آیا پیام فرمانده سپاه قدس به حسن روحانی مفید بود؟
مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی حواشی پس از ورود نظامیان به موضوع را “مضر” دانست و نوشت: «تاکید امام‌خمینی بر پرهیز نظامیان از ورود به عرصه سیاسی متکی به یک نگاه عمیق و استراتژیک بود. این نگاه، علاوه براینکه حفاظت از منافع ملی را تضمین می‌کند، موجب صیانت از اعتبار و اقتدار نیرو‌های مسلح نیز می‌شود.»
نامه قدردانی سرلشکر قاسم سلیمانی به حسن روحانی با واکنش‌های گسترده‌ای در دو جناح سیاسی ایران روبه رو شده است.
اصلاح طلبان از آن استقبال کردند، اما اصولگرایان نیز بسته به موضع خود نسبت به دولت حسن روحانی به آن واکنش نشان دادند، عده‌ای استقبال کردند، برخی نقد کردند و عده‌ای دیگر سعی کردند نسبت به آن بی تفاوت باشند. انتقادها و دفاع‌ها از نامه جنجالی حاج قاسم نامه سرلشکر سلیمانی به حسن روحانی در نوع خود کم سابقه بود.
سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، روز ۱۳ تیرماه در پیامی نادر به حسن روحانی، رئیس جمهور، سخنان او در سوییس درباره عواقب تحریم نفتی ایران و همین طور نامشروع بودن رژیم صهیونیستی را مایه مباهات و افتخار خواند.
سرلشکر سلیمانی که فرماندهی نیرو‌های برون‌مرزی سپاه را بر عهده دارد، در پیام خود خطاب به روحانی نوشت: “آنچه از فرمایشات حضرتعالی در رسانه‌ها منعکس شد، مبنی بر اینکه اگر نفت جمهوری اسلامی ایران صادر نشود، تضمینی برای صدور نفت کل منطقه نمی‌باشد و بیانات بسیار ارزشمندی که در موضع جمهوری اسلامی ایران نسبت به رژیم صهیونیستی فرمودید، مایه مباهات و افتخار است. ” سلیمانی افزود: “این همان دکتر روحانی است که ما شناخت داشتیم و داریم و می‌بایست باشد.
” او در پایان این پیام که با امضای “برادرتان قاسم سلیمانی” منتشر شده، نوشت: “دست شما را برای ایراد این سخنان به موقع، حکیمانه و صحیح می‌بوسم و برای هر سیاستی که مصلحت نظام اسلامی باشد، در خدمت هستیم.”
اما این نامه سروصدای زیادی به پا کرد. استقبال دولتی‌ها از این نامه قابل پیش بینی بود، اما برخی واکنش‌های تند از جریان اصولگرا عجیب و غیر منطقی به نظر می‌رسید.
ترکش‌هایی به سمت حاج قاسم
پس از انتشار این نامه در شبکه‌های اجتماعی دیدگاه‌های مختلفی درباره آن مطرح شده. عده‌ای این نامه را نشانه نزدیکی دولت به سپاه دانستند و عده‌ای دیگر آن را نشانه همراهی سپاه با دولت ارزیابی کردند، اما در این بین تفسیر عجیبی مطرح شد.
برخی اصولگرایان که در اتخاذ رویکرد تندروانه نسبت مسائل مختلف کشور سابقه داراند، به فرمانده نیروی قدس حمله کرده و او را “فریب خورده” دانستند. برخی نیز نامه قاسم سلیمانی را یک اشتباه سیاسی از سوی او تفسیر کردند. با این حال نامه سرلشکر سلیمانی از سوی سردار اسماعیل کوثری یکی از فرماندهان برجسته سپاه که از قضا مواضع سختی نیز علیه دولت حسن روحانی دارد، مورد حمایت قرار گرفت.
او موضع گیری سردار سلیمانی را “بسیار دقیق” دانست و گفت: «سردار سلیمانی می‌خواست نشان دهد که این حرف و موضعگیری رئیس جمهورمان پشتوانه دارد و در نهایت این مسئله را با صراحت مطرح کردند و تشکر کردند که به جا و به موقع بود.»
