افزایش نجومی ارزش سهام شرکت های دولتی، در سایه حمایت های بی دریغ دولت

تب و تاب بازار سرمایه این روزها در جامعه به شدت افزایش یافته است و میلیون ها سهامدار حقیقی در کنار ده ها هزار سهامدار حقوقی روزانه بیش از 10 هزار میلیارد تومان معامله انجام می دهند؛ رویه ای که موجب شده است تا شاخص کل این بازار ازعدد یک میلیون 800 هزار عبور کرده و به مرز 2 میلیون واحد برسد.

به گزارش «بازتاب»، در فضای مورد اشاره که گویای استقبال غیر قابل منتظره شهروندان از بازار سرمایه است و در لایه های زیرین این بازار مجموعه تحولاتی در جریان است که نگرانی های فراوانی را به همراه دارد؛ تحولاتی نظیر حمایت های بی دریغ دولتی از برخی سهام مرتبط با شرکت های زیر مجموعه دولت که اکنون با رشد فزاینده به لحاظ ارزش سهم رو به رو شده اند.

همانظور که اشاره شد بررسی میزان رشد سهم های دولتی و خصوصی در بازار سرمایه در طول یک سال گذشته حکایت از تفاوت های قابل تأملی می دهد که بر خلاف واقعیت های موجود و تحولات در حال وقوع در شرکت های مرتبط است.

توضیح بیشتر اینکه بررسی ها نشان می دهد برخی سهم های مرتبط با شرکت های سودآور و فعال در عرصه تولید که اخبار خوشایندی از آنها در جامعه و اقتصاد کشور منتشر می شود، در بازار سرمایه رشد چندانی ندارند، اما از آن سو سهم برخی شرکت های دولتی علی رغم زیان ده بودن و مشکلات فراوانی که در عالم واقع به لحاظ تولید و سودآوری دارند، اما در بازار سرمایه به لحاظ ارزش سهام به شدت و به صورت نجومی شاهد رشد بوده اند.

در این رابطه و برای اثبات مطلب ناگزیر به اشاره به تعدادی سهم به عنوان نمونه و مثال هستیم؛ سهم هایی که عمدی در انتخاب نام  آنها نبوده و تنها به عنوان نمونه به آنها اشاره می شود.

به طور مثال و در میان سهم های مرتبط با شرکت های خصوصی می توان به نماد (سفاسی) اشاره کرد. این سهام که متعلق به شرکت تولیدی فارسیت اهواز با سابقه بیش از 40 ساله است و در سال گذشته تولیدات قابل توجهی در حوزه لوله بتنی مسلح و غیر مسلح و نیز نیز دیوارهای پیش ساخته بتنی داشته است، در بازار سرمایه و در طول یک سال گذشته تنها 161 درصد رشد داشته است.

یکی دیگر از سهم های مرتبط با شرکت های خصوصی یعنی (فجام) که متعلق به شرکت سهامی جام دارو است و در حوزه تولید پولک آلومینیومی، تجهیزات جانبی دارویی، چاپ انواع ورق لمینت و … فعالیت دارد. این شرکت خصوصی نیز علی رغم تولیدات قابل توجه و مجموعه تحولات مثبتی که در شرکت به وقوع پیوسته است، در طول یک سال گذشته به زحمت 297 درصد رشد را مشاهده کرده است.

جدا از این دو سهم، می توان به سهم (شپلی) نیز اشاره کرد؛ سهمی که متعلق به شرکت خصوصی پلی اکریل اصفهان است و در طول یک سال گذشته نه تنها رشد مثبتی نداشته است، بلکه با رشد منفی 16 درصد رو به رو شد.

رشد منفی سهم شپلی در طول یک سال گذشته در حالی رخ داد که اگر حمایت های کافی دولتی از کارخانه پلی اکریل اصفهان همانند حمایت هایی که از شرکت های تولیدی دولتی به عمل می آید، صورت پذیرفته شده بود، بسیاری از مشکلات این کارخانه استراتژیک کشور در حوزه نساجی حل شده بود و با چنین روند معکوسی در حوزه ارزش سهام رو به رو نمی شد.

جدا از واقعیت های مرتبط با کارخانه پلی اکریل، سهم مرتبط با این کارخانه در بازار سرمایه نیز از حمایت های دولتی محروم است به گونه ای که سهم از اسفندماه سال گذشته تا کنون تعلیق است و اجازه بازگشایی به آن داده نمی شود؛ اتفاقی که سبب شده است ارزش سهام (شپلی) علی رغم رشد 500 درصدی شاخص کل و بعضاً چند هزار درصدی سهام های دولتی روندی منفی به خود بگیرد.

اگر تا اینجای گزارش احساس می کنید که در طول یک سال گذشته شرکت های خصوصی نیز در بازار سرمایه رشد قابل توجهی داشته اند، پس نیاز است با ما مروری بر یکی دو سهم مرتبط با شرکت های دولتی نیز در این مدت داشته باشید.

