آیا نابسامانی در بازار لوازم خانگی، نتیجه احتکار دو شرکت واردکننده است؟ /سمت و سوی بازار در سال آینده چگونه خواهد بود؟

گفته می شود، برخی نمایندگی های لوازم خانگی با برندهای خاص ـ به رغم موجود داشتن کالای مورد نیاز خریدار در نمایندگی ـ کالا را به خریداران نمی فروشند و آن ها را به مغازه های اجاره ای خود در سه راه امین حضور ارجاع می دهند تا این کالا را در آنجا به چند برابر قیمت به خریداران بفروشند. این موضوع باعث شد تا خبرنگار تابناک در گفت وگو با رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی و رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی از درستی و نادرستی آن جویا شود.

از هفته دوم فروردین ماه سال جاری بود که کمبود کالا و روند افزایش قیمت در بازار لوازم خانگی شروع شد. در ابتدا رسما اعلام شد، از ابتدای اردیبهشت ماه قیمت اجناس حدود 10 تا 15 درصد افزایش می یابد؛ اما آنچه برای افزایش قیمت در بازار لوازم خانگی اتفاق افتاد بیش از این میزان بود. به هر صورت، دولت نخست تلاش کرد با تخصیص ارز 4200 تومانی برای واردات لوازم خانگی جلوی این افزایش قیمت را بگیرد. طبق فهرست اولیه منتشره در دهم تیر ماه 1397 توسط بانک مرکزی پیرامون شرکت هایی که ارز دولتی جهت واردات کالا دریافت کرده اند، مشخص شد، 230 شرکت داخلی بیش از 43 میلیون و 400 هزار یورو برای واردات لوازم خانگی ارز دریافت کرده اند.

بیشترین ارز دولتی جهت واردات کولر گازی با 18 میلیون و 104 هزار و 313 یورو، ماشین ظرفشویی با 4 میلیون و 478 هزار و 891 یورو و یخچال، یخچال فریزر و فریزر با 4 میلیون و 55 هزار و 85 یورو اختصاص داده شده بود. البته در مهرماه سال جاری نیز فهرست دیگری از دریافت کنندگان ارز نیمایی و ارز دولتی منتشر شد اما در این فهرست مشخص نبود که هر یک از شرکت ها چه کالایی را وارد نموده اند؛ بنابراین، بررسی اینکه چقدر از این ارزهای تخصیص داده شده در هفت ماهه نخست امسال به واردات لوازم خانگی اختصاص داده شده، کار دشواری بود.

به هر صورت این تخصیص ارز دولتی هم جهت مقابله با افزایش قیمت در بازار لوازم خانگی کارساز واقع نشد و طبق مصاحبه 28 آبان 1397 حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی، قیمت لوازم خانگی تولید داخل در سال جاری حداقل 80 درصد و قیمت لوازم خانگی با برند خارجی بیش از 150 درصد بوده افزایش یافت.

البته بخشی از این افزایش قیمت لوازم خانگی به دلیل شرایط اقتصادی به وجود آمده از جمله ممنوعیت واردات، بالا رفتن نرخ ارز و تحریم ها و بخش دیگر نیز گویا به دلایل غیراقتصادی به وجود آمده است و به سوءاستفاده برخی برندها به خصوص برندهای خارجی از وضع موجود به طمع کسب سود بیشتر بازمی گردد.

به عنوان نمونه با توجه به گزارش برخی خریداران، یکی از ترفندهای نمایندگی های لوازم خانگی با برندهای خاص جهت کسب سود بیشتر این است که حتی در صورت موجود بودن لوازم خانگی مورد نیاز خریدار در نمایندگی از فروش آن به خریدار خودداری می شود و نمایندگی سعی می کند، خریدار را به مغازه های مشخصی (غیرنمایندگی) در سه راه امین حضور (مرکز فروش لوازم خانگی در تهران) جهت تهیه آن کالا هدایت کنند. گفته می شود این مغازه ها در سه راه امین حضور در اجاره خود نمایندگی ها هستند و قیمت کالای مورد نظر در آنجا بیش از قیمت همان کالا در نمایندگی است و حتی در مواردی دو برابر قیمت آن کالا در نمایندگی است.

به دلیل اهمیت این موضوع، خبرنگار تابناک برای پیگیری آن مصاحبه هایی را با محمد طحان پور رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی و حبیب الله انصاری، رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ترتیب داد و صحت و سقم این جریان را از آن ها جویا شد.

