اختلال در سامانه GPS کوهنوردان نمی تواند درست باشد/ امداد کوهستانی ایران ضعیف است ولی نه به اندازه فرهنگ سازی

با اعلام فدراسیون کوهنوردی کشورمان طی روزهای گذشته تعدای از هموطنانمان در حادثه کولاک و بهمن در ارتفاعات کلک چال، توچال، آهار و دارآباد جان به جان آفرین تسلیم کردند؛ رویدادی هولناک با آماری غم انگیز که چندین خانواده را عزادار کرد. به راستی چرا چنین رخدادهایی در کشور تکرار می شود و راه جلوگیری از وقوعشان چیست؟

بازتاب؛ رعناامیری ــ ناپدید شدن تعدادی کوهنورد در غروب جمعه پنجمین روز زمستان در دل شهر پیچید. خبر از سمت خانواده های نگرانشان مخابره شده بود. گروه های امداد و نجات به محض اطلاع به سمت مقصد، راه افتادند. مقصد ارتفاعات بود و گردنه های سفید پوش از برف. نگرانی ها به جا بود. سازمان هواشناسی و فدراسیون کوهنوردی از روز گذشته هشدار نزدیک شدن طوفان و بوران شدید را در گروهها داده بودند. اما جمعه بود و بسیاری به دل کوه زدند و آنچه نباید می شد دوباره مخابره شد.

در جریان این اتفاق هولناک ۹ نفر در کلکچال، ۲ نفر در دارآباد و یک نفر نیز در آهار جان خود را از دست دادند تا در مجموع تعداد کشته‌شدگان حادثه مذکور به ۱۲ تن برسد. البته سازمان هلال احمر تعداد اجساد کشف‌شده را ۱۱ نفر اعلام کرد. علت این مسئله این است که یکی از افرادی که در کلکچال زنده پیدا شد، پس از رسیدن به بیمارستان جان خود را از دست داد.
به گفته «شاهین فتحی» مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان تهران در این حادثه ۱۴ نفر نجات یافتند و تعدادی از گم‌شده‌ها که خانواده‌هایشان اعلام مفقودی کرده بودند هم پیدا شدند و به خانه برگشتند.

فتحی تاکید کرد: ۱۰۰ نیروی عملیاتی در قالب ۲۰ تیم، کار جستجو و نجات کوهنوردان را انجام دادند و تیم امداد هوایی هم با یک فروند بالگرد و انجام ۹ سورتی پرواز، تکمیل‌کننده عملیات بود.

البته رخدادی که به آن اشاره شد، اولین سقوط مرگ بار بهمن در کشور نبود و پیشتر نیز کوهنوردان دیگری به دلیل حادثه مشابه جان خود را از دست داده بودند. اما به راستی چرا چنین رخدادهایی در کشور اتفاق می افتد و چگونه می توان جلوی وقوعشان را گرفت؟

حسن نجاریان کوهنورد نام آشنای ایرانی، در توضیح شناخت منطقه ای که این حادثه در آن رخ داده است، می گوید: این منطقه 50 کیلومتر است که دژ جنوبی البرز نام گرفته و شامل دو اقلیم متفاوت است. یک اقلیم مرتفع سرد شمالی و اقلیم دیگر دشت و بیابان در منطقه جنوبی اش است. همین تفاوت دو اقلیم سبب می شود وزش کوچکترین بادی بر سر توچال باعث وقوع بهمن های خطرناک شود.

دانش و ابزار؛ لازمه های یک کوهنورد

وی به ضعف درعلم استفاده از ابزار توسط عده ی در این ورزش اشاره کرده و می افزاید: وقتی وارد منطقه 4هزار متری آن هم در فصل زمستان می شویم باید از ابتدا دانش لازم و ابزار مورد نیازمان را مهیا کرده باشیم و بدون این دو، وارد شدن به این منطقه خطرناک است.

نجاریان قله توچال را به خاطر تاثیرات گرفته شده «قاتل مهربان» می نامد و نزدیکی به شهر و فوج کوهنوردان مبتدی که با کمترین اطلاعات لازم برای رفتن به منطقه کوهستانی مهیا شده اند و تنها به دنبال تفریح و خوشگذرانی هستند را از دلایل حادثه خیز ماندن این منطقه معرفی می کند.