به طور مثال و در طول یک سال گذشته سهم (خگستر) که مرتبط با شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو است و در طول یک سال گذشته اساساً اخبار و تحولات مثبت قابل ذکری از این شرکت منتشر نشده است، در طول یک سال گذشته با 3368 درصد رشد ارزش سهام رو به رو شد؛ اتفاقی که به نظر برخی اگر حمایت های دولتی در پشت پرده آن وجود نداشت علناً رخ نمی داد.
به عنوان مثال دیگر می توان به سهم (خودرو) اشاره کرد که متعلق به شرکت ایران خودرو است و در طول یک سال گذشته 2376 درصد رشد داشته است. این رشد نجومی در حالی رخ داده که از سویی بسیاری عقیده دارند ایران خودرو با انبوهی از زیان های انباشته رو به رو است.

مثال دیگری که می توان مورد اشاره قرار داد، سهم (فولاد) مرتبط به شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که با حمایت های بی دریغ دولت رو به رو بوده است. در حمایت هایی که از این سهم و شرکت به عمل آمده است می توان به عرضه این سهم در قالب سهام عدالت و صندوق های ای تی اف اشاره کرد؛ شرکتی که در طول یک سال گذشته 766 درصد رشد داشته است و صد البته بر خلاف دو شرکت دیگر سود آور است، اما به هر حال با حمایت های دولتی رو به رو است.

یکی از فعالان بازار سرمایه و متخصصان این حوزه در این باره به «بازتاب» گفت: واقعیت کنونی بازار سرمایه این است که بازار از تعادل و روند منطقی خودش خارج شده است و سهام بنیادی علی رغم داشتن سودهای فوق العاده در طول یک سال گذشته رشد چدانی نداشته اند.

این فعال بازار سرمایه با اشاره به سهم فجام و مجموعه تحولات مرتبط با شرکت فجام دارو افزود: شرکت فجام در سال گذشته تحولات مثبتی داشته است و علاوه بر تولیدات ارزنده قرار است کارخانه جدیدی را نیز به زودی تأسیس و راه اندازی کند، با این حال سهام مرتبط با این شرکت چندان رشد قابل توجهی در طول یک سال گذشته حاصل نکرده است. از آن سو سهمی مانند خگستر که به عنوان یک شرکت سرمایه گذار اساساً سرمایه گذاری قابل توجهی در حوزه های تولیدی مرتبط نداشته و به تبع آن سودی تولید نکرده است، ولی در یک سال گذشته بیش از 3 هزار درصد رشد یافته است.
وی با اشاره پشت پرده های این رخداد ادامه داد: این موضوع هیچ دلیلی نمی تواند داشته باشد، جز حمایت های ویژه دولت از سهم های مرتبط با شرکت های دولتی. وقتی ما می گوییم حمایت دولت، این حمایت را باید در ابعاد مختلف دید و بررسی کرد.

این فعال بازار سرمایه افزود: سهام دار عمده سهمی مثل خگستر ایران خودرو است که متعلق به دولت است و در صندوق های ای تی اف گنجانده شده است. این موضوع سبب شده است تا دولت برای رشد ارزشی این سهام حمایت های ویژه ای را انجام دهد که قرار دادن این سهم در صندوق های ای تی اف دولتی در همین راستا قابل تفسیر است.

او در مور دیگر روش هایی که دولت به حمایت از سهم های دولتی اقدام می کند، افزود: زمانی که یک سهم متعلق به شرکت خصوصی در زمان بازگشایی قرار می گیرد، علی رغم چند صد میلیون حجمی که می خورند، توسط بورس به صورت 100 درصدی بازگشایی نمی شوند، اما بر خلاف سهم های متعلق به شرکت های خصوصی سهم های دولتی در هنگام بازگشایی به صورت 100 درصد و کمی بالاتر از حجم مبنا بازگشایی می شوند.

این فعال بازار سرمایه همچنین عدم حمایت های کافی دولت از سهمی همانند (شپلی) بیان کرد: سهامی که شما مثال زدید و متعلق به شرکت خصوصی پلی اکریل اصفهان است، نیز مصداق همین روند حمایت های دوگانه است. کارخانه پلی اکریل باید به عنوان قطب نساجی کشور و یکی از صنایع اساسی که کشور را از واردات این حوزه بی نیاز می کند، مورد توجه و حمایت دولت باشد، اما این رویه در باره این شرکت و سهم مرتبط با آن در بازار سرمایه دیده نمی شود. این در حالی است که اگر همانند سهام مرتبط با شرکت های دولتی و حتی کمتر از آن از این سهم حمایت می شد، سهم (شپلی) و به طور کلی کارخانه پلی اکریل شرایط دیگری را تجربه می کرد.

روندی که مورد اشاره قرار گرفت، حکایت تلخی است از رشد شتابنده و نجومی ارزش سهام مرتبط با شرکت های دولتی که شاید به ظاهر سود اندکی به سهامداران حقیقی دارنده سهم اعطا کند، اما سود سرشاری را به سهامدارن اصلی خواهد رساند که در نتیجه سبب کسب منافع حداکثری دولت از بازار آشفته سرمایه در حال حاضر است.