افزایش فشارهای اقتصادی با اعتراض نکردن به بدعهدی‌های اروپا
کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه SPV ترجمه ای از پروژه نفت در برابر غذا است، گفت: باید از نظامات جایگزین سوئیفت استفاده کنیم زیرا از طریق سوئیفت بود که آمریکایی‌ها توانستند بسیاری از نهادها و افراد ایرانی را تحریم کنند.
حسین حاجیلو کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی در گفت‌وگو با برنامه «رهیافت» رادیو اقتصاد درباره سازوکار ویژه مالی اروپا (SPV) گفت: قرار بود از 13 آبان ساز و کار ویژه مالی از سوی اروپا برای تجارت با ایران ایجاد شود. اما این کانال ایجاد نشد.
حاجیلو با طرح این سوال که چگونه به این کانال ویژه رسیدیم، افزود: بعد از خروج آمریکا از برجام، مقام معظم رهبری شروطی را برای ادامه برجام بدون آمریکا تعیین کردند که از جمله این شروط گرفتن تضامین محکم و قطعی برای مقابله اروپا با تحریم های آمریکا بود. بنا بود به هر میزانی که ایران اراده کرد، بتواند نفت بفروشد و پول آن را دریافت کند.
این کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی درباره اقدامات اروپا برای تحقق برجام بدون آمریکا گفت: در این چند ماه روش های مختلفی برای تامین منافع اقتصادی ایران از سوی اروپا مطرح شد، یک دوره بحث قانون مسدود سازی مطرح شد و اروپایی ها صبر کردند تا شرکت های اصلی از ایران خارج شوند و پس از آن ظاهرا اقدام به فعال کردن این قانون کردند.
حاجیلو افزود: از جمله اقدامات دیگری که قرار بود انجام دهند، ترغیب بانک سرمایه گذاری اروپا بود برای اینکه مسئولیت مالی و بانکی همکاری ایران با شرکت های کوچک و متوسط را بپذیرد اما به دلیل روابطی که این بانک با آمریکا داشت، از تحریم و جرائم آمریکا واهمه کرد و این مسئولیت را نپذیرفت.
به گزارش فارس ،وی اضافه کرد: نهایتا بعد از چند ماه به راهکار اخیر رسیدند و قرار شد که اروپا یک ساز و کار ویژه ای را برای پرداخت های ایران اختصاص دهد که شبیه به یک بانک یا شرکت حسابداری خواهد بود. قرار است پول نفتی که صادر می شود، به این کانال آمده و صرف واردات کالاهای مشخص مصرفی از اروپا شود.
* عدم اعتراض به سستی اروپا در اجرای تعهداتش، به نفع ایران نیست
این کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی درباره نمادین بودن سازوکار اروپا گفت: موضوعی که اروپایی ها مطرح کردند و متاسفانه توسط طرف داخلی هم مورد تایید قرار گرفت، نمادین بودن این ساز و کار است و عملیاتی شدن آن احتمالا تا 2019 به طول خواهد انجامید. عدم اعتراض ایران به سستی اروپا در اجرای تعهدات خود، نتایجی را در پی دارد که این نتایج به نفع ایران نخواهد بود.
وی ادامه داد: نتیجه این روند، ارسال پیام ضعف به اروپا خواهد بود و اروپا از رفتار ایران این برداشت را خواهد کرد که ما به شدت به برجام نیاز داریم. در نتیجه محاسبات طرف مقابل به سمت فشار بیشتر اقتصادی برای گرفتن امتیازات بیشتر سوق پیدا خواهد کرد. بنابراین پذیرش نمادین بودن این کانال ویژه به معنای افزایش فشار از سوی طرف های خارجی برای گرفتن امتیازات بیشتر خواهد بود.
حاجیلو درباره اراده اروپا برای ایستادن مقابل تحریم های آمریکا گفت: اروپا برای اینکه نشان دهد همچنان پایبند به برجام است، مواضع ظاهری خوبی گرفته است، اما واقعیت را اقدامات عملی نشان می دهد که اروپا به چه میزانی می خواهد و به چه میزان می تواند در مقابل تحریم های آمریکا بایستد.
وی افزود: مسئله این است که به دلیل روابط اقتصادی عمیق و پیچیده ای که بین اروپا و آمریکا به وجود آمده است، ایجاد کانال ایزوله ای که تحریم های آمریکا آن را تحت تاثیر قرار ندهد و مرتبطین با این کانال را تحت تاثیر قرار ندهد، اقدام بسیار مشکلی خواهد بود. بنابراین کشورها، شرکت ها و بانک های اروپایی از تماس خود با این کانال واهمه خواهند داشت زیرا از تحریم های آمریکا واهمه دارند.
