اظهار نظر اردوغان نشانگر کج فهمی ژئوپلیتیکی است/ خاورمیانه به جولانگاه مواضع متعارض تبدیل شده است/ گفتمان خاورمیانه آمیخته به خشونت و مبتنی بر کینه‌های فروخفته است
در روز و هفته هایی قرار داریم که تحولات منطقه ژئوپلیتیکی خاورمیانه سرعت نسبتاً بالایی گرفته و رویداد و مواضع عجیب و غریبی در این منطقه از جهان در جریان است؛ مجموعه تحولات نگران کننده ای که خبر از یک آینده ترسناک می دهد.
«بازتاب»، آرش خداپرست- همزمان با تغییر حکومت افغانستان آن هم به مدد جنگ و زور اسلحه، از آنسو نیز علی رغم تلاش هایی که برخی کشورها برای صلح و همگرایی بیشتر انجام می دهند، نشانه های تنش و اختلاف همچنان پر رنگ است.
طالبان افغانستان را به تسخیر خود درآورده و به یک محل مستعد برای پرورش تروریست ها تبدیل شده و اوضاع یمن و بحرین نیز نامساعد است.
در چنین شرایطی وزیر امور خارجه ایران تلاش می کند تا با تغییر موقعیت خود در عکس یادگاری مقامات سیاسی منطقه در نشست بغداد بر وزن ژئوپلیتیکی ایران بیافزاید و از آنسو نیز رئیس جمهور ترکیه تأکید و تهدید می کند که کشورهای منطقه بدون اجازه ترکیه حتی قادر نیستند یک سنگ جابجا کنند.
در رابطه با این تحولات و موضع گیری های عجیب و آینده برآمده از این شرایط دکتر کیومرث یزدان پناه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران به «بازتاب»، گفت: واقعیت این است که حس مستمر پدرسالاری که در رگ و خون حاکمان منطقه خاورمیانه جاری است، نفس کشورها و ملت های این منطقه را بریده است.
یزدان پناه افزود: گفتمان آلوده به توهم خودبزرگ بینی در کشورهای منطقه خاورمیانه، دردی است که قرن ها بر جان این منطقه بزرگ جغرافیایی افتاده و با کمال تاسف همچنان ادامه دارد و ظاهرا پایانی بر آن نیست!
دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در ادامه سخنانش و با اشاره به اظهارات اخیر رئیس جمهور ترکیه گفت: اظهارات رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، که می خواهد کشورهای منطقه برای جابجایی یک سنگ از او اجازه بگیرند، ژست پدرسالارانه وزیر امور خارجه ایران در نشست بغداد، که اقتدار را در پشت کردن به همسایگان می بیند، طالبان پروری قطر و به ذلت کشاندن ملت افغانستان، داعش سازی عربستان و امارات و به آتش کشیدن عراق و سوریه، ️امارت شوم اسلامی در افغانستان، ️جفای بی پایان بر مسلمانان کشمیر و ایغورستان و مداخله در قفقاز جنوبی و … همه و همه ناشی از درد پدر سالارانه و متکبرانه ای است که حکمرانان کشورهای منطقه در اثر فهم غلط نسبت به دردهای مشترک خود در این منطقه نسبت به یکدیگر دارند.
این متخصص مسائل ژئوپلیتیک با اشاره به رویه های غلط اضافه کرد: کشورهایی منطقه تصور می کنند با پشت کردن به هم، به عزت و قدرت و شکوه و جلال می رسند.و تنها راه رستگاری را در این راه پر اشتباه جستجو می کنند.
یزدان پناه تصریح کرد: شوربختانه فقدان تفکرات ژئوپليتيكي و تعهدات جغرافیایی، سالیان سال است که خاورمیانه را به جولانگاه مواضع متعارض علیه هم و حوادث پرهزینه تبدیل کرده است.
او با انتقاد شدید از اظهارات کینه توزانه رئیس جمهور ترکیه افزود: اظهار نظر اخیر اردوغان بعنوان کشوری که مدعی توسعه یافتگی است، نشان از عمق کج فهمی ژئوپليتيكي در کشورهای این مناطق نسبت به هم دارد و این گویای این حقیقت تلخ است که خاورمیانه همچنان گرفتار آشفتگی سیاسی و هرج و مرج جغرافیایی است و تمام گفتمان های خاورمیانه، گفتمان آمیخته به خشونت، تهدید، تحقیر و مبتنی بر کینه های فرو خفته در ابعاد ایدئولوژیک و الفاظ غیر همگرایانه است.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه این رویه تاریخی و جغرافیایی که ریشه در عوامل مختلف دارد، همچنان از جدی‌ترین مخاطرات امنیتی برای ملت های مسلمان منطقه به حساب می آید، ادامه داد: همین نکات فوق الذکر عامل اصلی بسیاری از جنگ ها، کشمکش ها، افراط گرایی ها و فروپاشی ها در منطقه بوده و خواهد بود.
یزدان پناه ادبیات گفتاری رجب طیب اردوغان را مصداق خوی و منش طالبانی توصیف کرد و افزود: این ادبیات نشان داد، علیرغم ظاهر ترقی یافته ترکیه، لحن و بیان اردوغان تفاوتی با گفتمان طالبان بسیار سنتی پوش در افغانستان و رهبران یکتا گرای عرب و دیگر جریان های غیر همسوی سیاسی در منطقه ندارد.
او با با تأکید بر اینکه این رویه ها خاورمیانه را به میدانی برای جولان غرب و شرق تبدیل کرده است، در پایان گفت: احیای چشمگیر گفتمان قیم مآبانه و لحن تحکمی امرای خاورمیانه در سالیان اخیر، مسیرهای واگرایی را هموارتر از هر زمان دیگری کرده و این همان چیزی است که قدرت های استعماری دنبال آن هستند تا با استفاده از فرصتی که گفتمان جهل در خاورمیانه برایشان فراهم می سازد، نهایت بهره برداری و غارت ثروت های بی‌بدیل آنرا ببرند.
