آیا ۲۰۱۹ سال تجدیدنظر اردن در روابط با عراق، سوریه و ترکیه خواهد بود؟
اظهارات شاه اردن نشان میدهد که این کشور تصمیم دارد اتکای خود به کشورهای حاشیه خلیجفارس و کمکهای مالی آنها را کاهش دهد.
سخنان «عبدالله دوم» شاه اردن در دیدارهای اخیرش در خصوص روابط آتی با همسایگاه سوری و عراقی نشان میدهد که اردن بازنگری ریشهای در سیاستها و ائتلافهای خود انجام داده و تصمیم دارد اتکای خود به کشورهای حاشیه خلیجفارس و کمکهای مالی آنها را کاهش دهد.
روزنامه الکترونیکی «رأیالیوم» در مقالهای با اعلام این مطلب نوشت که اردن دیگر نمیتواند به کمکهای کشورهای حاشیه خلیجفارس اتکا کند چرا که این کمکها یا هرگز به دست اردن نمیرسد و یا اگر هم برسد تحقیرآمیز و مشروط به خواستههای این کشورها است که با حاکمیت و نقش منطقهای اردن و خواستههای شهروندان آن منافات دارد.
این روزنامه با اشاره به تمایل شاه اردن برای بهبود روابط با سوریه و تأکید بر اینکه روابط دو کشور بزودی به روال سابق باز خواهد گشت، حاکی از آن است که همکاری سیاسی و اقتصادی درخشانی بین دو کشور و سفرهای متقابل مقامات دو طرف در راه است و بعید نیست که شاه اردن دومین یا سومین رهبر عربی باشد که طی هفتههای آینده به سوریه سفر میکند.
رأیالیوم با اشاره اینکه اخبار رسیده از پایتخت اردن حاکی از سفر قریبالوقوع «عمر الرزاز» نخستوزیر این کشور به آنکارا و بغداد برای تقویت پیوندها و همکاریهای اقتصادی با این کشورهاست، نوشت که این یک گام مهم است اگرچه با تأخیر اتفاق میافتد اما عجیب این است که چرا سفر به دمشق در دستور کار کنونی الرزاز قرار ندارد در حالیکه او با توجه به تجربه اقتصادی خود میداند که سوریه در آستانه بازسازی عظیم قرار داد که میتواند برای اردن و شرکای آن سهم بزرگ و لقمهای پرچرب باشد.
نویسنده مقاله همچنین با اشاره به رنجهای طولانی مدت و اعتراضات مردمی در اردن، مینویسد که رهبران اردن به این درک رسیدهاند که رشد اقتصادی راهحل مشکلات است نه تحمیل مالیاتها و مسئولیت بحران اقتصادی و اجتماعی بر شهروندان همچنانکه شاه اردن نیز در دیدارهای اخیرش بارها این موضوع را تکرار کرده که «دوره گدایی کمکها از کشورهای حاشیه خلیج (فارس) و غیره به سر آمده و بایستی به خود اتکا کرد.»
رأیالیوم افزود که دولتهای اردن در ۲۰ سال گذشته اشتباهات زیادی مرتکب شدهاند که مهمترین آنها سکوت در قبال فساد، فاسدان و هدر دادن بیتالمال و عدم توجه به خواستههای به حق مردم برای بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی، رفع بیکاری و گرانی و در مقابل اتخاذ سیاستهایی همسو با خواستههای کشورهای است همچنانکه اردن از عراق، سوریه و ترکیه نیز به دلیل کسب رضایت کشورهای حاشیه خلیجفارس و همسویی با سیاستهای آمریکا، دوری کرد اما نتایج عکس این اقدامات نشان داد که این رویکرد غلط بوده است.
به نوشته این روزنامه مسئولان اردن در توجیه سیاستهای خود در همسویی با عربستان سعودی میگویند که قصد داشتند بیش از پانصد هزار کارگر و کارمند اردنی در عربستان سعودی را که سالانه حدود یک میلیارد دلار به خزانه دولت اردن تزریق میکنند، حفظ نمایند در حالیکه خدمات امنیتی که اردن به این کشور ارائه میکند را نمیتوان قیمتگذاری کرد زیرا مستقیما به امنیت و ثبات این کشورها آن هم در شرایط ناآرامی بیسابقه منطقه مرتبط است.
رأیالیوم همچنین نوشت که شاید اقدام اردن برای اعزام یک کارمند عادی به جای وزیر خارجه به کنفرانس منطقهای جهت ایجاد ائتلاف کشورهای حاشیه دریای سرخ، تحول جدیدی در سیاست اردن باشد و حاکی از آن است که این کشور به دنبال حفظ ابهت، نقش و جایگاه منطقهای خود است البته ما همچنان انتظار اقدامات بیشتر به خصوص در قبال اسرائیل داریم که سعی دارد اردن را به وطن جایگزین برای فلسطینیان تبدیل کند و صدها هزار نفر از ساکنان کرانه باختری را به شرق اردن انتقال دهد.
نویسنده در پایان مقاله ابراز امیدواری میکند که شاه اردن به عنوان دومین رهبر عربی به دمشق سفر کند و نخستوزیر اردن نیز حتی فراتر از عراق یعنی به ایران روی آورد و روابط این کشور با ترکیه نیز تقویت شود چرا که ترکیه با توجه به تولیدات ملی آن که بیش از یک تریلیون دلار است، در آینده نزدیک به دهمین قطب اقتصادی در جهان تبدیل خواهد شد و چه بسا نزدیکی روابط ایران و ترکیه با هدف تقویت روابط تجاری میتواند درسی برای اردن و سیاستگذاران اردنی باشد.