ارز دیجیتال قانونی در کشور وجود دارد؟

با گذشت ۲ سال از خبر راه اندازی طرح رمز ارز بومی، وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات همچنان به طور رسمی از رمز ارز بومی رونمایی نکرده اند و همین امر واکنش‌های بسیاری در پی داشته است.
به گزارش بازتاب به نقل از جوان، تقریبا ۲ سال پیش بود که اولین خبر مبنی بر راه اندازی ارز دیجیتال بر مبنای بلاکچین بومی منتشر شد، خبری که از زبان آذری جهرمی در پست توئیتری وی عنوان شد.

پس از اعلام این خبر نگاه‌ها همگی به طرف پست بانک متمرکز شد و لحظه شماری برای رونمایی از ارز دیجیتال و جایگزین بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال جهانی آغاز شد. به فاصله چند روز آذری جهرمی ، وزیر ارتباطات دوباره خبر از رونمایی از ارز دیجیتال تا پایان سال گذشته را داد که بازهم فضای رسانه‌ای را بیش از پیش منتظر این موضوع کرد.
رفته رفته دایره اظهار نظر‌ها و موافقت و مخالفت‌ها در خصوص این طرح شدت گرفت، اما تعدد افرادی که برای راه اندازی این فناوری نظرات کارشناسی فنی را مطرح می‌کردند؛ بیش‌تر از تعداد افرادی بود که به کل با این طرح مخالفت می‌کردند.

عمده مخالفت‌ها از نظر قانونی و فقهی مورد بررسی قرار می‌گرفت و این موضوع پایش به شورای فقهی بانک مرکزی هم باز شد تا آن‌ها با تصمیمات مراجع تقلید و بررسی موضوعات شرعی و قانونی روند را برای راه اندازی این فناوری سرعت ببخشند. با فرارسیدن زمان برگزاری همایش بانکداری الکترونیک تمام حدس ها بر این بود که بانک مرکزی در هشتمین دوره از این همایش، حتما رمز ارز ملی را به صورت دائمی و موقت رونمایی خواهد کرد.

یک روز قبل از افتتاح هشتمین همایش بانکداری الکترونیکی و نظام‌های پرداخت، بانک مرکزی طی اطلاعیه از صاحبان کرسی و نظر در حوزه فین تک و بلاک چین خواست تا در طراحی رمز ارز ملی و بومی ایرانی در پیش نویسی این طرح شرکت کنند.

این مسیر تا روز افتتاحیه همایش ادامه داشت و هر ۲ نهاد (بانک مرکزی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) برای راه اندازی چند نسخه آزمایشی ارز دیجیتال ایرانی به صورت غیر رسمی تلاش و برنامه ریزی‌های کافی را انجام می‌داند. گفته می‌شود تاکنون رمز ارز‌های زیادی خود را به وزارت ارتباطات و بانک مرکزی معرفی و به صورت غیر رسمی برای تست شرایط و جایگاه خود در ایران فعالیت می‌کنند که نامی از آن‌ها به میان نیامده است.
رمز ارز پیمان رسمی اما آزمایشی رونمایی شد ولی راه اندازی نشد!
در هشتمین همایش بین المللی بانکداری الکترونیک یعنی ۱۰ بهمن ۹۷ طی مراسمی با حضور معاون فناوری اطلاعات قوه قضاییه و مدیرعامل‌های چند بانک کشور، رمز ارز پیمان با پشتوانه طلا رونمایی شد. رمز ارز پیمان درواقع یک شبکه‌ی عرضه توکن است که بر بستر پلتفرم اقتصاد دیجیتال ققنوس و با همکاری چهار بانک فعالیت دارد و قرار است تا حدود یک میلیارد واحد از این رمز ارز توزیع شود. این رمز ارز تنها رونمایی شده و هنوز فعالیت خود را برای معاملات آغاز نکرده است.
البته چند روز قبل از رونمایی از سند پیش نویس قانونی رمز ارز‌ها توسط بانک مرکزی در تاریخ ۷ بهمن ۹۷ رسانه‌های خارجی اخباری را بر مبنای رونمایی از رمز‌ها ملی ایران منتشر می‌کنند که در این باره یک منبع آگاه در بانک مرکزی در پاسخ به این سوال به خبرنگار می‌گوید: هنوز از رمز بومی به صورت رسمی رونمایی نکرده ایم و بانک مرکزی به دنبال استفاده از نظرات فنی و حرفه‌ای صاحب نظران برای کاهش میزان خطا در این فناوری بسیار مهم و لازم است.

