افزایش قیمت برق در آبان صحت دارد؟
در روزهای اخیر، شایعاتی در فضای مجازی درباره افزایش مجدد تعرفه برق در آبان‌ماه منتشر شد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این ادعا صحت ندارد.
به گفته‌ی مدیرکل دفتر مدیریت انرژی و برنامه‌ریزی امور مشتریان توانیر، افزایش ۳۵درصدی تعرفه‌ها که برخی از آن سخن می‌گویند، در خردادماه اعمال شده و بخشی از روند سالانه و قانونی اصلاح تعرفه‌ها بوده است. بنابراین در آبان‌ماه هیچ افزایش جدیدی در قیمت برق رخ نداده است.
هزینه تولید برق؛ سه برابر رشد تعرفه‌ها
داده‌های رسمی «شرکت توزیع نیروی برق استان تهران» نشان می‌دهد طی چهار سال گذشته، هزینه تولید هر کیلووات‌ساعت برق از ۳٬۰۷۵ ریال در سال ۱۴۰۰ به ۹٬۵۲۰ ریال در سال ۱۴۰۴ رسیده؛ یعنی بیش از سه برابر افزایش.
در همین مدت، تعرفه برق خانگی برای مصرف‌کنندگان عادی فقط حدود دو برابر شده است. به‌طور مثال، خانواری با مصرف ۲۰۰ کیلووات‌ساعت که پیش‌تر ۱۴ هزار تومان پرداخت می‌کرد، اکنون حدود ۳۱ هزار تومان می‌پردازد. این اختلاف نشان می‌دهد افزایش تعرفه‌ها از رشد واقعی هزینه‌های تولید عقب مانده است.
نظام پلکانی؛ فشار بر پرمصرف‌ها
در نظام جدید تعرفه‌گذاری پلکانی، حدود ۷۵ درصد مشترکان زیر الگوی مصرف قرار دارند و از برق یارانه‌ای استفاده می‌کنند. اما خانوارهایی که بیش از حد مجاز مصرف می‌کنند، هزینه‌ای چندبرابر پرداخت خواهند کرد:
مصرف تا ۱.۵ برابر الگو: با ۲.۵ برابر نرخ پایه
مصرف بیش از ۲.۵ برابر الگو: با ۵ برابر نرخ پایه
به این ترتیب، هدف اصلی سیاست تعرفه‌ای نه افزایش درآمد، بلکه تشویق به صرفه‌جویی و مهار مصرف بی‌رویه است.
صنایع و کشاورزی؛ رشد ملایم تعرفه‌ها
در چهار سال اخیر، تعرفه برق در بخش کشاورزی تنها ۳۱ درصد افزایش یافته و برای دامداری و مرغداری‌ها نیز رشد تعرفه حدود ۷۲ درصد بوده است. صنایع نیز از سیاست حمایتی برخوردارند؛ در حالی که تعرفه برق خانگی پرمصرف طی چهار سال حدود دو برابر شده، رشد تجمعی تعرفه صنایع بزرگ تنها ۴۲ درصد بوده است.
همچنین واحدهای بزرگ انرژی‌بر مانند فولاد، آلومینیوم و پتروشیمی برق خود را از بورس انرژی خریداری می‌کنند تا رقابت‌پذیری آنها حفظ شود.
کاهش یارانه بخش عمومی
بیشترین افزایش تعرفه مربوط به بخش عمومی بوده است. طبق آمار، تعرفه برق برای نانوایی‌های غیرسنتی، ادارات دولتی و مراکز آموزشی بین ۲۴۵ تا ۳۷۰ درصد رشد کرده که نشان‌دهنده کاهش تدریجی یارانه در این بخش است.
مناطق گرمسیر؛ برق ارزان‌تر برای اقلیم سخت‌تر
در استان‌های گرمسیر مانند خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان، تعرفه‌ها حدود یک‌سوم تعرفه مناطق عادی است تا خانوارها بتوانند در شرایط آب‌وهوایی خاص، از سرمایش مناسب بهره‌مند شوند.
جمع‌بندی
با وجود افزایش تدریجی تعرفه‌ها، رشد قیمت برق کمتر از تورم و هزینه واقعی تولید بوده است. هدف اصلی وزارت نیرو از اجرای نظام جدید تعرفه‌گذاری، مدیریت مصرف، کاهش خاموشی‌ها و تشویق به بهره‌وری انرژی است.
در نتیجه، شایعه افزایش تعرفه برق در آبان صحت ندارد و تنها مشترکان بدمصرف هستند که در صورت عبور از الگوی مجاز، با جریمه پلکانی مواجه می‌شوند.