* نباید انتظار داشته باشیم که اروپا اراده ای برای ایستادن مقابل آمریکا داشته باشد
این کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی با اشاره به اظهارات مدیران برخی شرکت های اروپایی مانند انی و توتال درباره این موضوع گفت: این اظهارات نشان می دهد که این شرکت ها آنقدر با آمریکا ارتباطات اقتصادی دارند که قطعا آن روابط را به رابطه با ایران ترجیح می دهند. طبق این اظهارات مشخص می شود که اروپا نمی تواند چنین اقدامی را بطور مستقل از آمریکا انجام دهد. از نظر اراده سیاسی هم به دلیل تفاهمی که در زمینه های موشکی، منطقه ای و ادامه محدودیت های هسته ای تا سال 2025، میان اروپا و آمریکا وجود دارد، نباید انتظار داشته باشیم که اروپا اراده ای برای ایستادن مقابل آمریکا داشته باشد.
حاجیلو در پاسخ به این سوال که اکنون چه باید کرد؟ گفت: ما در این مدت دو کار باید انجام دهیم، یکی پیگیری راهکارهای اصولی مانند پیمان پولی و جایگزین سوئیفت و فروش ریالی نفت در بورس و … است و دیگری اصلاح نگاه طرف مقابل است تا فشار آن ها بر ما افزایش پیدا نکند. و اصلاح این نگاه هم به واسطه جبران امتیازات اعطا شده در برجام اتفاق خواهد افتاد، چرا که به هر حال برجام از طرف آمریکا به هم خورده و اروپا هم در عمل حاضر نشده برای ایران کاری کند، و در نتیجه توازن برجام به هم خورده و لازم است بخشی از تعهداتی که در برجام پذیرفتیم را پس بگیریم و همانطور که رهبری هم فرمودند، رییس سازمان انرژی اتمی باید مقدمات 190 هزار سو غنی سازی مورد نیاز ایران را فراهم کند. البته بسیار زودتر از امروز باید این اتفاق می افتاد و اکنون هنگام عمل سازمان انرژی اتمی است تا جلوی فشارهای بیشتر اقتصادی به ایران گرفته شود.
*SPV ترجمه ای از پروژه نفت در برابر غذا است
در ادامه این برنامه رادیویی، یاسر جبرائیلی کارشناس مسائل اقتصادی گفت: من معتقدم آمریکایی ها هیچ مشکلی با فروش نفت ایران و صرف منابع مالی آن در حوزه اقلام مصرفی ندارند. یعنی این معافیت هایی که برای هشت کشور در حوزه خرید نفت صادر شده است، بخاطر برخی اطمینان هایی است که این درآمدهای نفتی به دست افراد و نهادهای تحریمی ایران نخواهد رسید.
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه حوزه های تحریمی ایران، حوزه های صنعتی، دفاعی، امنیتی، قضایی و فرهنگی هستند، افزود: این سازو کاری که قرار است اروپایی ها ایجاد کنند، به شرطی است که صرف واردات اقلام مصرفی به ایران شود. یعنی از طریق SPV نخواهیم توانست آنگونه که نیاز داریم، منابع نفتی خودمان را هزینه کنیم. SPV در واقع ترجمه ای از پروژه نفت در برابر غذا است.
جبرائیلی افزود: یک سوال مهم این است که در شرایطی که شرکت های اروپایی، خودروسازی ها، توتال و … از ایران رفته اند و معاملات سابق با ایران متوقف شده است، این SPV قرار است چه کاری برای ایران کند؟ آیا قرار است این شرکت‌ها به ایران برگردند؟ آقای عراقچی در این زمینه صریحا گفت که شرکت های اروپایی خصوصی هستند و نمی توانند تحت اجبار دولت با ایران همکاری کنند، این سازوکار SPV در این شرایط چه کمکی می تواند به ایران بکند؟
*باید از سازوکارهای جایگزین سوئیفت برای مبادلات بانکی استفاده کنیم
وی درباره خطرات سوئیفت گفت: درباره سوئیفت هم بنده به هیچ عنوان موافق استفاده از سوئیفت برای مبادلات نیستم زیرا آمریکایی ها از سال 2001 برنامه ای تحت عنوان TFTP را شروع کردند. با ادعای این که می خواهیم منابع مالی تروریسم را رهگیری کنیم، به دیتابیس سوئیفت که در بلژیک است، اشراف پیدا کردند. از سال 2006 رسانه ها گفتند که آمریکا به اطلاعات سوئیفت دسترسی دارد. از طریق سوئیفت بود که آمریکایی ها توانستند که بسیاری از نهادها و افراد ایرانی را تحریم کردند.