او می گوید که مدتها گروههای کوهنوردی به صورت خودجوش در این منطقه چادرهایی زده و مشغول امداد و اطلاع رسانی به علاقمندانی که به سمت قله در حال حرکت بودند می کردند متاسفانه بعضی از گردشگران و علاقمندان به کوهنوردی با این گروه ها درگیر شده و گاهی حتی کار به مراجع قضایی هم می کشید.

حسن نجاریان که فتح قله اورست را در کارنامه کوهنوردی اش می درخشد و از تجربه بالایی در این ورزش برخوردار است به فرهنگ سازی اشاره و تاکید زیادی روی این موضوع دارد.
به گفته نجاریان، حرکت در آفتاب و عرق کردن سپس در معرض سرما قرار گرفتن، بعضا کوهنوردان را زمینگیر و بعد از آن سرما در بدن نفوذ و باعث یخ زدن اندام می گردد که نام علمی آن فریزن فاگ نام دارد.این اتفاقیست که برای افراد مبتدی و ناشی که در منطقه کوهستانی اسیر می شوند، می افتد.

باید آگاه بود، کوهستان پارک لاله نیست و خطرات خودش را دارد»؛ نجاریان با این جمله نقش مطالعه، فرهنگ سازی در حوزه کوهنوردی را بیان کرده و تصریح می کند: کوهنوردی از ورزشهای پرخطر جهان است که موضوع امداد رسانی با توجه درگیر بودن با شرایط اب هوای متغییر بعضا دشوار و حتی غیر ممکن است.

شرایط امداد هوایی هم که در کشور ما با توجه به تحریم ها بسیار محدود است خصوصا شب ها در ثانی امداد گر قرار نیست از جان خود مایه بگذارد که می گذارند. نمی توان جان افرادی زیادی را به خطر انداخت تقریبا 90 درصد افرادی که در گروه های امدادی فعالیت می کنند به صورت داوطلب در حال همکاری هستند.

به گفته نجاریان ضعف امکانات و تجهیزات در گروه های امدادی در مقایسه با سایر کشورهای دارای کوهستان های بلند و پر خطر بارز و مشهود است، که این ضعف را مختص به ایران نمی داند و می گوید در تمام دنیا ضعف هایی در عرصه امدادهای کوهستانی وجود دارد اما ضعف در فرهنگسازی در کشور ما مشهودتر است. چون زمین بازی تبدیل به پارک بزرگ کوهستانی شده تا یک ورزش سنگین،

حسن نجاریان در پایان بیان می کند که پلیس کوهستان و گروه های امدادی با همکاری دیگر یگان های مرتبط تا آنجا که امکان دارد باید در معابر و پناهگاه های کوهستانی بین راهی اطلاع رسانی مداوم، سطح اطلاعات علاقمندان به کوهنوردی را بالا ببرند.

او همینطور به نقش رسانه هم اشاره هایی کرده و تاکید می کند که قله توچال از سال های قبل بطور مثال سال 53 قربانی های زیاد گرفته و می گیرد. که البته در مقایسه بایک سیل یا زلزله بسیارکمتر است؛ پس به جای قهر کردن با کوهنوردی و ورزشهای کوهستانی، باید یاد بگیریم و بیاموزیم که چگونه در منطقه کوهستانی قدم برداشته و چگونه با کوهستان در فصول مختلف، مواجه شویم.

و از یاد مبریم کوهستان جان بخش است نه جان ستان

نجاریان در بخش دیگری از سخنان خود در مورد اینکه در برخی رسانه ها مطرح شده است به دلیل اختلال در سامانه های جی پی اس، کوهنوردان در مسیر حرکت و ارتباط گیری با هم به مشکل می خورند نیز گفت: در مسیرهای مشخص اطراف تهران همه چیز روتینگ و مسیرها کاملا پاکوب است، چنین موضوعی درست نیست، این احتمال وجود دارد که کوهنوردان بلد نباشند از ابزارهای موقعیت یاب به درستی استفاده کنند و تا کنون من با چنین مشکلی مواجه نشده ام.