از سلطان سکه تا سلطان پوشک در یک قاب

شفافیت حلقه گمشده اقتصاد ایران است. از بالاترین تا پایین ترین سطح، نبود شفافیت است که بحرانی جدی را ایجاد کرده است.

در سایه نبود شفافیت است که سلاطین بازار ایران یکی پس از دیگری سر بر می‌آورند. اینجا واژه سلطان مفهومی نزدیک به سلطان ندارد.

این واژه برای نشان دادن تشکیلاتی مافیایی و البته تا حدی غیر قانونی در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. دیرزمانی از درج خبر اعدام سلطان سکه در مطبوعات و رسانه‌های ایرانی نگذشته است، اما سلاطین شناخته شده و ناشناخته این بازار هنوز هم کم نیستند.

سلطان سکه

نامش وحید مظلومین بود. دادسرای عمومی و انقلاب تهران در توضیح دلایل اعدام وی و همدستش در اطلاعیه ای اعلام کرده بود: آفتاب روز ۲۴ آبان ماه را ندید. سحرگاه چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۳۹۷ حکم وحید مظلومین فرزند حبیب‌اله و محمد اسماعیل قاسمی فرزند غلامعلی که به جرم افساد فی‌الارض از طریق تشکیل شبکه فساد اخلال در نظام اقتصادی و ارزی و پولی کشور با انجام معاملات غیرقانونی و غیرمجاز و قاچاق عمده و کلان ارز و سکه به اعدام محکوم گردیده‌ بودند، در این پرونده بر اساس گزارش بهمن ماه سال نود و شش بانک مرکزی و سپس با گزارشات وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی، تعدادی از عوامل مهم و موثر در اخلال ارزی و تلاطم بازار، از جمله دو مجرم فوق شناسایی و دستگیر شدند و گرچه متاسفانه از زمان اعلام بانک مرکزی و دستگیری فرزند وحید مظلومین به نام محمد رضا مظلومین اعضای شبکه موفق شده بودند بخشی از اسناد و مدارک جرم را معدوم یا مخفی نمایند معذلک با تحقیقات میدانی و تحقیق از جمعی از متهمین دستگیر شده مشخص شد شبکه وحید مظلومین از مؤثرترین فعالان غیر مجاز بازار ارز و سکه بوده و با استفاده از حساب های بانکی دیگران از چندین سال قبل تا زمان دستگیری فعالیت گسترده غیر مجاز و در مدت زمانی فقط گردش حساب دو تن از اقوام و کارمندان نامبرده مبلغ ۸/۲۱۹/۹۶۱/۸۸۱/۴۸۵ و ۳/۲۵۰/۵۵۱/۴۴۷/۲۷۸ ریال بوده و حسب اسناد و مدارک و تحقیقات به عمل امده از حساب بیش از ٤٠ نفر با تبانی با بعضی از کارمندان بانک در جهت پوشش فعالیت غیر مجاز ارزی و سکه استفاده نموده اند.

اعدام وی و همدستش سبب شد بسیاری از حقوقدانان این سئوال را مطرح کنند؛ سقف جرم انگاری خرید و فروش سکه چیست؟

سلطان قیر

حالا اما شمارش معکوس برای اعدام مردی که سلطان قیر لقب گرفته، آغاز شده است.

در جریان بررسی پرونده سلطان قیر اما نام‌های آشنای دیگری هم بر سر زبان ها افتاد. بابک زنجانی، محمود رضا خاوری و … در پرونده سلطان قیر کلکسیونی از اتهامات درج شده است، از بدهی ۲ هزار میلیاردی به سیستم بانکی تا قاچاق ۹ میلیارد دلار کالا به داخل کشور و صادرات قیر و نپرداختن هزینه خرید و …

محسنی اژه ای معاون اول قوه قضاییه رسما این خبر را اعلام کرده و در پاسخ به سئوالی مبنی بر طولانی بودن پرونده باقری درمنی و خط قرمز بودن دولت نهم و دهم، گفت: اتهامات باقری درمنی و کلاهبرداری های او مربوط به سالیان قبل بود.

وی افزود: این پرونده در شعبه ویژه رسیدگی نشد چون استناد به ماده ٢٨٦ قانون ارتشا و اخلال در نظام نبود و به استناد ماده ٤ قانون تشدید مجازات و ارتشا در شعبه ١٥ دادگاه انقلاب رسیدگی شد. این پرونده خط قرمز دولت دهم نبوده است. اولین باری است که این مطلب را می‌شنوم.

بگفته قوه قضاییه، یکی از کسانی که ضمانت نامه‌های بانکی را برای آقای باقری درمنی تهیه می‌کرده از روسای سابق یکی از شعب بانک ملی تهران بوده.

