اصطکاک نظامی ایران و آمریکا محتمل است؟
تصمیم دولت ترامپ موجب ایجاد تنش خواهد شد اما این به معنای برخورد نظامی میان نیرو‌های سپاه با نظامیان آمریکا نیست و دست کم تا ۱۰ سال آینده جمهوری اسلامی با هیچ دولتی اصطکاک نظامی نخواهد داشت؛ این بخشی از اظهارات یک کارشناس سیاسی است.
«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه رژیم آمریکا روز دوشنبه ۲۰ فروردین در یک نشست مطبوعاتی، به طور رسمی اعلام کرد دولت متبوعش، «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران» را در فهرست گرو‌های تروریستی خارجی این کشور قرار داده است.
محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان در واکنش به این اقدام، در نامه‌ای به رئیس جمهور – که رئیس شورای عالی امنیت ملی نیز است – پیشنهاد کرد شورای عالی امنیت ملی ایران، نیرو‌های نظامی آمریکا مستقر در منطقه غرب آسیا – موسوم به «سنتکام» – را در فهرست گروه‌های تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.
به گزارش میزان؛یک روز پس از اعلام حمایت مجلس شورای اسلامی از سپاه، سردار باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، تروریست خواندن سپاه را نشانۀ «ضعف و استیصال» آمریکا خواند و گفت: «نظام مقدس و مقتدر جمهوری اسلامی ایران در برابر این تصمیم نابخردانه سکوت نمیکند و متقابلا نیرو‌های ارتش آمریکا در منطقۀ جنوب غرب آسیا موسوم به «سنتکام» را تروریست قلمداد کرده و اگر دست از پا خطا کنند با آن‌ها برخورد قاطع خواهیم کرد.»
حال این سوال مطرح است که قرار گرفتن نام سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا به چه معناست؟
دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ امام(ره) در فرمانی به شورای انقلاب اسلامی رسماً تأسیس نهاد مردمی سپاه را اعلام فرموند و شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گام اساسی را در جهت سازماندهی آن برداشت.
اصل ۱۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصریح می‌کند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روز‌های پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاورد‌های آن پابرجا می‌ماند. حدود وظایف و قلمرو مسؤولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسؤولیت نیرو‌های مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان ایشان بوسیله قانون تعیین می‌شود.
بر این اساس با توجه به جایگاه سپاه در قانون اساسی کشور، اقدام اخیر آمریکا دخالت آشکار در روند فعالیت ساختار‌های قانونی و مورد تایید یک ملت به شمار می‌رود. زیرا متن قانون اساسی در جریان همه پرسی با استقبال بیش از ۹۹ درصد مردم ایران روبرو شد؛ لذا قرار دادن نام چنین ساختار منسجم، قانونی و مردمی در کنار گروهک‌های خرابکار صرفا موید رویکرد خصمانه رژیم آمریکاست.
با این حال به نظر می‌رسد هدف اصلی سران رژیم آمریکا از این سیاست، ایجاد جنگ روانی و تحمیل فشار بر فعالیت و حوزه عمل سپاه است تا مواجه نظامی. در همین رابطه سعدالله زارعی کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان گفت: «در قانون اساسی عنوان شده است که در زمان صلح نیرو‌های نظامی امکانات خود را در اختیار توسعه کشور قرار دهند؛ بنابراین سپاه وظیفه ذاتی اقتصادی ندارند بلکه وظیفه تبعی است که آن هم بنا به درخواست دولت‌ها صورت می‌گیرد. نکته دیگر آنکه سپاه در خارج از ایران هیچ کار اقتصادی انجام نمی‌دهد و اگر شاهد هستیم فعالیت‌های اقتصادی صورت می‌گیرد از سوی دولت است. با این حال ممکن است سپاه به دلیل روابط خاصی که با دولت‌های منطقه دارد پشتیبان یا پیشنهاد دهنده مناسبات اقتصادی باشد، اما در نهایت این بخش خصوصی یا دولتی است که قرارداد منعقد می‌کند.»
از این رو هدف قرار گرفتن نیروی نظامی رسمی کشور در زمان صلح – چنانکه در جریان بحران‌های اخیر زلزله و سیل نیز شاهد بودیم – مداخله صریح، روشن و آشکار در شکل تدوین سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه مرز‌های خود است. اصل «عدم مداخله در امور داخلی کشور‌ها» یکی از اصول پذیرفته شده حقوق بین‌الملل است که منشور سازمان ملل نیز بر آن تاکید دارد تا بدین وسیله صلح و امنیت تضمین شود.
واکنش ملت ایران به اقدام آمریکا در تروریستی خواندن سپاه
سپاه مانند ارتش نهاد مردمی است؛ لذا تروریستی خواندن چنین نهادی، به منزله اتهام زدن به ملت ایران است. در این خصوص زارعی خاطر نشان کرد: «برخلاف تحلیل آمریکا، مردم ایران، جمهوری اسلامی و به تبع آن سپاه را از خود می‌دانند. ایالات متحده انتظار داشت در سال ۲۰۱۸ پس از اعمال فشار اقتصادی و افزایش قیمت دلار از ۳۵۰۰ تومان به ۱۹ هزار تومان، اتفاق بزرگی در کشور رخ دهد و نظام تغییر کند. اما رویکرد مردم به مسائل خلاف آن را نشان داد. از این رو به میزانی که کشور و نیرو‌های حافظ آن تهدید و فشار خارجی قرار بگیرند، انگیزه مردم در حمایت از آن‌ها بیشتر می‌شود و این نقطه اشتباه تحلیل مسئولان آمریکا است.»