طیفی از منتقدان قاسم سلیمانی در فضای مجازی حامیان محمود احمدی نژاد هستند. کاربری روحانی به نام سید کاظم موسوی طهرانی از حامیان احمدی نژاد در توئیتر نوشت: «دریافت‌ها نشان میدهد نامه‌ی دست بوسی، مدعیان انقلابیگری، اصولگرایی، حزابله و عمارنمایان را به شدت سرخورده کرده و در حالت انفعال قرار داده است. گروهی در حال ماله کشی با توجیهات آبکی، گروهی در حال انتقاد و گروهی کاملا مأیوس! پ. ن: اول حق را بشناس، سپس اهلش را!»
البته به نظر می‌رسد عصبانیت حامیان احمدی نژاد بیشتر از مسائل پیش آمده بر سر حمید بقایی و نقش سپاه قدس در محکومیت او ناشی می‌شود.
اما تندترین انتقاد از طرف حمید رسایی نماینده پیشین مجلس منتشر شد.
حمید رسایی در توئیتی نوشت: “به تاریخ که نگاه میکنم، امثال اشعث کندی و ابوموسی اشعری یک عمر به امام علی (ع) خون دل دادند، یکی دو بار هم در حرف و نه در عمل، مواضع درست داشتند، اما مالک اشتر برای دست بوسی از آن‌ها دستپاچه نشد.
” انتشار این اظهار نظر موجی از واکنش در میان طیف مشهور به حزب اللهی ایجاد کرد. پس ازا نتقاد‌های تند و گزنده از حاج قاسم این باره عده‌ای به انتقاد از حمید رسایی پرداختند.
پاتک به تک
حمله به فرمانده نیروی قدس از سوی طیفی از اصولگرایان با انتقاد گروهی دیگر از این جریان رو به رو شد.
عباس سلیمی‌نمین تحلیلگر مسائل سیاسی و مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران درباره نامه اخیر سردار سلیمانی به رئیس جمهور و واکنش منفی برخی به این نامه، اظهارکرد: “اقدام سردار سلیمانی از جنبه‌های مختلف قابل تامل و اندیشیدن است. اولین جنبه‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که عبور از شرایط کنونی چگونه می‌تواند صورت گیرد؟ آیا بدون دولت کنونی ما قادر هستیم که از شرایط کنونی خارج شویم یا نه؟ ”
او در ادامه به انتقاد از این دیدگاه پرداخت که به دنبال آن است که همگام با فشار خارجی به گونه‌ای عمل کند که دولت ساقط شود.
سلیمی نمین نامه سردار سلیمانی را ناشی از “فهم دقیق ایشان از شرایط و مسائل بین المللی” دانست و گفت: «واکنش‌های اخیر به نامه سردار سلیمانی ناشی از کج بینی یا ناقص بینی مسائل منطقه و جهان است که توسط برخی افراد که به ناحق در جایگاه تبیین‌گری برای نیرو‌های اصولگرا قرار گرفته‌اند، مطرح می‌شود. نیرو‌هایی که بیشتر با هیجانات جوانان را به خود جذب کرده‌اند و ذائقه برخی نیرو‌های اصولگرا را تغییر داده‌اند. نامه سردار سلیمانی پاسخی است به یک ضرورت تاریخی است.»
حسین کنعانی مقدم از فعالان حزبی اصولگرا نیز به دفاع از نامه فرمانده نیروه قدس پرداخت و گفت: «نامه فرمانده سپاه قدس به رئیس‌جمهوری حاکی از بصیرت انقلابی و خارج از حب و بغض‌های سیاسی و جناح‌بندی بود که حقیقت را بیان و از اقدامی که روحانی انجام داد، حمایت کرد. کسانی که تفکر دگماتیک داشته و متحجر دینی هستند، بصیرت انقلابی ندارند و سعی می‌کنند با الفاظی که در شأن خودشان است، موضوعات جامعه را تحلیل کنند. به نظر می‌آید گرفتاری انقلاب همین آدم‌ها هستند که درک صحیحی از انقلاب و شرایط آن ندارند و فقط مطامع سیاسی و رقابت‌های گروهی خود را دنبال می‌کنند.»