میزان، وابسته به قوه قضاییه بعد از دستگیری از این رئیس سابق بانک نقل کرده: ” یکی از افراد درمنی از خاوری (محمدرضا) دستور صدور ضمانت نامه‌های بانکی را گرفته بود، اما سرپرست یکی از مناطق بانک ملی دستور وی را انجام نداد که پس از ۲۴ ساعت از سمت خود برکنار شد. ”

محمدرضا خاوری، مدیر عامل سابق بانک ملی ایران و از متهمان اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی است که خارج از ایران بسر می‌برد.

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران هم حدود ۴ سال پیش در اظهاراتی به بدهی حمید باقری درمنی اشاره کرده بود.

آقای زنگنه گفته بود: ” مثلا یک پرونده متعلق به یک شرکت است که به پرونده ۴۰۰ میلیارد تومانی مشهور است و چیزی شبیه به پرونده آقای بابک زنجانی است؛ با همان شیوه خرید نفت و فروش نفت به دیگری. به قدری پرونده آقای بابک زنجانی بزرگ است که سایر پرونده‌ها در مقابل آن کوچک به چشم می‌آید. یک کسی آمده بدون اینکه ضمانت درست و حسابی بدهد یک محموله قیر را گرفته و برده و پولش را هم نداده و نمی‌دهد. ”

قوه قضاییه ایران اعلام کرده بود آقای باقری درمنی “با ایجاد شبکه چند نفری” که مدیریت آنها با او بوده، بیش از ۳۲۲ میلیون و ۳۴۳ هزار کیلو قیر خریده که پول آنها را بازنگردانده است.

این مقدار قیر به گفته وکیل شرکت پالایش “نفت جی” به قیمت روز معادل ۱۴۵ میلیون دلار بوده است.

سلطان پوشک

داستان تنها به نفت و قیر و سکه ختم نمی شود. هر چند تب بحران پوشک امروز فروکش کرده است اما آن روزها که کمبود پوشک به مساله اول اقتصاد بدل شده بود، برخی سخن از حضور سلطان پوشک به میان اوردند. سلطانی که اتفاقا این بار ایرانی نیست.

احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس گفت: تمام واردات و صفر تا صد پوشک در ایران در اختیار یک فرد ترکیه‌ای بوده و مسئولان دولت تمام اختیارات در این بخش را به این فرد خارجی داده‌اند.

داستان پوشک اما با رشد قیمت ها به فصلی تازه رسید اما مساله اختیارداری ترکیه در بازار پوشک هنوز به پایان نرسیده است. این نماینده اما نام سلطان پوشک را شفاف مطرح نکرده است.

سلطان شکر

سلطان شکر را باید از سلاطین قدیمی بازار ایران دانست. پیش تر می گفتند سلطان شکر مرده است، با پرونده ای قطور اما سال گذشته بود که حتی در برنامه گفتگوی ویژه خبری، مجری مخاطبان را مورد سئوال قرار داد و از آنان پرسید سلطان شکر کیست اما جوابی سرراست نگرفت. همین مساله نشان می داد سلطان شکر هنوز در حال فعالیت در گوشه ای است و امروز با بحران رخ داده در هفت تپه، نقش وی در این اقتصاد سلطان زده بیش از پیش آشکار می شود. علی اکبر مهرفرد، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی در امور بازرگانی، بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر، غلامحسین بهمئی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تصفیه کنندگان شکر و مانی جمشیدی، کارشناس کشاورزی، چهار شرکت‌کننده‌ای بودند که با این سئوال روبرو شدند.

آن گونه که قالیباف، مجری گفتگوی ویژه خبری می گفت: سلطان شکر را همه می شناسند اما کسی امکان اعلام نامش را ندارد. وی حتی مخاطبان را به جستجو در اینترنت در این خصوص دعوت کرد. هر چه هست اما هنوز نامش در مقابل این لقب قرار نگرفته است.

رشد تعداد سلاطین فرصت طلب بازار در سال های اخیر

سلطان موز

این لقب هم از القاب کم فروغ بازار ایران بود. تیرماه امسال بود که با اعلام اسامی دریافت کنندگان ارز ۴۲۰۰ تومانی، ماجرای کیستی سلطان موز مطرح شد. بررسی ها نشان می داد بیش از ۳۶ میلیون یورو ارز دولتی برای واردات موز تخصیص یافته اما در همان دوره قیمت آن بیش از ۵۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشت.آن زمان این سئوال طرح شد که سلطان موز کیست اما تب این سلطان زودتر از پیش بینی ها به عرق نشست.

و دیگر سلطان‌ها

سلطان گوشت، سلطان ارز و … نیز در میانه رفت و امد سلاطین گاهی بر سر زبان ها افتاده اند.خجسته، رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی و اداری اما اخیرا اعلام کرده است: بازار سلطان شکر، سلطان حبوبات، سلطان دام و طیور، سلطان لاستیک دارد. وی توضیحات مبسوط تری درباره هویت این سلاطین نداده است.