اتحاد روسیه و اسرائیل علیه ایران در سوریه تا چه اندازه جدی است؟!

روسیه و ایران از ابتدای وقوع جنگ در سوریه تاکنون ـ به رغم اختلاف دیدگاه و گاه اختلاف منافع ـ همکاری نزدیکی به ویژه در صحنه عملیاتی نبرد سوریه داشته اند. با این حال، از دو سال گذشته تاکنون، همواره خبرها و تحلیل های بسیاری پیرامون اختلاف میان ایران و روسیه در سوریه منتشر شده است.

به گزارش تابناک؛ در روزهای گذشته نیز خبرهای زیادی در رابطه با شکاف جدی میان تهران و مسکو در سوریه در رسانه های غربی و اسرائیلی منتشر شد؛ گمانه زنی هایی از اختلاف میان دو کشور که بار دیگر پس از اظهارات یک وزیر اسرائیلی و یک مقام روس تقویت شد.

هفته گذشته، یو آو گالانت، از اعضای حزب لیکود اسرائیل و وزیر مهاجرت این رژیم به دنبال اظهارات نتانیاهو، مبنی بر درخواست از آمریکا برای حفظ نیروهایش در التنف گفت: اسرائیل برنامه دارد نیروهای ایرانی در سوریه را از این کشور بیرون براند.

وی درباره مواضع مشترک اسرائیل و روسیه درباره مسائل سوریه گفته بود: اسرائیل و روسیه دغدغه مشترکی برای بیرون راندن ایران از سوریه دارند.

این وزیر اسرائیلی درباره روابط ایران و روسیه در زمینه مسائل سوریه گفت: سوریه و متحدانش نواحی تحت کنترل حکومت را افزایش داده و گروه‌های انقلابی را وادار به شکست کرده‌اند؛ روسیه دیگر به ایران متکی نیست و این دو کشور بر سر این که «چه کسی سوریه را می‌سازد» اختلاف دارند.

با این حال، گمانه زنی ها در رابطه با علنی شدن شکاف میان ایران و روسیه زمانی تقویت شد که سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه چند روز پیش گفته بود، روسیه هم پیمان ایران در سوریه نیست، بلکه ایران و روسیه در راستای مذاکرات آستانه در رابطه با سوریه در کنار هم همکاری می‌کنند.

ریابکوف همچنین گفت: روسیه موافق برنامه‌های خصمانه ایران علیه اسرائیل نیست و هم زمان از حملات اسرائیل علیه سوریه به منظور هدف قرار دادن پایگاه‌های ایرانی انتقاد کرد.

سایت خبری المانیتور نیز در یک مقاله تحلیلی به نقل از آنتوان مارداسوف، کارشناس روس، اختلاف میان تهران و مسکو را جزئی از جنگ داخلی در سوریه دانسته و اظهارات سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه را یادآور شده که گفته «بهتر است از گفتن اینکه مسکو و تهران متحد هستند طفره بروم».

در این مقاله همچنین به خبر روزنامه روسی نوایا نیز پرداخته شده که بر اساس آن مسکو و تهران رقابت خود را برای حکمرانی بر تمامی خاورمیانه آغاز کرده‌اند.

از سوی دیگر، انتقاد حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران درباره غیرفعال کردن سامانه دفاع موشکی اس-300 مستقر در سوریه توسط روسیه در زمان حملات اسرائیل نیز مورد توجه قرار گرفته است.

واقعیت مسلمی که وجود دارد، این است که ایران و روسیه به رغم همه همکاری های امنیتی در سوریه، اختلاف منافعی نیز با یکدیگر دارند، به ویژه وقتی پای اسرائیل به میان کشیده شود. با این حال، آن ها توانسته اند تاکنون با مدیریت اختلافات به همکاری ها ادامه دهند و زمینه های تثبیت نظام سیاسی سوریه را فراهم سازند.

با وجود این، اسرائیل و رسانه های وابسته به آن نیز با انتشار گسترده هر گونه اختلاف میان ایران و روسیه، به دنبال آن هستند میان دو کشور و به ویژه نخبگان سیاسی آن ها بدفهمی و تصور تهدید ایجاد کنند.

ذکر این نکته ضروری است که هرچه به پایان جنگ در سوریه نزدیک تر می شویم، احتمال آشکارتر شدن اختلافات میان تهران و مسکو بیشتر است. در واقع، با توجه به تثبیت دولت بشار اسد و از بین رفتن تهدید مشترک برای آن ها، باید در انتظار هر سناریویی در روابط میان ایران و روسیه در سوریه باشیم.

با این حال، دو کشور در حال پیشبرد برنامه های مشترکی در سوریه به ویژه در زمینه حل و فصل سیاسی بحران در این کشور هستند.

در همین زمینه، روز گذشته، «الکساندر لاورنتیف» نماینده ویژه پوتین در امور سوریه و «سرگی ورشنین» معاون وزیر خارجه روسیه و هیأت همراه با حسین جابری انصاری دستیار ارشد وزیر خارجه در امور ویژه سیاسی و مذاکره‌کننده ارشد ایران در امور سوریه و یمن دیدار و گفت‌وگو کردند.

در این دیدار و گفت‌وگوی سه‌ساعته که با ضیافت میزبان به افتخار هیأت روس پایان یافت، آخرین تحولات سیاسی و میدانی سوریه و موانع فراروی تشکیل کمیته قانون اساسی این کشور از جمله در زمینه نهایی‌سازی فهرست نمایندگان جامعه مدنی در این کمیته، مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.