جبرائیلی افزود: بنابراین برای حل مسئله سوئیفت باید از نظامات جایگزین سوئیفت استفاده کنیم. رییس کمیته بازارهای مالی پارلمان روسیه، اخیرا اعلام کرد که سیستم جایگزین سوئیفتمان به شدت در حال محبوب شدن است و با چین و ترکیه و ایران در حال مذاکره هستیم تا این سیستم را با سامانه های داخلی آن ها هماهنگ کنیم و نیازی به سوییفت نداشته باشیم. روزنامه صهیونیستی جروزالم پست گفته است اگر ایران در مقابل سوئیفت از جایگزین استفاده کند، صنعت بانکی ایران در مقابل همه اقدامات آمریکا بیمه خواهد شد. آمریکایی ها از سوئیفت و FATF به عنوان منوری که آسمان مالی ایران را روشن می کند استفاده می کنند تا فضا روشن شود و بتوانند اهداف تحریمی خودشان را بزنند.
این کارشناس مسائل اقتصادی درباره پیمان پولی با چین و روسیه گفت: اروپا به دنبال این است که چین و روسیه را به سامانه SPV بیاورد. به هیچ عنوان نباید دولت ما این را بپذیرد. ما باید با چین و روسیه پیمان پولی منعقد کنیم.
* حتی تاریخ اجرایی شدن SPV، مشخص نشده است
در بخش دیگری از این برنامه رادیویی، سیدمصطفی خوش چشم کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در بازی ای که اصول بازی را دیگری تعیین کرده باشد و شما در مسیری گام بگذارید که دچار شک هستید و یا بخش عمده ای از مسیر را به وضوح نببینید، کماکان دچار مشکل خواهید بود و نمی توانید برنامه ریزی‌های بلند مدت داشته باشید. با بازگشت تحریم ها و وضعیت بلاتکلیفی که اروپایی ها برای ما به وجود آورده اند، هنوز این مکانیزم مبادلات بانکی اجرایی نشده است.
وی افزود: برجام برای ما تاکنون تعهداتی داشته که از جانب ما همگی اجرا شده اما از جانب غرب، به ویژه از جانب آمریکا که توافق را ترک کرد، تعهدات اجرایی نشده است. آنچه که باقی مانده، درخواست های ما از اروپا بوده که درخواست های واقعا حداقلی است.
خوش چشم در ادامه اظهار داشت: البته مقام معظم رهبری 7 شرط قرار دادند اما دو شرط که دولت و وزارت خارجه بر آن اصرار کردند، فروش نفت به هر میزان که بخواهیم و بازگشت پول آن است. فروش نفت که اروپایی ها قبول نکردند و مستقیم و غیرمستقیم به واسطه ها ارجاع می دهند. بازگشت پول درآمد های نفتی هم قرار شد از ساز و کار ویژه مالی اروپا (SPV) انجام شود.
این کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: قرار بود این مکانیزم هر چه زودتر اجرا شود و یک مهلت زمانی داده بودیم که نقض شده است. متاسفانه با وجود اجرایی شدن این سیستم، فقط قرار شد بطور نمادین رونمایی شود و قرار نیست فعلا کار کند. حتی تاریخ معینی برای اجرایی شدن قرار داده نشده و موکول به چند ماه اول 2019 شده است. یعنی کماکان به ما وعده های آینده را می دهند، در صورتی که ما زمان خروج آمریکا از برجام، به علت انجام تعهدات خودمان، دست برتر را داشتیم و اروپایی ها نسبت به تعلیق تعهدات ایران یا حتی خروج ما از برجام، هراس بیشتری داشتند. برای همین هم 4 قول به ایران دادند که از این 4 قول فقط همین مکانیزم مالی برجای مانده و 3 قول دیگر تقریبا کان لم یکن شده است. الان با اجرایی شدن تحریم ها، دست ما پایین تر است نسبت به اردیبهشت، سه ماه دیگر که تحریم ها اثر خود را خواهد گذاشت، دست ما پایین تر از امروز خواهد بود.
*باید اروپایی ها را متوجه هزینه های انتخاب های‌شان کرد
خوش چشم درباره پاسخ صحیح به بی عملی اروپا گفت: ما باید اروپایی ها را متوجه هزینه های انتخاب‌هایشان بکنیم یعنی اگر قرار است اروپایی ها با این وضعیت ادامه کار بدهند، باید متوجه شوند که هزینه هایی دارد. آمریکا هم همین رفتار اروپا را با ما می کرد، یعنی نسیه در برابر نقد و در انتها دیدیم به کجا کشید، اروپایی ها هم همین مسیر فرسایشی را ادامه می‌دهند تا امتیاز کمتری به ما بدهند.
وی اضافه کرد: نیاز است که ما با انجام یک سری تعدیل های مشخص و معنادار در تعهداتمان و اعلام رسمی آن، اروپایی‌ها را متوجه این کنیم که باید یک تاریخ را در زمستان مشخص کنند و اگر مکانیزم تبادلات بانکی اجرایی نشد، شروع به تعدیل تعهدات برجامی کنیم که به نظر بنده بهترینش برداشتن سقف ذخایر اورانیوم است.