وی تاکید کرد: «پس از اقدام اخیر دولت آمریکا، این کشور باید منتظر حادثه باشد. زیرا با ایرانی مواجه است که در منطقه طرفدار دارد. تصمیم دولت ترامپ موجب ایجاد تنش خواهد شد اما این به معنای برخورد نظامی میان نیرو‌های سپاه با نظامیان آمریکا نیست و دست کم تا ۱۰ سال آینده جمهوری اسلامی با هیچ دولتی اصطکاک نظامی نخواهد داشت.»
چرا واکنش متقابل ایران، سنتکام را نشانه گرفت؟
همان طور که اشاره شد محمد جواد ظریف خواهان قراردادن نیرو‌های نظامی رژیم آمریکا – مستقر در منطقه غرب آسیا و موسوم به «سنتکام» – در فهرست گروه‌های تروریستی شد.
سنتکام (CENTCOM) چیست؟
سنتکام مخفف عبارت انگلیسی United States Central Command به معنای ستاد فرماندهی کل نیرو‌های ارتش آمریکا در منطقه غرب آسیا، شرق آفریقا و آسیای مرکزی است. مرکز کنونی آن در پایگاه نیروی هوایی مک‌دیل در ایالت فلوریدای آمریکا قرار دارد و یکی از ۹ ستاد فرماندهی کل ارتش این کشور به شمار می‌رود که ۱۱ دی ۱۳۶۱ (۱ ژانویه ۱۹۸۳) به دستور «جیمی کارتر» تأسیس شد. سنتکام چنانکه نامش مدعی است منطقه «مرکزی» جهان و بین فرماندهی‌های آفریقا، اروپا و هند را پوشش می‌دهد. در واقع با اهمیت پیدا کردن تحکیم منافع آمریکا در منطقه، کارگروه مشترک آرایش نیروی سریع را در ۱۳۵۸ (۱۹۸۰) تأسیس کرد که در نهایت به صورت سنتکام درآمد.
کشور‌های افغانستان، بحرین، جیبوتی، مصر، اتیوپی، اریتره، عراق، اردن، قزاقستان، کنیا، کویت، قرقیزستان، لبنان، عمان، پاکستان، قطر، عربستان سعودی، سیشل، سومالی، سودان، سوریه، تاجیکستان، ترکمنستان، امارات متحده عربی، ازبکستان و یمن تحت پوشش و مسئولیت ستاد فرماندهی مرکزی رژیم آمریکا قرار دارند.
نفت، تروریسم و مناطق راهبردی مانند خلیج فارس، تنگه باب المندب و تنگه داردانل که محل تجارت جهانی است در حوزه مسئولیت سنتکام است. آمریکا برای اینکه بتواند در این مناطق به منافع حیاتی خود دست یابد صد‌ها پایگاه نظامی تاسیس کرده است که البته پس از حادثه ساختگی ۱۱ سپتامبر به دلیل مسائل امنیتی از تعداد آن‌ها کاسته شد.
ژنرال «جوزف ووتل» فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا در اواخر شهریور سال ۱۳۹۶ در نشتس با موضوع «روابط آمریکا و اعراب» در واشنگتن گفت: ایران در تئوری و در عمل نشان داده که مایل است نفوذ خود را گسترش دهد. در تئوری: حفظ محور تهران-بیروت و در عمل: با اعمال نفوذ در مناطقی مانند عراق و سوریه؛ که این امر سبب نگرانی برخی متحدان ما در منطقه شده است. ما مایلیم در این جهت از راهبرد «به وسیله، همراه و از طریق» برای مقابله با رفتار‌های مخرب ایران در منطقه و خارج از منطقه استفاده کنیم.
بنابراین قرار گرفتن سنتکام در فهرست گروه‌های تروریستی جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند حوزه عمل آن را تحدید کند و نگرانی‌های امنیتی برای پایگاه‌های متعدد آمریکا در اطراف مرز‌های کشور و مناطق همجوار به وجود آورد.
بحث تحریم سپاه از زمان ریاست جمهوری جرج بوش پسر مطرح شد و در آن زمان اوباما و هیلاری کلینتون به عنوان سناتور‌های کنگره نیز بدان رای مثبت دادند؛ اگرچه دولت اوباما در عمل آن را اجرایی نکرد، اما در دولت جدید آمریکا این مساله به طور جدی پیگیری شد. با توجه به حضور افراد تندرو و تلاش ترامپ برای تقویت مناسباتش با رژیم صهیونیستی از ابتدا، گامی فراتر از تصمیم برای تحریم سپاه برداشته شد تا نشان دهند آن‌ها برای مقابله با جمهوری اسلامی، از هیچ تلاشی فروگذار نخواهند کرد.
نکته پایانی آنکه اقدام رژیم آمریکا تلاش در جهت کمک به جایگاه نتانیاهو در انتخابات پارلمانی رژیم صهیونیستی بود. سرکرده رژیم منحوس صهیونیستی در داخل با اتهامات متعددی روبرو بود و لذا در چند ماه اخیر تمرکز خود را برای پیروزی بر رقبایش در حوزه خارج گذاشت. در این رابطه بزرگ‌نمایی تهدید ایران و سپاه پاسداران می‌توانست کمک مهمی برای حزب لیکود به حساب آید که با توجه به نتیجه انتخابات، این مهم محقق شد.
