استقبال مطهری از نظارت‌پذیرشدن بودجه‌گیرهای ویژه /بهتر است روی پای خودشان بایستند
هرچند جدول ۱۷ بودجه از جدولی مستقل به زیرمجموعه دستگاه‌ها و نهادها منتقل شده و نظارت‌پذیر؛ ولی انتقادها به کم‌شدن بودجه آنها کماکان ادامه دارد.
اما برخی‌ها ازجمله «علی مطهری» کم‌شدن بودجه جدول ۱۷ را مفید می‌دانند. روز گذشته «علی مطهری»، نایب‌رئیس مجلس، در حاشیه جلسه علنی از کم‌شدن بودجه جدول ۱۷ استقبال کرد. او در پاسخ به پرسش «شرق» در ارتباط با جدول ۱۷ گفت: «بودجه جدول ۱۷ هرچه کمتر باشد، بهتر است؛ چون این جدول پول‌هایی است که معمولا به‌عنوان کمک داده می‌شود و نظارت چندانی نیز روی آن نیست. به همین خاطر، هرچه جدول ۱۷ کمتر شود، بهتر است و مؤسسه‌ها روی پای خودشان بایستند و از محل فروش آثارشان اداره شوند؛ نه اینکه همیشه دستشان به سمت دولت دراز باشد؛ مگر مواردی خاص».
«نصرالله پژمانفر»، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، یکی از منتقدان کاهش بودجه جدول ۱۷ است که پیش از این، در انتقاد از این موضوع گفته بود: «دولت درواقع خواسته مقداری هزینه‌ها و ردیف‌هایش را کم کند، نخستین جایی که به ذهنش رسیده که می‌تواند این کار را انجام دهد، حوزه فرهنگ است». پژمانفر مأموریت مؤسسه‌های حاضر در جدول ۱۷ را مأموریت برگرفته از اولویت مدنظر حاکمیت و نظام دانسته بود.
در لایحه بودجه ۹۷، حرفی از حذف جدول به میان نیامده است. با‌این‌حال مؤسسه‌های این مجموعه به زیرمجموعه وزارت ارشاد و سایر دستگاه‌ها منتقل شده است. جدول ۱۷ در بودجه سالانه کشور حضور داشت که این حضور انتقادهایی را به همراه داشت. در این جدول، بودجه‌های اختصاصی برای برخی پژوهشکده‌ها، مؤسسه‌ها، دانشگاه‌ها و بنیادها در نظر گرفته می‌شد. این جدول و مبالغ آن، به‌جز بودجه‌ای بود که در لایحه بودجه برای نهادهای فرهنگی کشور دیده می‌شد.
این مؤسسه‌ها تأثیر زیادی ندارند
مطهری در پاسخ به اینکه برخی مؤسسه‌های جدول ۱۷ فقط به زیرمجموعه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها منتقل شدهاند و حذف نشده‌اند، گفت: «بله؛ زیرمجموعه سازمان تبلیغات، وزارت ارشاد و دو، سه جای دیگر رفته‌اند». او در ادامه با بیان اینکه «کارهای فرهنگی خیلی به بودجه بستگی ندارد»، گفته: «بودجه تأثیر زیادی در کارهای فرهنگی ندارد؛ کار فرهنگی در کشور ما این است که روحانیت کار خودش را به‌درستی انجام دهد، صداوسیما کار خودش را به‌درستی انجام دهد، آموزش‌وپرورش، وزارت علوم و دانشگاه کارشان را درست انجام دهند؛ وگرنه این مؤسسه‌ها تأثیر زیادی ندارند».
پژمانفر همچنین پیش از این در گفت‌وگو با «شرق» درباره مؤسسه‌های این جدول گفته بود: بعضی از اینها مراکز پژوهشی هستند. او این را هم گفته بود که «برون‌دادشان، معذرت می‌خواهم مثل سیب‌زمینی و پیاز نیست که محصولاتش را در بازار ببینیم».
جامعه‌المصطفی نیاز به بودجه دارد
علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، همچنین به «شرق» گفته: «این مؤسسه‌ها باید روی پای خودشان بایستند، مگر برخی جاها مثل جامعه‌المصطفی که دانشگاه بین‌المللی است و برای خارج از کشور طلبه تربیت می‌کند؛ اینها نیاز به بودجه دارند؛ وگرنه برخی جاها واقعا هدر می‌دهند».
پیش از این هم پژمانفر از کاهش بودجه جامعه‌المصطفی انتقاد کرده بود: «با بودجه‌های ریالی باید از بازار آزاد آن‌هم با این وضعیت نابسامان ارزی، ارز مورد نیاز خود را تهیه کند تا در مأموریت‌های بین‌المللی از آن استفاده کند؛ اما با افزایش تنها ۱۰درصدی که در بودجه آنها صورت گرفته، به نوعی می‌توان گفت با تبدیل ریال به دلار، بودجه آنها از سال قبل نیز کمتر شده و مشکلات عدیده‌ای خواهند داشت».