وی افزود: قطعا شرکت‌های بسیار زیادی با دانش بسیار بالا طرح‌های خود را به پژوهشکده پولی و بانکی و همچنین وزارت ارتباطات ارائه داده اند که بانک مرکزی با جدیت تمام به دنبال بررسی آن هاست. برنامه ریزی‌ها به سمتی پیش می‌رود که تا پایان سال ۹۸ به نتیجه مطلوبی برای رونمایی از تعدادی از رمز ارز‌ها در حوزه‌های مختلف باشیم.
رمز ارز‌ها کمک رسان به تسویه با تجار بین المللی
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات در هشتمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام پرداخت در پاسخ به سوال خبرنگار بورس،بانک و بیمه درباره روند طراحی و به روزرسانی سیستم‌ها برای راه اندازی ارز دیجیتال بومی می‌گوید: بخش پژوهشی وزارت ارتباطات و پژوهشگاه پولی و مالی بانک مرکزی به منظور بررسی و ایجاد راه حلی نهایی در زمینه بحث تکنولوژی و مالی ارز ملی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و تا به امروز نتایج این همکاری مناسب بوده و نمونه آزمایشی در حال پیاده سازی است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر عدم وجود مرجعیت قانونی برای پیگیری تخلفات موجود در تجارت مجازی ارز‌ها گفت: غیرمتمرکز بودن و عدم نظارت هیچ نهاد رگولاتوری مالی بر ارز‌های مجازی از جمله خصوصیات پول‌های دیجیتالی است؛ تمامی رمز ارز‌ها قابلیت دور زدن تحریم دارند چرا که تحت نظارت رگولاتور مالی ایالات متحده آمریکا نیستند و این مسئله در ارز مجازی ملی نیز طبیعتا وجود دارد.

آذری جهرمی معتقد است که ارز ملی مجازی دارای پشتوانه خواهد بود، همانطور که طلا پشتوانه ارز ملی مجازی مالزی و نفت پشتوانه پول دیجیتالی ملی کشور ونزوئلا به شمار می رود؛ فقدان پشتوانه در زمینه مسایل فقهی از نظر علما اشکال دارد.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات چند پلت‌فرم تحقیقاتی موفقی را تهیه و در وزارتخانه رونمایی کرده است، اما رونمایی رسمی این فناوری بر مبنای تصمیم‌گیری و قانونگذاری بر عهده نهاد پولی و بانکی یعنی بانک مرکزی است که باید انجام شود.
رمزارزها منجر به رشد اقتصادی کشورها می شود/ تبادلات ارز دیجیتالی را باید از معاملات ریز شروع کرد
نیما امیرشکاری، عضو پژوهشکده پولی وبانکی در گفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه، درباره اینکه آیا رمز ارزها منجر به دور زدن تحریم ها می شوند یا خیر، گفت: از نظر اقتصاددانان تمام کشورهای توسعه یافته، ارزهای دیجیتال راه حلی مناسب برای انجام معاملات کوچک و متوسط در زمان بحران های اقتصادی است. یعنی باید این نوع معاملات را از سطح پایین و خرد آغاز و اثرات آن را بررسی کرد سپس ابعاد آن را در معاملات کلان سنجید.

وی افزود: قطعا در ایران این نوع ارزها فعلا در بازارهای خُرد کاربرد دارد و درباره بازارهای بزرگی مانند پتروشیمی و نفت فعلا نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.

عضو پژوهشکده پولی بانکی با اشاره به مُفاد حضور رمزارزها در اقتصاد ایران گفت: ما می توانیم با برنامه ریزی های صحیح در این زمینه، معاملات بین بانکی خود را در زمانی که دارای تحریم های بانکی هستیم، افزایش دهیم. این را در نظر داشته باشیم که تمام طرح ها و فعالیت های نوین در سرتاسر دنیا ابتدا با مشکلات عدیده ای رو به رو می شوند و این یک امر طبیعی است. پس باید ریسک ورود رمز ارزها بومی به اقتصاد کشور را هر چه سریع تر بپذیریم و برای مقابله با آن ها آمادگی لازم را داشته باشیم.