محمد طحان پور ضمن تکذیب این جریان گفت: ما بارها اعلام کرده ایم که نمایندگی هایی چون ال جی، سامسونگ و … به هیچ عنوان چنین کاری را انجام نمی دهند. وی ادامه داد: خریداران این خبر را درست منتقل نمی کنند. ممکن است مثلا خریداری به یک نمایندگی مراجعه و نمایندگی اعلام کرده باشد که ما موجود نداریم یا این مدلی که شما می خواهید موجود نداریم و برای راهنمایی و پاسخ داده شدن به تقاضای وی این نمایندگی، خریدار را به نمایندگی های سه راه امین حضور که بورس لوازم خانگی است ارجاع دهد.

حبیب الله انصاری بر خلاف نظر محمد طحان پور از محتمل بودن این جریان گفت و افزود: به دلیل آن که هیچ نظارتی بر این کالاهای خارجی وجود ندارد، بیشتر این ماجرا در برندهای خارجی رخ می دهد و متأسفانه هستند کسانی که در بازار سوءاستفاده هایی این چنینی می کنند. وی ادامه داد: برای جلوگیری از این گونه مسائل باید نگاه مردم تغییر کند و بیشتر به سمت و سوی خرید کالاهای ایرانی برگردد. انصاری ادامه داد: من اگر چنانچه اطمینان نداشتم کیفیت کالاها و وسایل گرمایشی، سرمایشی، پخت و پز، حرارتی و برودتی ایرانی مناسب نیست، مطمئن باشید اصرار نمی کردم که واردات لوازم خانگی خارجی از ابتدای سال جاری ممنوع شود.

محمد طحان پور، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در پاسخ به این پرسش که حالا اگر مردم شکایتی در مورد کالای خریداری شده خود به دلیل گران فروشی یا ناقص بودن داشته باشند، باید چه کاری انجام بدهند، گفت: اول اینکه باید این شکایت مستند باشد. یعنی کسی که کالایی را از فروشگاهی خریداری می کند باید فاکتور با مهر و امضا بگیرد. بعد می تواند با اسناد خود یا به سامانه 124 و یا به اتحادیه مراجعه کند. در صورت مشاهده اجحاف در حق وی حتما ما فرد متخلف را احضار و با وی برخورد خواهیم کرد و اگر گران فروشی رخ داده باشد، مابه التفاوت را از فروشنده اخذ و به خریدار بازمی گردانیم.

البته شنیده ها حکایت از آن دارد که در هنگام خرید، کد ملی مشتری ثبت می شود اما فاکتوری تحویل مشتری نمی شود. در این فرآیند هم تخلف عدم صدور فاکتور رخ داده است و هم خریدار مطلع نمی شود که با کد ملی وی چه کالایی ثبت انبار شده است. با توجه به گفته های طحان پور، خریدار به دلیل نداشتن فاکتور نمی تواند شکایت خود را پیگیری نماید.

در پایان نیز این پرسش از طحان پور و انصاری پرسیده شد که پیش بینی آن ها از وضعیت قیمت لوازم خانگی در سال آینده چیست؟

طحان پور در پاسخ به این پرسش گفت: 40 درصد بازار لوازم خانگی ما را کالاهای خارجی پوشش می دادند که هم اکنون واردات آن ها ممنوع شده است. همچنین در حال حاضر هزینه های تولید به دلیل افزایش مثلا دستمزد، حامل های انرژی، حمل و نقل بالا رفته است و به همین منظور پیش بینی می شود یک افزایش قیمتی به این دلایل وجود داشته باشد که این افزایش قیمت در سال 98 احتمالاً رخ خواهد داد.

انصاری نیز در پاسخ به این پرسش گفت: در ابتدا باید بگویم که قیمت لوازم خانگی به قیمت مواد اولیه بازمی گردد که بخشی از آن در داخل تولید و بخشی دیگر از خارج وارد می شود. وقتی می توانیم پیش بینی کنیم که قیمت لوازم خانگی افزایش می یابد یا کاهش که بتوانیم قیمت مواد اولیه مانند فولاد، آلومینیوم و … و یا نرخ ارز را پیش بینی کنیم. پیش بینی این موارد هم در حال حاضر امکان پذیر نیست و نمی توانیم پیش بینی کنیم که قیمت لوازم خانگی در سال آینده چه می شود.