«طیبه سیاوشی»، نماینده تهران، نیز در این رابطه گفته بود: «تا جایی که می‌دانم، بودجه نهادهای حوزوی و مذهبی کاهش نیافته؛ بلکه تحت نظارت یک ارگان و وزارتخانه قرار گرفته و در واقع نظارت‌پذیرتر شده و کاهش اعتبار کمتر مشاهده شده است».
جامعه‌المصطفی کجاست؟
جامعه‌المصطفی که مطهری می‌گوید به بودجه نیاز دارد، نهادی علمی و بین‌المللی با هویت حوزه‌ای است که به نوشته سایت این نهاد، «با هدف گسترش علوم اسلامی، انسانی و اجتماعی، با رویکرد آموزشی، پژوهشی و تربیتی، اهتمام دارد که انبوهی از داوطلبان را از سراسر گیتی تحت پوشش قرار دهد». به نوشته سایت جامعه‌المصطفی، این نهاد «بیش از ۵۰ هزار دانش‌پژوه مرد و زن را از ۱۲۲ ملیت، تحت تعلیم و تربیت خود داشته که تاکنون بیش از ۲۵ هزار نفر از آنان دانش‌آموخته شدهاند». در وب‌سایت این دانشگاه همچنین آمده: «جامعه‌المصطفی العالمیه به منظور یاری طلاب و فراهم‌آوردن زمینه تحصیلی بهتر آنان، متناسب با محل تحصیل و شرایط هریک، تسهیلات و خدماتی مانند گرفتن ویزا و اقامت تحصیلی، پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی (شهریه)، کمک‌هزینه مسکن و وام قرض‌الحسنه، تأمین خوابگاه، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، مشاوره‌های آموزشی و تربیتی، آموزش‌های کاربردی و مهارتی به همسران و فرزندان و امکانات ورزشی، فراهم‌کردن تحصیل ویژه برای خانواده‌های طلاب و برگزاری اردوهای تفریحی – زیارتی را در نظر می‌گیرد».
همچنین تأکید شده: «سازمان مرکزی جامعه‌المصطفی العالمیه در قم قرار دارد. بیش از ۱۷۰ واحد آموزشی، تربیتی و پژوهشی وابسته و پیوسته آن در داخل و خارج از کشور مستقر است. این واحدها در شهر‌های مشهد، تهران، اصفهان، گرگان و قشم و بیش از ۶۰ کشور جهان مانند آفریقای‌جنوبی، آلبانی، آلمان، افغانستان، اندونزی، انگلستان، اوگاندا، برزیل، بلغارستان، بنگلادش، بورکینافاسو، بوسنی‌و‌هرزگوین، بنین، پاکستان، تانزانیا، تایلند، توگو، دانمارک، ژاپن، ساحل‌عاج، سوئد، سنگال، سوریه، سیرالئون، عراق، غنا، فیلیپین، قرقیزستان، قزاقستان، کامرون، کوزوو، کنگو دموکراتیک، کومور، گامبیا، گرجستان، گویان، گینه، لبنان، ماداگاسکار، مالاوی، مالزی، مالی، میانمار، نروژ، نیجر، نیجریه، هند و… فعال هستند».
فشار همیشه بوده
مطهری همچنین به اینکه رئیس‌جمهوری از اعمال برخی فشارها به نمایندگان از سوی برخی برای در نظر‌گرفتن بودجه اشاره کرده و گفت: «فشار همیشه بوده و از نواحی مختلفی است». او در توضیح بیشتر درباره اینکه از کدام نواحی فشار وارد می‌شود، از همان سازمان‌ها و جاهای دیگر نام برد.
روزی که روحانی لایحه را تقدیم مجلس کرد، کنایه‌ای به ردیف‌های متعدد در بودجه زد و گفت: «ردیف اندر ردیف؛ ردیف‌های زیادی درست شده و معلوم نیست این پول‌ها کجا مصرف می‌شود. ردیف‌ها در بودجه امسال کاهش یافته و من از شما کمک می‌خواهم. حتما به شما مراجعه کرده و فشار می‌آورند. باید بر این ردیف‌ها نظارت کنیم که کجا می‌رود و چگونه هزینه می‌شود».
سال پیش زورمان نرسید
البته برخی نمایندگان ازجمله جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت، نیز درباره حذف‌نشدن بودجه جدول ۱۷ برای سال ۹۶ گفته بود: «پارسال اسبمان را زین کردیم؛ ولی نتوانستیم سوارش شویم. زور آنها بیشتر از زور مجلس است». «هادی قوامی»، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، نیز در این رابطه گفته بود: «کسانی که بهره‌مند هستند، فشار می‌آورند. معمولا مؤسسه‌هایی هستند که صاحبانشان افراد بانفوذی هستند و می‌آیند و تحت‌تأثیر قرار می‌دهند».
حالا با توجه به آغاز کار کمیسیون تلفیق مجلس برای بررسی بودجه، احتمال دارد دوباره فشارها آغاز شود؛ چنان‌که «مطهری» هم در پاسخ به اینکه آیا امسال در رابطه با بودجه فشاری آمده یا خیر، به «شرق» گفته: «همیشه بوده».