امیر شکاری ابراز کرد: همواره این سودجویان و متخلفان هستند که در زمان آغاز یک فعالیت نو و تازه نفس قصد بر هم زدن نظم آن را دارند و این هوشیاری مسئولان ذی‌ربط را نشان می دهد که تا چه حد بتوانند برای انواع جرائم این روند پیش بینی انجام بدهند.

وی معتقد است؛ باید زمان توقف انجام معاملات رمز ارزهای دیجیتال در ایران، جایگزینی بومی را برای آن تعبیه می‌کردیم تا با فعالیت زیرزمینی و درنهایت متضرر شدن تعداد زیادی از ایرانی ها نباشیم.

امیرشکاری گفت: بانک مرکزی باید برای بررسی بیشتر و سریع تر رمز ارزها و بلاک چین ها وقت بگذارد تا این موضوع با قوانین و چارچوب هر چه سریع تر اجرایی شود.
شورای عالی فضای مجازی منتظر تصمیم سران قوا برای فعالیت رمز ارز بومی
ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه در پاسخ به سوالی مبنی بر تکلیف رمزارزهای دیجیتالی گفت: تمام ساز و کارهای این تکنولوژی پایه ریزی و ساخته شده است، حتی چندین شرکت به صورت آزمایشی نمونه های تحقیقاتی خود را ارائه داده اند اما باید به جمع بندی رسمی سران قوا برای رونمایی از اولین رمز ارز ملی برسیم.

وی بیان کرد: مانعی برای فعالیت این شرکت ها از لحاظ قانونی و تنها فقهی وجود ندارد و به نظر می‌رسد بانک مرکزی به دنبال زمان مناسبی برای رونمایی رسمی و دائمی از این فناوری است.
دسته بندی رمز ارز‌ها در ۵ حوزه فعالیتی
لازم به ذکر است که در جمع بندی این گزارش قسمت هایی از پیش نویس طرح رمز ارزهای دیجیتال توسط بانک مرکزی را مرور کنیم. بانک مرکزی رمز ارزها را به چند دسته تقسیم بندی و نام گذاری کرده است که عبارت از رمز ارز جهان روا، رمز ارز بانک مرکزی ( center bank crypto-currendy)، رمز ارز منطقه ای، رمز ارز حاصل از عرضه اولیه سکه و توکن هستند.

که گفته می شود از مهم ترین بخش های این پیش نویس رمز ارزهای حاصل از عرضه اولیه سکه و رمز ارز بانک مرکزی است و تلاش های برای رونمایی از این نوع از رمز ارزها بیش تر صورت می‌گیرد.

البته باید گفت که هنوز بانک مرکزی برای فعالیت رسمی این فناوری خبری را منتشر نکرده است و پست بانک نیز در پاسخ به خبرنگار بورس،بانک و بیمه می‌گوید: ما تنها یک نهاد مجری هستیم و هروقت بانک مرکزی پروژه ای را به ما محول کند از آن رونمایی خواهیم کرد.

در نتیجه با توقیف و غیرقانونی شمردن فعالیت بیت کوین و سایر صرافی ها در برهه ای از زمان و همچنین عدم رونمایی از این فناوری در ایران، منجر شده است تا جامعه بازهم به سمت بیت کوین تمایل پیدا کرده و تاحدودی مجددا شاهد خروج سرمایه از کشور تحت عنوان این ارز باشیم.
به نظر می رسد سازمان های مربوط اعم از وزارت ارتباطات و بانک مرکزی باید تلاش خود را برای رونمایی از ارز دیجیتال رسمی و دائمی در کشور بیشتر کنند.

شرایط فعلی اقتصاد ایران و همچنین تاکید رهبر انقلاب برای افزایش تولیدات صادرات محور این پیام را به بخش اقتصادی کشور القا می کند که حال که تبدلات بانکی از طریق تحریم ها ظالمانه مشمول محدودیت شده است، رمز ارز دیجیتال بومی راه حلی مناسبی برای تبادل سرمایه در سطح جهانی (رمز ارز جهان روا) خواهد بود.