اختلال یادگیری و انواع آن را بهتر بشناسید

بروز اختلال یادگیری به دلیل عوامل ژنتیکی یا عصبی-زیستی است و عملکرد مغز را به گونه ای تغییر می دهد که بر یک یا چند فرآیند شناختی مرتبط با یادگیری تاثیر می گذارد.

این مشکلات پردازشی می تواند در یادگیری مهارت های اساسی مانند خواندن و نوشتن اختلال ایجاد کند یا حتی با مهارت های سطح بالاتر مانند برنامه ریزی زمان، حافظه، استدلال انتزاعی و توجه تداخل داشته باشند.

درک این نکته مهم است که ناتوانی های یادگیری می توانند زندگی فرد را فراتر از تحصیلات تحت تاثیر قرار دهند و بر روابط با خانواده و دوستان نیز تاثیر بگذارند.

اختلال یادگیری به چه معنا است؟

اختلال یادگیری، اصطلاحی برای طیف گسترده ای از مشکلات در زمینه یادگیری است و چنین اختلالی صرفا نشان دهنده مشکلی از نظر هوش یا انگیزه نیست.

در واقع می توان گفت بیشتر این افراد به اندازه دیگران باهوش هستند، فقط مغز آنها ارتباطات متفاوتی دارد و این تفاوت، بر نحوه دریافت و پردازش اطلاعات تاثیر می گذارد.

به زبان ساده، کودکان و بزرگ سالان مبتلا به ناتوانی های یادگیری همه چیز را متفاوت می بینند، می شنوند و درک می کنند که این مسئله می تواند در فهمیدن اطلاعات و مهارت های جدید و همچنین استفاده از آنها مشکل ایجاد کند.

کودکان مبتلا به اختلال یادگیری می توانند موفق شوند

هیچ پدر و مادری نمی خواهد فرزندش را در رنج ببیند؛ پس مواجهه با این احتمال که فرزند شما دچار ناتوانی در یادگیری است، بدون شک برای شما ناراحت کننده خواهد بود.

ممکن است به این فکر کنید که فرزند شما چگونه با این اختلال برخورد می کند یا نگران این باشید که چگونه دوران مدرسه را پشت سر می گذارد.

نکته مهمی که باید درباره اختلال یادگیری در کودکی به خاطر بسپارید، این است که اکثر بچه های دارای ناتوانی در یادگیری به اندازه بقیه افراد باهوش هستند، فقط باید از روش ها و سبک های آموزشی مخصوص آنها برای درک مفاهیم استفاده شود.

در حالی که هر کودکی هر از گاهی با تکالیف مشکل دارد، اگر یک حوزه خاص از یادگیری به طور مداوم مشکل ساز باشد، ممکن است نشان دهنده یکی از انواع اختلال در یادگیری باشد.

علائم و نشانه های اختلالات یادگیری

ناتوانی های مربوط به یادگیری از کودکی به کودک دیگر بسیار متفاوت به نظر می رسد.، یک بچه امکان دارد با خواندن و املا مشکل داشته باشد، در حالی که فرد دیگر عاشق کتاب است اما نمی تواند ریاضی را بفهمد.

در صورتی که کودک دیگری در درک آنچه دیگران می گویند مشکل داشته باشد، پس می توان گفت مشکلات مربوط به هر فرد بسیار متفاوت است، اما همه آنها مبتلا به اختلال در یادگیری هستند.

شناسایی چنین اختلالی همیشه آسان نیست، با توجه به تنوع زیاد، هیچ علامت یا مشخصاتی وجود ندارد که بتوانید به عنوان اثبات اختلال به آن نگاه کنید، با این حال برخی از علائم هشداردهنده در سنین مختلف برای کودکان به معنی بروز چنین مشکلی است.

البته امکان دارد کودک شما در غربالگری های پیش از ورود به مدرسه علائمی از این مشکل را نشان دهد و در نوبت پزشک اختلال یادگیری فرزند شما با بررسی های بیشتر و مشاهده نشانه های مختلف، تایید شود که برخی از این علائم به صورت زیر است.

علائم ناتوانی یادگیری در سن پیش دبستانی

♦ اختلال در تلفظ کلمات

♦ کودک برای پیداکردن کلمه مناسب مشکل داشته باشد.

♦ در یادگیری الفبا، اعداد، رنگ ها، اشکال یا روزهای هفته دچار مشکل شود.

♦ در پیروی از دستورالعمل ها با مشکلاتی مواجه می شود.

♦ در کنترل مداد رنگی، قیچی یا رنگ آمیزی درون خطوط توانایی لازم را ندارد.

♦ یادگیری بستن دکمه ها، زیپ، گیره یا بستن بند کفش برای کودک خیلی دشوار باشد.

نشانه هایی در سنین ۵ تا ۹ سال

♦ مشکل در یادگیری ارتباط بین حروف و صداها

♦ قادر به ترکیب صداها برای ساختن کلمات نیست.

♦ کلمات اساسی را هنگام خواندن اشتباه تلفظ می کند.

♦ در یادگیری مهارت های جدید خیلی آهسته عمل می کند.

