ابعاد تازه چالش شفافیت عادل فردوسی پور
چالش شفافیت سرانجام به برنامه نود رسید. یک روزنامه گزارشی درباره درآمدهای این برنامه منتشر کرده و حالا پاسخ دست اندرکاران مالی نود به ابهامات بیشتری هم دامن زده است.
بعد از چند ماه بی خبری از عادل فردوسی پور و برنامه نود، امروز صبح گزارش یک روزنامه توجه اهالی رسانه و ورزش را دوباره به سمت این پدیده رسانه‌ای پرحرف و حدیث جلب کرد. فردوسی پور حالا با یکی از سخت‌ترین چالشهای حرفه‌ای عمر کاری اش مواجه شده است. چالشی که امروز صبح عکس و نام او را به روی صفحه اول روزنامه فرهیختگان و همه سایت‌ها و کانال های ورزشی و پرمخاطب برد.
به گزارش مهر پرونده ویژه امروز فرهیختگان درباره مسائل مالی برنامه نود بود و در گزارشی تحقیقی مبالغ حیرت انگیزی از میزان درآمد این برنامه از پیامک‌های ارسالی و برگشتی مخاطبان به نود و همین طور سایر افزونه‌های تکمیلی برنامه ذکر شده بود.
در گزارش روزنامه فرهیختگان ادعا شده بود که میزان تخمینی مابه‌التفاوت پیامک‌های خریداری شده و فروخته شده برنامه ۹۰ در ۱۰ سال اخیر بیش از ۶ میلیارد و تخمین مجموع درآمدهای برنامه ۹۰ از افزونه‌های خود حدود ۲۵ میلیارد تومان است.
انتشار این گزارش از صبح امروز با واکنش‌های وسیع و متفاوتی روبرو شده است. مسئولین روزنامه فرهیختگان ادعا کرده بودند که این گزارش را پیش از انتشار عادل فردوسی پور خوانده است و پاسخگویی به آن را به زمانی نامعلوم معوق کرده است.
در عین حال به فاصله تقریباً اندکی پس از داغ شدن این گزارش در فضای رسانه‌ای کشور؛ از سوی دست اندرکاران برنامه نود سه پاسخ متفاوت به این گزارش منتشر شده است.
در اولین پاسخ که امضاءکننده مبهمی به نام برنامه ۹۰ دارد؛ مطالب روزنامه فرهیختگان ناصحیح، غیر مستدل، به دور از انصاف، اخلاق و اصول کار رسانه‌ای نامیده شده است و نویسنده این بیانیه معتقد است که برنامه نود در تمام عمر فعالیت خود در مقابل زیاده‌خواهی و پیشنهادهای ناصواب برخی افراد و اسپانسرها ایستادگی کرده و هرگز اجازه ورود سرویس‌های ارزش افزوده و سوءاستفاده از مردم را نداده و حتی یک ریال از جیب مخاطبان شریف نود درآمدزایی نکرده‌است.
اما دو بیانیه بعدی که به ترتیب از سوی شرکت آتیه داده پرداز، شرکت مجری سایت و کانال تلگرامی برنامه ۹۰ و شرکت بهکاوان نوآور آرنا (آرناتک) صادر شده است نظر دیگری درباره این گزارش جنجالی دارند. در هر دو بیانیه پاسخگویان به شکلی تلویحی و در مواردی صریح درآمدزایی برنامه ۹۰ و متعلقات آن را پذیرفته‌اند و تنها به اختلاف ارقام به زعم آنان واقعی با ارقام منتشر شده از سوی روزنامه فرهیختگان اعتراض دارند.
