ارزش واقعی سکه چقدر است؟
بانک مرکزی چند روز قبل پیش‌فروش سکه را آغاز کرد و هدف آن را نیز ایجاد تعادل در بازار سکه اعلام کرد.
این پیش‌فروش سکه در روزهایی اتفاق افتاد که دلار روی کاغذ چهار‌هزار و ٢٠٠ تومان بود و گرو‌ه‌هایی که از نظر بانک مرکزی و دولت مستحق دریافت دلار بودند، می‌توانستند ارز موردنیاز خود را تا سقف مشخصی از بانک‌های عامل دریافت کنند. اما نگاهی به قیمت سکه‌های پیش‌فروش‌شده ازسوی بانک مرکزی نشان می‌دهد یا دلار از نظر بانک مرکزی چهار‌هزار و ٢٠٠ تومان نیست یا قیمت طلا از نظر بانک مرکزی با قیمت جهانی آن تفاوت دارد.
بانک مرکزی سکه را چند می‌فروشد؟
بانک مرکزی طرح پیش‌فروش سکه را با پیشنهادهای مختلفی ارائه کرده است. مشتریان می‌توانند سکه تمام بهار آزادی را که ماه بعد به آنها تحویل خواهد شد، یک میلیون و ۵۹۰ هزار تومان پیش‌خرید کنند. تحویل سه ماهه آن، یک‌میلیون‌و۵۴۰ هزار تومان است و تحویل شش ماهه آن یک‌میلیون‌و۴۷۵ هزار تومان؛ قیمت‌هایی که کمی پایین‌تر از قیمت بازار است و البته به نظر می‌رسد با ارزش ذاتی سکه فاصله دارد.
سکه چقدر ارزش دارد؟
اگر سخنان روشنگرانه برخی مسئولان درباره دلار مرغوب و تاریخ انقضای اسکناس و … نبود، لازم نمی‌شد بگوییم که ارزش سکه به ارزش طلای آن است اما در چنین شرایطی مجبوریم بگوییم که بله، ارزش سکه طلا به طلایی است که در آن به‌کار می رود؛ بنابراین در ابتدا باید بدانیم که در هر سکه چه مقدار طلا استفاده شده است. می‌دانیم که وزن سکه تمام‌بهار طرح جدید ۸.۱۳۳ گرم است، این یعنی با ۸.۱۳۳ گرم طلا طرف هستیم اما نباید فراموش کنیم که عیار سکه بهار ۲۱.۶ است که معمولا به آن ۲۲ عیار می‌گویند اما قیمت طلا در بازار جهانی معمولا برای طلای ۲۴ عیار محاسبه می‌شود. پس اگر ما عیار طلای سکه را بر طلای ۲۴عیار تقسیم کنیم و به عدد ۰.۹ برسیم می‌توانیم بگوییم که با ضرب قیمت روز طلا در جهان در این ضریب ارزش طلای سکه بهار آزادی را محاسبه کرده‌ایم. در لحظه تنظیم این گزارش طلا در بازار جهانی ۴۳.۱۳ دلار برای هر گرم معامله می‌شود و نوسانی اندک در حد چند سِنت را تجربه می‌کند که عملا تأثیری بر محاسبات ما نخواهد داشت. گفتیم که وزن هر سکه بهار آزادی ۸.۱۳۳ گرم است و ضریب ما برای رسیدن به ارزش طلای آن نیز ۰.۹ خواهد بود. با ضرب این سه عدد در هم نتیجه می‌گیریم که هر سکه بهار آزادی، ۳۱۵ دلار و ۶۹ سِنت طلا دارد. طبق آنچه بانک مرکزی در اطلاعیه‌های کتبی، ابراز نظرهای شفاهی و البته تذکرات پیاپی با روش‌های گوناگون بر آن تأکید کرده، دلار ۴۲۰۰ تومان است؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم که هر سکه بهار آزادی دقیقا یک میلیون و ۳۲۵ هزار و ۸۹۸ تومان طلا دارد. آن‌طور‌که از زبان برخی شنیده‌ایم بانک مرکزی بابت ضرب هر سکه مبلغی نیز تحت عنوان کارمزد دریافت می‌کند. ارقام مختلفی بابت این کارمزد مطرح شده اما حدس زده می‌شد که این کارمزد چیزی حدود ١٠ هزار تومان برای هر سکه باشد که با اضافه‌کردن آن به ارزش طلای سکه، به رقم یک میلیون و ۳۳۵ هزار و ۸۹۸ تومان می‌رسیم. آن‌طور‌که بانک مرکزی می‌گوید سکه بهار آزادی که پیش‌فروش می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده ندارد و مالیات طلا نیز که پیش از این محاسبه شده است، اما ما فرض می‌کنیم که حتی این سکه مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیز شده است؛ بنابراین سهم مالیات بر ارزش افزوده آن را نیز محاسبه کرده و به آن اضافه می‌کنیم. سکه ما با محاسبه مالیات، یک‌میلیون و ۴۵۵هزار و ۲۲۸ تومان خواهد بود؛ ۱۳۵ هزار تومان ارزان‌تر از سکه‌ای که بانک مرکزی پول آن را امروز می‌گیرد تا ماه بعد به مشتریان تحویل دهد.
این یعنی چه؟
این یعنی بانک مرکزی در محاسبه ارزش سکه‌ای که یک ماه بعد قرار است تحویل دهد، ارزش دلار را پنج‌هزار تومان محاسبه کرده که اگر آن را با نرخ روز بازار مقایسه کنیم به رقمی می‌رسیم که نزدیک به رقم دلار در صرافی‌های سلیمانیه و هرات یا بازار قاچاق تهران است.
ما هم نمی‌دانیم
این موضوع را با محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه طلا و جواهر، در میان گذاشتیم و از او پرسیدیم آیا اطلاعی از مالیات یا کارمزد ضرب سکه دارد یا نه. او گفت: کارمزد ضرب سکه هرگز اعلام نشده است، اما درباره مالیات می‌دانیم که وقتی شمش وارد کشور می‌شود چه از طرف بانک مرکزی یا واردکنندگان دیگر، مالیات آن پرداخت می‌شود و مالیات بر ارزش افزوده آن نیز تابع قوانین جاری کشور است. اما اینکه بانک مرکزی چطور ارزش سکه را محاسبه می‌کند و براساس آن قیمت‌ها را اعلام کرده است، ما اطلاعی نداریم و خوشحال می‌شویم که بدانیم بانک مرکزی بر چه اساسی به چنین قیمتی رسیده است. کشتی‌آرای همچنین می‌گوید: در هفته‌های گذشته قیمت سکه حباب پیدا کرد و تفاوتش با طلای موجود در بازار کاملا مشخص و واضح بود، اما در روزهای اخیر با تعادلی که در عرضه و تقاضا به وجود آمد، به نظر می‌رسد که این فاصله کاهش پیدا کرده و به حداقل رسیده است.
