اطلاعاتی در رابطه با آریتمی قلبی

قلب یکی از حیاتی ترین اعضای بدن با ساختاری عضلانی بوده که مسئول پمپاژ خون با سرعت بالا به سایر اندام هاست. قلب عمل خون رسانی را با کمک شبکه ای از رگ های خونی به نام شبکه ی عروقی، انجام می دهد. یک سیستم الکتریکی مسئول کنترل خونرسانی قلب می باشد که نقطه ای مرکزی مابین دیواره های دهلیزهاست. زمانی که یک جریان الکتریکی درون قلب ایجاد می شود سلول های قلب منقبض شده و خون وارد شبکه ی عروقی می شود. دریچه ها با باز و بسته شدن موجب هدایت خون رسانی به اعضا می شوند. در هر ضربان قلب اتفاقات دقیقی رخ میدهد. اما گاهی ممکن است ریتم ضربانات قلب با اختلال مواجه شود.

با توجه به اهمیت قلب و تاثیر آن روی سلامتی ضروری است با بیماری ها و اختلالات قلبی آشنا شویم. آریتمی قلبی یکی از این اختلالات می باشد. دکتر مرجان ثابتی متخصص قلب و عروق در این رابطه نکاتی را بیان می کند.

قلب همه ی ما چهار حفره دارد. دو حفره ی زیرین بطن و دو حفره ی بالایی دهلیز نامیده می شوند و ریتم قلب به کمک گره سینوسی– دهلیزی کنترل می گردد. گره سینوسی دهلیزی پیغام الکتریکی شروع ضربان قلب را صادر می نماید و موجب انقباض دهلیزها و ورود خون درون بطن ها می شود.

پیغام تولید شده به گره دهلیزی بطنی می رسد. گره دهلیزی بطنی سرعت انتقال پیام به بطن ها را کم نموده و موجب می گردد پیغام الکتریکی کمی دیرتر به بطن ها برسد. گره دهلیزی بطنی با ایجاد این تاخیر موجب می گردد بطن فرصت لازم برای پر گشتن از خون را داشته باشد. زمانی که پیغام الکتریکی به بطن ها می رسد، منقبض می شوند و خون به سایر بخش های بدن پمپاژ می گردد. در افراد سالم به طور معمول در هر دقیقه 60 الی 100 ضربان تولید می گردد.

دکتر مرجان ثابتی  دکتر قلب در تهران در این رابطه بیان می کند که آریتمی قلبی نام دیگر اختلال در ریتم قلب بوده و معمولا به علت عملکرد نامنظم پیغام های الکتریکی که موجب هماهنگ شدن ضربان قلب می شوند، ایجاد می شود.آریتمی قلبی موجب نامنظم شدن ضربان قلب می گردد. آریتمی قلبی گاها به شکل تپش قلب نیز توصیف می گردد و احتمالا گاهی بی خطر باشد. اما گاهی ممکن است خطرناک باشد و علائم آزاردهنده ای به همراه داشته باشد. گاهی هم به دنبال مشکلات قلبی آریتمی های آزاردهنده ای ایجاد می شود.

علائم آریتمی قلبی

• افزایش ضربان قلب
• کاهش ضربان قلب
• درد قفسه ی سینه
• تنگی نفس
• خستگی
• اضطراب
• تعریق
• غش
• احساس بال بال زدن قلب

انواع آریتمی قلب

آریتمی قلبی بر اساس تغییراتی که در ضربان قلب ایجاد می نماید و همچنین محلی که رخ می دهند دسته بندی می کنند. انواع آریتمی قلبی عبارتند از:

 آریتمی قلبی تاکیکاردی

در صورتی که ضربان قلب بالاتر از 100 بار در دقیقه باشد، گفته می شود آریتمی قلبی از نوع تاکیکاردی است.

 آریتمی قلبی برادیکاردی

در صورتی که تعداد ضربانات قلب فردی پایینتر از 60 ضربان در دقیقه باشد فرد مبتلا به آریتمی قلبی از نوع برادیکاردی می باشد.

یک نکته ی مهم در مورد تاکیکاردی و برادیکاردی این است که تاکیکاردی یا برادیکاردی همواره بیانگر بیماری قلبی نیستند و در شرایطی مثل ورزش کردن، فعالیت شدید و حتی خوابیدن ممکن است رخ دهند.

تاکیکاردی دهلیزها

تاکیکاردی در دهلیزها انواع گوناگونی دارد.

فیبریلاسیون دهلیزی

این نوع آریتمی بر اثر پیغام های الکتریکی نامنظم در دهلیزها بوجود می آید. اغلب این پیغام های الکتریکی موجب ایجاد انقباضات نامنظم در دهلیزها می گردند و گره دهلیزی بطنی را بمباران می نمایند و موجب می شوند انقباضات بطن ها سریعتر شود. گاهی فیبریلاسیون دهلیزی گذرا و موقتی است، اما گاهی ممکن است بدون درمان مناسب متوقف نشود.

