احتمال زنده بودن گوزن پس از خروج از کانال

انتشار فیلمی از گرفتار شدن یک گوزن زرد ایرانی در یک کانال آب در حاشیه پارک ملی دز و تلاش هرچند موفقیت‌آمیز اما نادرست بومیان منطقه برای بیرون آوردن این گونه در خطر انقراض، طی ساعت‌های گذشته، انتقادات برخی کاربران را در فضای مجازی برانگیخت.

در این فیلم، کارگران شرکت کشت و صنعت کارون با استفاده از بیل و طناب سعی دارند یک گوزن زرد ایرانی را که در کانال آب گرفتار شده بیرون بیاورند. این کارگران که با رفتار خشونت‌آمیز و هیاهو و فریادهای گوزن گرفتار را به وحشت انداخته‌اند سرانجام حیوان را از کانال آب خارج می‌کنند. اینکه گوزن زرد از نفس‌افتاده پس از تقلای بسیار و تحمل استرس شدید بعد از خروج از کانال آب چه سرنوشتی پیش رو خواهد داشت پرسشی که نمی‌توان به آن پاسخ داد.‌

رضا قپانچی‌پور، رئیس اداره پارک ملی دز درباره این فیلم به تسنیم می‌گوید: به دنبال کاهش شدید جمعیت گوزن ایرانی در جنگل‌های خوزستان که زیستگاه اصلی این گونه به شمار می‌رود، طی طرحی که برای آزادسازی گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دز کلید خود، بنا شد 15 گوزن زرد ایرانی در این پارک رهاسازی شوند که برای آغاز این طرح، در اسفند 95، سه راس گوزن زرد ایرانی از ایلام به پارک ملی دز منتقل شده و در جنگل رهاسازی شدند.

وی ادامه می‌دهد: پنجشنبه گذشته، یکی از این سه گوزن زرد رهاسازی شده در پارک ملی دز احتمالا در جستجوی آب، از محوطه جنگل خارج شده و در کانال آبی که در نزدیکی مزارع شرکت کشت و صنعت کارون وجود دارد گرفتار می‌شود که کارگران کارخانه هرچند به نحوی نامطلوب اما حیوان را از کانال آب خارج می‌کنند.

قپانچی‌پور درباره سرنوشت این گوزن زرد ایرانی یادآور می‌شود: کارگران و شاهدان عینی مدعی هستند حیوان را پس از خروج از کانال آب رها کرده‌اند. حتی گزارش‌هایی مبنی بر مشاهده این گوزن در اطراف کانال هم به دستمان رسیده. با این حال به دلیل رفتار خشونت‌آمیز این کارگران جوان با گوزن گرفتار در کانال، شکایتی در مراجع قضایی علیهشان تنظیم کرده‌ایم. متهمان شناسایی شده‌اند و به زودی جزئیات ماجرا از جمله سرنوشت این گوزن را پس از خروج از کانال اعلام خواهند کرد.

وی بر آموزش جوامع محلی در حوزه مواجهه با حیات وحش تاکید کرده و می‌گوید: باید بومیان و جوامع محلی را آگاه کنیم که در صورت رویارویی با حیوانات در اولین فرصت اداره محیط زیست منطقه را جریان بگذراند تا خدای ناکرده ولو در جهت کمک به حیوان، ناخواسته با آسیبی به گونه‌های ارزشمند حیات وحش کشور وارد نکنند.

رئیس اداره پارک ملی دز علی‌رغم اظهارات منتشر شده مبنی بر انقراض کامل گوزن زرد ایرانی در زیستگاه‌های کشور می‌گوید: گوزن زرد ایران هنوز در جمعیتی اندک در جنگل‌های خورستان باقی مانده و این را از آثاری مانند سرگین و ردپای به جا مانده از حیوان تشخیص می‌دهیم. دو سایت تکثیر گوزن زرد ایران در اسارت هم در خوزستان وجود دارد که علی‌رغم کمبود اعتبار می‌کوشند این گونه ارزشمند را از خطر انقراض نجات دهند: یکی در پارک ملی دز و دیگری در پارک ملی کرخه.

قپانچی‌پور درباره وضعیت سایت گوزن زرد ایران در پارک ملی دز می‌گوید: مساحت سایت 150 هکتار است که با توجه به کمبود بودجه تا کنون تنها 75 هکتار از آن به بهره‌برداری رسیده. متاسفانه سیل فروردین 95 آسیب گسترده‌ای به سایت رساند و سبب خروج بسیاری از گوزن‌ها از محوطه سایت شد که به کمک محیط‌بانان و جوامع محلی برخی از آنها به سایت بازگردانده شدند. با این حال به دلیل عدم اختصاص اعتبار هنوز خسارت‌های وارد شده به سایت توسط سیل سال گذشته جبران نشده است.

گوزن زرد ایرانی بزرگتر از شوکا و کوچکتر از مرال است و خال‌های سفید روی پشت و پهلوهایش آن را کاملاً از این دو نوع گوزن متمایز می‌کند. نرها شاخ‌های بلند و نسبتاً پهنی دارند. رشد شاخ‌ها از یک سالگی به بعد شروع می‌شود، ولی شاخک‌ها از دو سالگی ظاهر می‌شود. در اواخر فصل زمستان شاخ‌ها می‌افتند و شاخ‌های جدید بلافاصله شروع به رشد می‌کنند و در تابستان تکمیل می‌شوند. موها در فصل تابستان کوتاه است. رنگ پشت و پهلوها در این فصل زرد متمایل به قرمز و زیر بدن و کفل‌ها و دم سفید است. در قسمت پشت و پهلوها خال‌های سفید مشخصی دارد. در زمستان موها بلندتر و به رنگ خاکستری با خال‌های نامشخص است. گوزن زرد ایرانی کمی بزرگتر از گوزن زرد اروپایی است و دارای طول سر و تنه میان 150 تا 200 سانتی‌متر، دم 16 تا 20 سانتی‌متر و ارتفاع 85 تا 110 سانتی‌متر است. این پستاندار وزنی برابر با 50 تا 130 کیلوگرم دارد.