اثبات کارآمدی بورس برای فروش فرآورده
سید حمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی در گفتگو با فارس درباره عملکرد عرضه نفت و فرآورده نفتی در بورس انرژی در یک سال گذشته گفت: بورس انرژی در حوزه فروش نفت نتوانست کاری انجام دهد اما در 3-4 ماه گذشته که فرآورده صادراتی در بورس عرضه شد، شاهد عملکرد قابل قبولی در این زمینه بودیم و مشخص شد فروش فرآورده از طریق بورس کارآمدی لازم را دارد.
وی تصریح کرد: در حوزه فرآورده هر میزان که در بورس عرضه کردند معامله شد و روش قبلی که هر پالایشگاهی به قیمت متفاوت و به صورت جداگانه محصولاتش را می‌فروخت، خاتمه یافت.
وی افزود: در شرایطی که عرضه فرآورده‌ها با استفاده از مکانیسم بورس شفاف شد، خریدارانی از کشورهای همسایه توانستند آنچه نیاز دارند را خریداری کنند. اما نکته‌ای که در این بحث وجود دارد، عرضه ریالی محصولات است چراکه با توجه به شرایط ارزی کشور، به نظر نمی‌آید عرضه ریالی برای بهترین محصول ما که می‌تواند ارزآوری داشته باشد، کار عاقلانه‌ای باشد.
حسینی تصریح کرد: این مساله از طریق زنگنه پیگیری شد و وزیر نفت گفت به بورس توصیه می‌کنم که با وجود مجوز قانون برای عرضه ریالی، اگر راه حلی برای فروش ارزی فرآورده‌ها وجود دارد از آن استفاده کند تا ارز حاصله به صورت اسکناس یا حواله به حساب‌های ارزی کشور واریز شود. انجام این کار می‌تواند ضعف بورس در عرضه ریالی را مرتفع سازد.
*برای فروش نفت در بورس مشکلاتی در حمل، بیمه و اسناد و انتقال پول وجود دارد
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی درباره دلیل عدم ورود بخش خصوصی به خرید نفت از بورس انرژی بیان کرد: وقتی محموله نفتی خریداری می‌شود معمولا به کشورهای جنوب شرق آسیا صادر می‌شود. در این میان مشکلاتی در بحث حمل محموله، بیمه، اسناد و نقل و انتقال پول آن وجود دارد. ولی در حوزه فرآورده نه تنها این مشکلات نیست بلکه حجم معامله کمتر است و با توجه به خریداران متعدد، مشکلی هم در زمینه دریافت اسکناس فیزیکی وجود ندارد.
وی افزود: در دنیا 30-40 پالایشگاه هستند که ممکن است بتوانند نفت ایران را مصرف کنند. در نتیجه تحریم‌های اخیر هر مدیری که نفت ایران را بخرد، اگر شناسایی شود به 25 سال زندان محکوم خواهد شد. در حال حاضر 4-5 نفر ایرانی در آمریکا بازداشت شده‌اند که به جرم خرید نفت ایران و فروشش به چین، هر کدام به 25 سال زندان محکوم می‌شوند. لذا این مساله کار ورود بخش خصوصی به حوزه صادرات نفت را سخت‌تر کرده است.
* شرکت ملی نفت، نفتی که در کشورهای مقصد ذخیره کرده را در بورس عرضه کند
حسینی خاطرنشان کرد: از طرفی بخش خصوصی هم این توان را ندارد که کار بازاریابی و خرید نفت را انجام دهد. در این شرایط، پیشنهاد شد شرکت ملی نفت محموله‌هایی که در کشورهای مقصد ذخیره کرده است را در بورس عرضه کند، زیرا احتمال اینکه این محموله‌ها مشتری داشته باشند، وجود دارد. زیرا احتمال فروش این محموله‌ها به مراتب بیشتر از آن است که فردی بخواهد نفت را از اسکله‌های ایران بارگیری کند. ولی ظاهرا این کار صورت نگرفت.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی ادامه داد: از سویی حجم گردش مالی خرید نفت بسیار بزرگ است و بخش خصوصی توانایی سرمایه‌گذاری در این زمینه را ندارد که محموله‌ای را بخرد. بنابراین شرایط موجود نشان داد حضور بخش خصوصی در این زمینه امکان پذیر نیست. با این حال لزومی ندارد زیرساخت قانونی ایجاد شده در حوزه عرضه نفت در بورس از بین برود و باید آن را حفظ کرد تا هر زمان مشتری و متقاضی پیدا شد این معامله صورت بگیرد.
وی در پایان اظهار داشت: اخیرا هم شرکت تانکرترکر که شرکت معتبر بین‌المللی است و بر کار کشتی‌ها نظارت می‌کند اعلام کرد صادرات نفت ایران به روزانه یک میلیون بشکه رسیده است. همچنین در هفته‌های گذشته مقامات چین به صراحت گفتند که این کشور به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد. این در حالی است که در یک سال گذشته چینی‌ها چنین اظهارنظرهای رسمی نداشتند. لذا به نظر می‌آید علیرغم فشارهای تحریم، راهی وجود دارد که ما بتوانیم سهمان را در بازار جهانی افزایش دهیم.