در بیانیه شرکت آتیه داده پرداز آمده است: موضوع مورد بحث در مقاله روزنامه فرهیختگان در مورد پیامک‌های برگشتی به شرکت‌کنندگان در نظرسنجی برنامه نود بوده است. در این مقاله نرخ خرید هر پیامک برگشتی از مخابرات به غلط ۶۹ ریال عنوان شده که درواقع ۸۹ ریال است. از طرفی تأمین هزینه‌های ارسال پیامک برگشتی به عهده اسپانسرهای برنامه بوده است. در مقاله روزنامه فرهیختگان نرخ متوسط فروش هر پیامک برگشتی به اسپانسر برنامه ۱۵۰ ریال عنوان شده که اختلاف فاحشی با واقعیت دارد چرا که متوسط نرخ فروش پیامک به اسپانسر طی سالیان گذشته ۱۰۶ ریال بوده است (لازم به ذکر است که طی حدوداً ۴۰۰ برنامه‌ی سالیان گذشته تعدادی از برنامه‌ها اسپانسر نداشتند و هزینه‌ی پیام‌های برگشتی از طرف این شرکت پرداخت شده است). ضمناً اجرا، پشتیبانی و پایداری سیستم نظرسنجی برنامه ۹۰ طی سالیان گذشته حدود یک میلیون و دویست هزار تومان به ازای هر برنامه برای این شرکت هزینه دربر داشته است. لذا همانطوری که ملاحظه می‌فرمایید محاسبه‌ی درآمد ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی بابت اجرای نظرسنجی پیامکی طی ده سال گذشته در برنامه‌ی ۹۰ کذب محض بوده.
از طرف دیگر شرکت آرناتک نیز در پاسخ در به گزارش روزنامه فرهیختگان آورده است: نگارنده مطلب از چند نکته اساسی غفلت کرده است. اول آنکه فقط به محاسبه درآمدها پرداخته و هزینه‌های سایت و کانال تلگرامی برنامه نود را در محاسبات خود در نظر نگرفته است. همچنین در محاسبه درآمدها نیز اعداد و ارقام ارائه شده در مطلب منطبق با واقعیت نیست. بر اساس قرارداد منعقده فیمابین شبکه ۳ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در زمان مدیریت جناب آقای مجید زین العابدین و شرکت بهکاوان نوآور آرنا (آرناتک) در خرداد ۱۳۹۳ با موضوع “مشارکت در راه اندازی، نگهداری، تأمین محتوا و پشتیبانی وب سایت برنامه ۹۰”، مقرر گردید درآمد حاصل از بهره‌برداری تجاری وب‌سایت برنامه تلویزیونی ۹۰، در ازای تقبل تمامی هزینه‌های تولید، راه‌اندازی، تأمین محتوا و تأمین زیرساخت و سرورهای لازم از سوی شرکت آرنا تک به صورت ۵۰٪ صدا و سیما و ۵۰٪ شرکت آرناتک تسهیم گردد. قرارداد فوق تا سال ۹۶ با مدیریت جناب آقای پورمحمدی در شبکه ۳ سیما و تا زمان عقد قرارداد ارزش افزوده‌ی سازمان صدا و سیما با تغییر سالانه‌ی برخی از مفاد تمدید گردید.
علاوه بر آن شرکت آرناتک درآمد کانال تلگرامی و سایت نود را نیز تأیید می‌کند و در بیانیه‌اش می‌نویسد: درباره کانال تلگرامی برنامه نود که طبق قرارداد مذکور شرکت آرناتک حق بهره‌برداری تجاری از آن را داشت، ذکر این نکته ضروری است که در این کانال برای مدت کوتاهی تبلیغات محدودی انجام شد که تمامی درآمد آن صرف تأمین هزینه‌های محتوایی خود کانال و تبلیغات آن شد و با ابلاغ مدیریت محترم سازمان در فروردین ۱۳۹۷ و تغییر سیاست‌های کشور نسبت به تلگرام، تمامی تبلیغات از این کانال حذف شد و پس از آن با حذف تبلیغات از کانال تلگرام، هیچ درآمدی از تبلیغات در آن حاصل نشده است. در مورد درآمد و هزینه‌های مرتبط با وب‌سایت نود شایان ذکر است که درآمد این وب‌سایت طی پنج سال گذشته از سال ۱۳۹۳ تا کنون هر سال به طور میانگین حدود یک میلیارد تومان بوده که کمتر از نصف مبلغ مورد ادعای مطلب روزنامه فرهیختگان است
با تأیید درآمدزایی خارج از چهارچوب برنامه ۹۰ از سوی دست اندرکاران مالی برنامه حتی با درنظر گرفتن تفاوت در ارقام گفته شده به نظر می‌رسد که حالا روزهای سخت‌تری در انتظار عادل فردوسی پور است. فردوسی پور کماکان سکوت کرده است؛ چالش شفافیت در کشور در حال گسترش است و همه ادعاهای مردمی بودن و عدم ابهام را دعوت به نبردی سخت و نفس گیر می‌کند.
