اظهارکرد: با شروع بارندگی‌ها، آبگیری تالاب‌ها و سردتر شدن عرض‌های شمالی، مهاجرت پرندگان به اوج خود می‌رسد و گروه‌های اصلی پرندگان آبزی و کنار آبزی که در فصل مهاجرت در کشور ایران مشاهده‌شده و آماربرداری می‌شوند، عموماً متعلق به یکی از گروه‌های «کشیم»ها، «پلیکان»ها، «باکلان»ها، «اگرت»ها، «حواصیل»ها، «لک‌لک»ها، «اکراس»ها و «کفچه‌نوک»، «فلامینگو»ها، «غاز»ها و« قوها» و «اردک»ها، «درنا»ها، «یلوه»ها و «طاووسک» و «چنگر»ها، کنار آبزیان، «اسکوآ»ها، «کاکائی»ها و «پرستوهای دریایی» هستند.
مدیرکل دفتر حیات‌وحش و آبزیان آب‌های داخلی تصریح کرد: هرساله معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست بنا به شرح وظایف ذاتی خود، نسبت به جمع‌آوری نتایج سرشماری از کل کشور اقدام می‌کند و نتایج حاصل برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی تجزیه و تحلیل می‌شود.
مقدم خاطرنشان کرد: کل جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر آماربرداری شده در زمستان سال ۹۶ برابر با ۲ میلیون ۴ هزار و ۹۱۴ پرنده از ۱۶۱ گونه بود که در سطح ۴۸۳ سایت سرشماری در سراسر کشور آماربرداری شدند. از این تعداد حدود ۵۳ هزار و ۱۶۶ پرنده (۲/۶۵ درصد) شامل ۸ گونه «پلیکان پا خاکستری»، «غاز پیشانی‌سفید کوچک»، «عروس غاز»، «اردک مرمری»، «اردک سرسفید»، «درنای سیبری» و «تلیله بزرگ» شناسایی شدند.
وی ادامه داد: در بین گروه‌های مختلف پرندگان مهاجری که وارد ایران شده‌اند، بیشترین جمعیت متعلق به گروه غازها، قوها و اردک‌ها با تعداد ۷۸۱ هزار و ۴۹۹ پرنده و کمترین جمعیت با عدد ۷، متعلق به گروه «اسکوآ»ها است. بزرگ‌ترین جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر که در زمستان ۹۶ در کل کشور سرشماری شده است، مربوط به گونه «چنگر معمولی» با جمعیتی معادل ۲۷۱ هزار و ۵۵۰ قطعه است که در روز پنجم ژانویه در سایت غرب خلیج گرگان در استان مازندران مشاهده و آماربرداری شد همچنین جمعیتی مشتمل بر۱۰۸ هزار «چنگر معمولی» در تاریخ ۲۲ ژانویه در استان گلستان در محدوده حاشیه شرقی دریای خزر شمارش شد.
وی افزود: طی سرشماری زمستان ۹۶، جمعیت بزرگی از گونه حمایت‌شده «غاز پیشانی‌سفید کوچک» در منطقه سد ارس در استان آذربایجان غربی در تاریخ چهارم ژانویه به تعداد ۶۴۵۰ قطعه شمارش و ثبت شد. بر اساس این گزارش استان گیلان با تعداد ۸۵ گونه بالاترین تنوع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر را در برمی‌گیرد.
به گفته خرازیان مقدم در بررسی مربوط به نرخ رشد جمعیت پرندگان زمستان گذران، جمعیت مهاجر گروه «اسکوآ»ها و «یلوه»ها به ترتیب بیشترین نرخ رشد و گروه «پلیکان»ها و «فلامینگو»ها به ترتیب کمترین نرخ رشد را نشان می‌دهند. با اندکی توجه به روند تغییرات جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی در سال‌های مختلف می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد که پرندگان حاشیه‌نشین تالاب‌ها و آب‌چرها و پرندگان گروه کنار آبزی در سال ۹۶ نسبت به سال‌های قبل رشد قابل‌ملاحظه‌ای در مهاجرت و اقامت در زیستگاه داشته‌اند که دلیل این موضوع می‌تواند کم‌عمق شدن تالاب‌ها و نامناسب شدن زیستگاه پرندگان غواص باشد. لذا جمعیت پرندگان کنار آبزی به دلیل مناسب شدن زیستگاه جایگزین شده‌اند. همچنین با بررسی نرخ رشد جمعیت فلامینگوها با نرخ ۲۶- درصد و پلیکان‌ها با نرخ رشد ۲۷/۹- درصد می‌توان وضعیت وخیم خشکی تالاب‌ها را در زیستگاه‌های اصلی این پرندگان درک کرد.
وی افزود: در خلال سرشماری سال ۹۶ در استان کردستان، ۴ قطعه «اردک‌ماهی خوار سفید» (مرگوس سفید) و ۴ قطعه «چرخ ریسک نیزار» در تالاب زریوار و نیز ۱ قطعه «لک‌لک سیاه» در رودخانه جغه تو سقز برای اولین بار مشاهده و ثبت شد.
به گزارش ایسنا مدیرکل دفتر حیات‌وحش و آبزیان آب‌های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهارکرد: بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی فهرست سرخ IUCN متعلق به گونه اردک سر حنایی و کمترین جمعیت مربوط به دو گونه درنای سیبری و عروس غاز بود. نتایج سرشماری سال گذشته نشان از رشد ۱۷/۴ درصدی مهاجرت این گروه از پرندگان نسبت به زمستان ۹۵ دارد.
مقدم یادآور شد: در سرشماری سال ۹۶، مساحت سایتهای سرشماری شده در استان‌های مازندران (۲۸/۷۷ درصد)، خوزستان (۱۹/۱۵ درصد) و گیلان (۱۸/۵۸ درصد) بیشترین درصد از کل مساحت سایتهای سرشماری کشور را به خود اختصاص دادند. در مقابل مساحت سایتهای سرشماری شده در استان‌های یزد، تهران و البرز با ۰/۰۱ درصد، کمترین درصد را نشان می‌دهد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست مجموع مساحت سایتهای سرشماری کشور در سال ۹۶، معادل ۲۴/۲۸۵۰۳۶۶ هکتار بود که در حدود ۱۷.۲۵ درصد از این وسعت، مورد سرشماری قرارگرفته و پوشش داده شده است.