روز جمعه نیز آیت‌الله امامی‌کاشانی از تریبون نماز جمعه تهران از نامه سلیمانی تشکر کرد. او گفت: «از آقای سلیمانی تشکر میکنم به خاطر نامه گرمی که به آقای روحانی نوشتند، این در انسجام ملت خیلی مؤثر است، دشمن می‌ترسد و می‌گوید که کشور یک کاسه است؛ این مسئله‌ای عقلی، دینی و نقلی است، عقل و دین می‌گوید که اسلام یک سخن دارد.»
دفاع از سردار سلیمانی به جبهه منتقدان سخت‌تر دولت هم رسیده است. سیدمحمد حسینی وزیر ارشاد دولت نهم در گفتگو با تسنیم با انتقاد از برخی اظهارنظر‌های تند و غیرمنصفانه درباره پیام سردار قاسم سلیمانی به روحانی، گفت: «نیرو‌های انقلابی انتقاداتی جدی نسبت به عملکرد دولت آقای روحانی داشته و دارند، اما این نقدها، مانع تأیید و حمایت از مواضع قاطع ایشان در برابر آمریکا نمی‌شود.»
پیشتر محمد رضا باهنر از چهره‌های شاخص اصولگرا هم به دفاع از نامه فرمانده نیروی قدس سپاه پرداخت. او در یادداشتی در این باره نوشت: «بدون تردید این مشی می‌تواند یک الگو برای دیگر نهادها، جریان‌ها و شخصیت‌های سیاسی در ایران باشد که زمان فعلی زمان تفرق و تسویه حساب نیست بلکه زمان همکاری و همگرایی است.»
انتقاد از نامه جنجالی از موضعی متفاوت
اما در میانه این بحث‌ها امروز مسیح مهاجری در روزنامه جمهوری اسلامی موضع متفاوت تری در قبال نامه سردار سلیمانی اتخاذ کرد. او از این نامه انتقاد کرد.
مهاجری ضمن تمجید از موضع رییس جمهور در سوییس، موضع گیری روحانی در برابر تهدیدات آمریکا و ترامپ را کافی دانست و نوشت: «در این چارچوب، همین پاسخ روشن و قاطع کافی است و نیازی به اقدام دیگری نیست. تهدید‌کننده خارجی اگر پیام این پاسخ را دریافت نکرد و با زبان دیگری به تهدید خود ادامه داد، در آن صورت طبعاً باید متناسب با همان زبان به او پاسخ داده شود.»
به عقیده مهاجری پاسخ روحانی به تهدید‌های آمریکا “حواشی غیر لازمی داشت” که از “ورود نظامیان به این ماجرا شروع شد.”
به نوشته او “تردیدی نیست که اعلام حمایت نظامیان کشورمان، از موضع رئیس‌جمهور روحانی در برابر سخن بی‌منطق و مداخله‌جویانه دونالدترامپ با نیت خیرخواهانه و در جهت تقویت موضع رئیس‌جمهور بود، اما نکته‌ای که در این زمینه باید مورد توجه و تامل قرار گیرد اینست که در این مرحله از رویارویی که مرحله سیاسی است، نیازی به ورود نظامیان به این موضوع نیست. وظیفه آن‌ها اقدامات عملی در مرحله‌ایست که مناقشات سیاسی به نتیجه نرسد و فرماندهی کل قوا برای چنین اقداماتی تصمیم‌گیری نماید. قبل از این مرحله، فراتر از موضعگیری‌های سیاسی هرگونه موضعگیری توسط نظامیان موجب عکس‌العمل توسط نظامیان طرف مقابل می‌شود که ممکن است مناقشات را از چارچوب سیاسی به چارچوب مناقشات نظامی بکشاند کما اینکه اکنون چنین شده و چه بسا خواست طرف مقابل نیز همین باشد. ”
مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی حواشی پس از ورود نظامیان به موضوع را “مضر” دانست و نوشت: «تاکید امام‌خمینی بر پرهیز نظامیان از ورود به عرصه سیاسی متکی به یک نگاه عمیق و استراتژیک بود. این نگاه، علاوه براینکه حفاظت از منافع ملی را تضمین می‌کند، موجب صیانت از اعتبار و اقتدار نیرو‌های مسلح نیز می‌شود.»