♦ به طور مداوم کلمات را اشتباه می نویسد و اشتباهات تکراری زیاد دارد.

♦ در یادگیری مفاهیم پایه ریاضی دچار مشکل می شود.

علائم ناتوانی در یادگیری برای کودکان ۱۰ تا ۱۳ ساله:

♦ مشکل در درک مطلب یا مهارت های ریاضی

♦ از خواندن و نوشتن بیزار است و از خواندن با صدای بلند اجتناب می کند

♦ دست خط ضعیفی دارد.

♦ اتاق خواب، تکالیف و میز به طور معمول به هم ریخته و نامرتب هستند.

♦ برای دنبال کردن بحث های کلاس درس و بیان افکار با صدای بلند مشکل دارد.

♦ املای یک کلمه مشابه را به حالت های مختلفی در یک سند واحد می نویسد.

معرفی انواع اختلال یادگیری

ناتوانی های یادگیری اغلب بر اساس مجموعه مهارت های مدرسه گروه بندی می شوند، اگر فرزند شما در این دوران است، انواعی از این اختلال که آشکارتر هستند معمولا حول محور خواندن، نوشتن یا درک ریاضی می-چرخد.

اختلالات یادگیری در خواندن (نارساخوانی)

۲ نوع اختلال نارساخوانی وجود دارد، در حالت اول مشکلات اساسی خواندن زمانی رخ می دهد که درک رابطه بین صداها، حروف و کلمات برای کودک دشوار باشد.

از طرفی نیز حالت دوم این اختلال زمانی دیده می شود که فرزند شما در درک معنای کلمات، عبارات و پاراگراف ها ناتوان باشد.

نشانه هایی که کودک شما در رابطه با این نوع از اختلال نشان می دهد شامل مشکلاتی مانند:

♦ تشخیص حروف و کلمات

♦ درک کلمات و ایده ها

♦ سرعت در خواندن و روان خوانی

اختلالات یادگیری در ریاضی

مشکلات کودک شما در ریاضی بسته به سایر نقاط قوت و ضعف کودک بسیار متفاوت است و توانایی او در انجام محاسبات به طور معمول تحت تاثیر عواملی همچون ناتوانی در یادگیری، اختلال بینایی یا مشکل در حافظه قرار می گیرد.

کودک مبتلا به ناتوانی یادگیری مبتنی بر ریاضی، ممکن است با به خاطر سپردن و سازماندهی اعداد و علائم عملیاتی مشکل داشته باشد.

کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ریاضی ممکن است در اصول شمارش مانند شمارش ۲ تایی یا ۵ تایی و حتی در تشخیص زمان نیز دچار مشکل شوند.

اختلالات یادگیری در نوشتن (دیسگرافی)

دیسگرافی می تواند شامل مشکلاتی در عمل فیزیکی نوشتن یا فعالیت ذهنی مربوط به درک اطلاعات باشد، به طور معمول اختلال نوشتاری اولیه به مشکلات فیزیکی در تشکیل کلمات و حروف اشاره دارد.

از طرف دیگر نیز ناتوانی در نوشتن بیانی، نشان دهنده مبارزه ذهنی کودک برای سازماندهی افکار و انتقال آنها بر روی کاغذ است که این نوع از اختلال نیز باعث ایجاد مشکل در فعالیت های زیر می شود:

♦ نظم و انسجام نوشتار

♦ کپی کردن دقیق حروف و کلمات

♦ سازماندهی و انسجام نوشتاری

خواندن، نوشتن و ریاضی تنها مهارت هایی نیستند که تحت تاثیر اختلالات یادگیری قرار می گیرند. انواع دیگری از این مشکلات وجود دارد که شامل موارد زیر است:

اختلال در یادگیری مهارت های حرکتی(Dyspraxia): این اختلال مربوط به ناتوانی کودک در هماهنگی حرکات است.

اختلالات یادگیری درزبان( aphasia/dysphasia): نشانه های این اختلال شامل مشکلاتی در مهارت های زبانی-کلامی مانند توانایی بازگویی یک داستان، روانی گفتار و درک معنای کلمات، دستورالعمل ها و موارد مشابه است.

اختلال پردازش شنوایی؛ مشکل در درک تفاوت بین صداها: در چنین حالتی کودک برای خواندن، درک زبان و مطالب مختلف دچار مشکل می شود.

اختلال پردازش بصری؛ مشکل در تفسیر اطلاعات بصری: این وضعیت باعث بروز اختلال در خواندن، درک ریاضی، مشاهده نقشه ها، نمودارها، نمادها و تصاویر می شود.

اختلال در یادگیری اکثرا در سنین خردسالی اتفاق می افتد اما امکان دارد والدین تا زمان شروع دوره مدرسه متوجه بروز چنین مشکلی نشوند.

این اختلال انواع مختلفی دارد که شایع ترین آن مربوط به خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی است که معمولا هر کدام از آنها با مشاهده علائمی قابل تشخیص است، مشکل در مهارت های حرکتی، شنیداری و بصری نیز از انواع دیگر این اختلال به شمار می رود.