احتمال وقوع زمین لرزه ۷ ریشتری
مهدی زارع، رئیس مرکز پیش‌بینی زلزله و استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی، درباره زمین‌لرزه‌های اخیر کشور توضیح داد: از ۱۱ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۶ فروردین ۱۴۰۴، ۲۸ زمین‌لرزه با بزرگی بیش از ۴ ریشتر در ایران و مناطق اطراف رخ داده است. این تعداد بالای زلزله، احتمال وقوع یک زمین‌لرزه بزرگ با قدرت ۷ ریشتر در مرکز ایران را افزایش داده است.
صبح پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵ ریشتر رشتخوار در خراسان رضوی را لرزاند که بر اثر آن، ۲۹ نفر در پنج شهرستان دچار آسیب شدند. پیش‌تر، در اول اردیبهشت نیز زلزله‌ای ۴.۲ ریشتری اردکان فارس را لرزاند که دست‌کم چهار مصدوم داشت.
زارع با اشاره به زلزله ۴.۸ ریشتری اول فروردین در شرق نطنز، گفت: این زلزله روی بخش فعالی از سامانه گسل اردستان رخ داد؛ گسلی که با سازوکار امتدادلغز و فشاری، بخشی از سامانه گسله قم–زفره است. تاکنون زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر از ۶ ریشتر به این گسل نسبت داده نشده، اما نزدیکی آن به شهرهای پرجمعیتی مانند اصفهان، کاشان و نطنز اهمیت بالای آن را نشان می‌دهد. زلزله اول فروردین و پس‌لرزه ۴.۵ ریشتری ششم فروردین می‌تواند تنش را به بخش‌هایی از گسل زفره منتقل کرده باشد.
زارع با اشاره به سوابق تاریخی گفت: زمین‌لرزه‌ای بزرگ حدود ۵ هزار سال پیش که تمدن سیلک کاشان را نابود کرد، احتمالا ناشی از همین سامانه گسلی قم–زفره بوده است. گسل زفره که حدود ۱۰۰ کیلومتر طول دارد و از نطنز می‌گذرد، پتانسیل لرزه‌زایی زلزله‌ای با بزرگی ۷ ریشتر را دارد. این گسل مدت‌هاست قفل شده و کرنش در آن در حال انباشته‌شدن است.
سامانه گسله قم–زفره با طول بیش از ۲۵۰ کیلومتر، از جنوب قم تا شمال شرق اصفهان امتداد دارد و شامل چهار قطعه است: قم، راوند، کاشان و زفره. هرچند بر اساس آمار جهانی تنها ۵ تا ۱۰ درصد زمین‌لرزه‌های متوسط به رویدادهای بزرگ‌تر در چند ماه بعد منجر می‌شوند، اما خوشه‌های لرزه‌ای اخیر در ایران می‌توانند نشانه‌ای از فعال‌شدن مجدد گسل‌های بزرگ باشند.
زارع همچنین هشدار داد که در مناطقی چون کوهبنان، انار، دشت بیاض، دهشیر، زفره، کاشان و نایبند پتانسیل وقوع زلزله‌های بالای ۷ ریشتر وجود دارد. احتمال وقوع چنین زمین‌لرزه‌ای در ایران مرکزی در دو تا سه ماه نخست سال ۱۴۰۴ حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد برآورد می‌شود. هر زلزله کوچک می‌تواند تنش را روی گسل‌های قفل‌شده بیشتر کند.
به گزارش اعتماد، وی افزود: آخرین زلزله بزرگ گسل کوهبنان در آذر ۱۳۵۶ با قدرت ۶.۶ رخ داده و گسل زفره نیز شرایط مشابهی برای آزادسازی کرنش دارد. زلزله‌های اخیر در شرق عربستان و جنوب خلیج‌فارس نیز اهمیت دارند، چرا که خلیج‌فارس به دلیل ساختار رسوبی و مجاورت با رشته‌کوه زاگرس (از فعال‌ترین مناطق زمین‌ساختی) مستعد حرکت‌های شدید است که می‌تواند برای تأسیسات نفتی و ساختمان‌های بلند در منطقه بسیار مخرب باشد.
