افزایش بیکاری با ورود متقاضیان جدید

تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری در دولت یازدهم وعده‌ای بود که وزیر کار به مردم داد.با این حال آمارهای نرخ بیکاری گویای روند افزایشی این نرخ در بهار سال جاری به‌ویژه با افزایش جمعیت فعال اقتصادی است.

طبق گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هر یک درصد رشد اقتصادی می‌تواند 100 هزار شغل ایجاد کند و دولت براساس همین فرمول سالی 700 هزار شغل معادل 7 درصد رشد اقتصادی ایجاد کرده است. با این وجود به باور کارشناسان، بیکاری میلیونی فارغ‌التحصیلان و سایر بیکاران نشان می‌دهد چند عامل در یکی دو دهه اخیر باعث رشد بیکاری شده است. به همین دلیل کوته‌بینانه است که تصور کنیم در مدتی کوتاه معضل بیکاری قابل حل است. این موضوع به گره‌گشایی از مشکلات ریشه‌ای اقتصاد کشور وابسته است و یکی از عوامل تاثیرگذار روی آن توجه به تولید و ایجاد تفاهم میان بازار کار و نیروی کار با تولید است.

به گزارش بازتاب به نقل از کسب و کار ، طبق بررسی‌های موجود مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در فصل بهار سال جاری را 12.6 درصد اعلام کرد. براساس این گزارش در بهار سال جاری 40.6 درصد جمعیت 10 ساله و بیشتر کشور از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند. در فصل بهار 96 نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت 10 ساله و بیشتر کشور به 40.6 درصد رسیده که نسبت به سال گذشته 1.2 درصد افزایش یافته و بر این اساس 883 هزار و 878 نفر به جمعیت فعال اقتصادی کشور اضافه شده‌اند که از این تعداد 163هزار و 757 نفر به جرگه بیکاران پیوسته‌اند.

اصغر مشبکی، استاد دانشگاه:

ضرورت ایجاد سالانه 700 تا 800 هزار شغل

برنامه ششم توسعه تازه ابلاغ و اجرا شده است و طبق آنچه از برخی منابع خبری شنیده می‌شود، بعضی از دستگاه‌ها هم هنوز به‌طور واقعی برنامه‌ای برای آن دریافت نکرده‌اند. بنابراین این برنامه هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده است. اینکه هم اکنون نرخ بیکاری تک‌رقمی نشده، دلایل زیادی دارد. سالانه به‌طور متوسط بین700 تا 800 هزار نفر به جمعیت بیکار اضافه می‌شوند. از طرف دیگر بالای یک میلیون نفر بیکار داریم، یعنی اگر بخواهیم نرخ بیکاری را پایین بیاوریم باید سالانه بالای 700 هزار شغل ایجاد کنیم تا نرخ بیکاری تحت کنترل قرار بگیرد، ولی امکان تحقق این امر در شرایط کنونی برای دولت میسر نیست.

برای رسیدن به این هدف لازم است شاخص‌های اقتصادی بهبود پیدا کند. برای مثال تولید ناخالص داخلی بالا برود، سرانه تولید و درآمد سرانه رشد داشته باشد. برای اینکه نرخ بیکاری بالا نرود باید در ازای هر درصد رشد جمعیت 5 درصد رشد اقتصادی داشته باشیم. اگر نرخ رشد جمعیت در شهرهای بزرگ 1.7 و یا 1.8 است، برای اینکه بتوانیم با مشکل بیکاری مقابله کنیم، باید سالانه 10 درصد رشد اقتصادی داشته باشیم وگرنه رشد جمعیت همگام با رشد اشتغال نبوده و بیکاری تشدید می‌شود.

طبق آمار رشد جمعیت کشور، ما بین دهه‌های 60 تا 70 حدود 2.5 درصد رشد جمعیت داشتیم، یعنی اکنون تمام متولدین دهه 60 تا 70 وارد بازار کار شده و به دنبال شغل هستند. برای اینکه بتوانیم برای آنها شغل ایجاد کنیم باید در این 15 سال رشد اقتصادی ما دو رقمی می‌بود، یعنی بالای 10 ، 15 درصد. حداقل باید به ازای هر یک درصد رشد جمعیت یک درصد رشد اقتصادی داشته باشیم تا شاخص‌های اقتصادی جواب بدهد. دولت اکنون با چنین مشکلی روبه‌رو است. ما با رشد جمعیتی 3 و 4 درصدی روبه‌رو‌ بودیم ، در حالی که رشد اقتصادی باید دو رقمی می‌بود در حالی که چنین نبوده است. به همین دلیل سعی مسئولان بر این است که نرخ بیکاری را تک‌رقمی کنند و به زیر 10 درصد برسانند. یکی از شاخص‌های کاهش نرخ بیکاری کاهش جمعیت است که البته خوشبختانه رشد جمعیت به‌طور اتوماتیک در حال کنترل است. رشد جمعیت در ایران زیر 1.5 است و این اگرچه به لحاظ فرهنگی و اجتماعی نکته مطلوبی نیست، اما به لحاظ اقتصادی کاملا مطلوب است. موضوع دیگر اینکه لازم است تولید ناخالص داخلی افزایش پیدا کند وگرنه نرخ بیکاری کاهش پیدا نمی‌کند.

بنابراین در طول برنامه ششم دولت روی این شاخص‌ها برنامه‌ریزی کرده است. البته برای این کار باید سالانه بالای 700 هزار شغل ایجاد کنیم تا جوابگوی بیکاران باشد. نرخ رشد بیکاری یک شبه ایجاد نشده و در طول دو تا سه دهه گذشته ایجاد شده است. متولدین دهه‌های 60 تا 70 تحصیلات دانشگاهی را تمام کرده و اینک همه به دنبال شغل‌ هستند. بنابراین اگر نرخ رشد جمعیت فعلی برای 10 تا 15 سال آینده عالی است، اما الان باید سالانه بالای 800 هزار شغل ایجاد شود تا جوابگوی تقاضای بیکاران باشد.