فلاتر دهلیزی

این نوع آریتمی شباهت زیادی به فیبریلاسیون دهلیزی دارد. اما در فلاتر دهلیزی ضربانات منظم تر از فیبریلاسیون دهلیزی می باشد. فلاتر دهلیزی گاهی با سکته ی مغزی رخ میدهد.

تاکیکاردی فوق بطنی

انواع آریتمی هایی که نقاط بالاتر از بطن را درگیر می کنند در گروه تاکیکاردی فوق بطنی جای می گیرند و موجب تپش قلب ناگهانی و پریودیک می شوند یعنی ناگهان آغاز می شوند و ناگهان به پایان می رسند.

سندروم ولف پارکینسون وایت

در سندروم ولف پارکینسون وایت از آغاز حیات، یک مسیر الکتریکی زاید مابین دهلیزها و بطن ها موجود است. این مسیر اضافی موجب می شود پیغام الکتریکی از گره دهلیزی بطنی عبور نکنند و سریعا از دهلیزها به بطن ها برسند و در نتیجه ضربان قلب افزایش یابد.

تاکیکاردی بطن ها

در این نوع آریتمی به دنبال پیغام های الکتریکی غیرنرمال با منشا بطنی بوجود می آید و ضربان قلب سریع و نامنظم می گردد. بهتر است در صورتی که بیماران قلبی به این نوع آریتمی دچار شدند سریعا تحت درمان قرار گیرند.

فیبریلاسیون بطنی

در صورتی که پیغام های الکتریکی نامنظم موجب انقباضات غیر عملکردی قلب شوند، گفته می شود آریتمی از نوع فیبریلاسیون بطنی است که بسیاری خطرناک می باشد و ممکن است موجب مرگ فرد شود.

سندروم QT طولانی

این نوع آریتمی نوعی اختلال قلبی محسوب می شود که ضربانات سریع و غیرعادی ایجاد شده ممکن است موجب کاهش سطح هوشیاری فرد شوند.

برادیکاردی کاهش ضربان قلب

با وجود اینکه در این نوع آریتمی تعداد ضربان قلب فرد پایینتر از حد طبیعی است، اما چندان خطرناک نیست. رایج ترین برادیکاردی های کاهش ضربان قلب عبارتند از:

سندرم سینوس بیمار

در صورتیکه گره سینوسی دهلیزی پیغام ها را به طور صحیح ارسال نکند این حالت پیش می آید و ضربان قلب حالتی بینابین تاکیکاردی و برادیکاردی پیدا می کند. سندرم سینوس بیمار احتمال دارد بر اثر ایجاد بافت اسکار در اطراف گره سینوسی دهلیزی ایجاد شود.

انسداد هدایتی

انسداد مسیر الکتریکی در گره دهلیزی بطنی یا نقاط اطراف آن رخ می دهد. با توجه به نوع و مکان انسداد پیغام های الکتریکی در دهلیزها یا بطن ها کند یا مسدود می گردد. در صورتی که پیغام ها کاملا مسدود گردند سلول های گره دهلیزی بطنی می تواندد ضربان قلب را با حالتی آهسته حفظ نمایند.

ضربان های زودرس

در این آریتمی ضربانی اضافی وجود دارد و احتمال دارد فرد یک ضربان اضافی را احساس کند.

گاهی ضربان زودرس ممکن است منجر به ایجاد آریتمی های طولانی در سالمندان شود.

علل آریتمی قلبی

• از جمله دلایلی که موجب ایجاد آریتمی قلبی می شوند عبارتند از:
• حملات قلبی در آستانه وقوع
• ایجاد اسکار در قلب بر اثر حملات قلبی
• تغییرات ایجاد شده در ساختار قلب
• گرفتگی عروق
• فشار خون بالا
• هیپرتیروئیدیسم یا هیپوتیروئیدیسم
• دیابت
• اضطراب
• استعمال دخانیات و نوشیدن نوشیدنی های الکلی
• زیاده روی در مصرف کافئین
• عوامل ژنتیکی

چه عواملی موجب افزایش ریسک آریتمی قلبی می شوند؟

• بیماری های قلبی
• تنگی عروق قلبی
• حملات قلبی
• وضعیت غیر نرمال دریچه های قلب
• نارسایی ها و آسیب های قلبی

شما می توانید در رابطه با بیماری های قلبی و  آنژیوگرافی قلب در وب سایت دکتر مرجان ثابتی اطلاعات بیشتری کسب نمایید.