اردوغان از زد و بندهای پشت پرده با اعراب چه نیتی دارد؟

در باب نزدیکی میان ترکیه با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، تحلیل ها بسیار است، ناظران در باب چرایی تعامل میان این گروه از بازیگران در یک مورد اجماع نظر دارن و آن اقتصاد ترکیه است. از منظر آنها تورم و نیاز آنکارا به جذب سرمایه های خارجی یکی از دلایل نرمش «سلطان» با اعراب است.
هدف از سفرهای عجولانه اردوغان به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر واضح است: اقتصاد ترکیه در هم شکسته شده. آنگونه که ناظران می گویند مهم نیست که چقدر کارشناسان دولتی از همکاری های چند بعدی میان آنکارا و اعراب می نویسند. به باور این گروه، ترکیه به سرمایه گذاری خارجی برای احیای اقتصاد خود نیاز دارد. طبیعتا در این مسیر، بهترین گروهی که می توانند در ترکیه سرمایه گذاری کنند، کشورهای عربی هستند که سرمایه های هنگفتی در اختیار دارند.تا پیش از این، ترکیه به واسطه حمایت از قطر، توسط بازیگرانی چون عربستان و امارات کنار گذاشته شده بود و در انزوا قرار داشت،اما رئیس جمهوری ترکیه بعد از انتخاب دوباره در سیاست منطقه ای چرخشی جدی داشت و دست دوستی به سوی اعراب دراز کرد.

چرایی عقب نشینی اردوغان

به نوشته «ورد کرانچ»در سال 2016، اردوغان طوری رفتار می کرد که انگار کودتا علیه خودش سازماندهی شده بود، اتهاماتی مطرح شد که بر اساس آن عربستان سعودی و امارات در حال تسلیح ساختار نظامی ترکیه هستند تا زمینه را برای رویارویی در داخل هموار کنند. قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی در استانبول نمک بر زخم زد.اما حقیقت آن است که سیاست، بازیگران رقیب را مجبور می کند که کنار هم بایستند. درک کامل آنچه تغییر کرده و چرا درگیری های گذشته فراموش شده اند ضروری است.

ترکیه برای داشتن یک سیاست خارجی اصولی از رویارویی با برخی حقایق خودداری کرد. با شکست بازیگران تحت حمایت آنکارا در جریان بهار عربی ارتباط ترکیه با منطقه قطع شد. از همین رو ترکیه خود را در فضایی بی سابقه یافت، فضایی که برخی آن را “تنهایی گرانبهای ما” نامیده اند؛ گزاره ای که قدرت چانه زنی ترکیه را ضعیف کرد.

تحرکات اخیر ترکیه نشان می‌دهد که این کشور می دانست که از این «تنهایی» چیزی به دست نمی‌آید. از همین رو برای احیای روابط دیپلماتیک خود با بازیگران عرب حاشیه خلیج فارس خیز برداشت.در همین راستا اردوغان پس از پیروزی در کارزار ریاست جمهوری در حوزه سیاست خارجی چرخشی جدی ایجاد و دست دوستی به سوی بازیگران عرب حاشیه فارس دراز کرد.ترکیه برای احیای اقتصاد خود به تامین مالی خارجی نیاز دارد. مدل اقتصاد ترکیه ممکن است برای اردوغان در طول کارزار ریاست جمهوری اخیر چالشی ایجاد نکرده باشد، اما اشتباهاتی در حوزه هایی چون کاهش نرخ بهره و بیمه در برابر نرخ ارز به حساب های بانکی به لیر ترکیه رخ داد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه قبلاً سرمایه‌گذاری بود که چراغ‌ها را ترکیه روشن نگه داشت. به عنوان مثال، تاخیر در بدهی گاز طبیعی به ترکیه کمک کرد تا ذخایر خارجی خود را مدیریت کند.با این همه اردوغان نیاز داشت تا دامنه دوستانش را گسترش دهند.

گروهی از ناظران می گویند، اقتصاد ترکیه در وضعیت بسیار بدی قرار دارد. این امر کمک های مالی را حیاتی تر می کند و موجب می شود تا اردوغان در برابر میزبانانش در موضع ضعف باشد. رسانه‌های طرفدار دولت تلاش داشتند تا سفر اردوغان به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را برجسته جلوه دهند، اما حقیقت غیرقابل انکار آن است که موقعیت چانه‌زنی ترکیه ضعیف است و دولت آنکارا امیدوار دارد که از طریق منابع مالی خارجی به انتخابات بعدی راه یابد.صرف نظر از اینکه جنبه تجاری کارها چگونه خاتمه می یابد، این استراتژی یک جنبه منفی دارد. از زمانی که مشکلات اقتصادی برجسته تر شد، مسیر ترکیه به دلیل مشکلات مالی قابل مدیریت بوده است. همتایان ترکیه می بینند که پاشنه آشیل آنکارا نیاز دائمی آن به منابع خارجی است و از آن برای منافع خود استفاده می کنند.آسیب پذیری اقتصادی ترکیه بسیار فراتر از آن چیزی است که حتی چند سال پیش بود. شاید ترکیه از رفتن به صندوق بین‌المللی پول در امان مانده است، اما در حال حاضر تلاش می‌کند از طریق مذاکرات و مصالحه‌های پشت پرده، انتقال سرمایه را محقق کند. اردوغان ممکن است از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی جان سالم به در برده باشد، اما انتخابات شهرداری ها زنگ خطر را برای او به صدا در آورد.

اقتصاد نیوز