آیا محمد بن سلمان ناجی نتانیاهو می شود؟
جدای از نتانیاهو، محمد بن سلمان هم انگیزه های فراوانی جهت توسعه روابط با رژیم اسرائیل دارد. بن سلمان از یک سو دولت افراطی نتانیاهو را اهرمی موثر برای خود جهت تقابل با ایران ارزیابی می کند و از سوی دیگر اساسا روی کار آمدن این دولت تنها بخشی از طرح کلان وی است که با قدرت گیری مجدد نومحافظه کاران آمریکایی در کاخ سفید تکمیل می شود و می تواند دست سعودی ها جهت کنشگری های منطقه‌ایشان را تا حد زیادی باز کند.
بازتاب– هنوز زمان زیادی از آغاز به کار دولت تندرویِ “بنیامین نتانیاهو” در اراضی اشغالی نگذشته که سیلی از جنجال ها چه در بُعد داخلی و چه بین المللی آن را فراگرفته اند. در این راستا، اقدام اخیر عوامل وابسته به رژیم اسرائیل در حمله به مسجد الاقصی و اصرارهای وزیر امنیت داخلی این رژیم بر درست بودن و ضرورت تداوم یافتن این موضوع سبب شده تا بسیاری از دولت ها و نهادهای بین المللی نظیر سازمان ملل متحد نسبت به این مساله واکنش نشان دهند و خواستار عقب نشینی اسرائیل از سیاست های غیرقانونی اش شوند.
با این حال، بعید است که افراطیون حاضر در دولت نتانیاهو به این قبیل اعتراضات گوش کنند و به احتمال فراوان در ادامه راه بایستی انتظار ظهور سیاست ها و اقدامات به مراتب افراطی تر را نیز داشت. در این فضا، نتانیاهو به عنوان نخست وزیر رژیم اسرائیل، به دنبال راه حل هایی است تا با استفاده از آن ها هم جو داخلی و بین‌المللی علیه رژیم اسرائیل را آرام کند و هم از فروپاشی دولت خود به دلیل آشکار شدن تضادهای درونی آن جلوگیری کند.
به نظر می رسد که نتانیاهو حسابِ جدی روی عربستان سعودی و مخصوصا شخص محمد بن سلمان برای خروجش از بحران باز کرده است. نخست وزیر جدید اسرائیل حتی در یکی از سخنرانی‌های ابتدایی خود، گسترش دستورکار عادی سازی روبط اسرائیل با اعراب را به مثابه یکی از اولویت های اساسی دولتش برشمرده است.
در روزهای اخیر اخبار مختلفی دال بر دیدارهای مقام های اسرائیلی با بن سلمان و احتمال اعلام رسمی سیاست عربستان مبنی بر عادی سازی روابط با اسرائیل در آینده نزدیک نیز مطرح شده است. از این رو، جدای از نتانیاهو، محمد بن سلمان هم انگیزه های فراوانی جهت توسعه روابط با رژیم اسرائیل دارد.
بن سلمان از یک سو دولت افراطی نتانیاهو را اهرمی موثر برای خود جهت تقابل با ایران ارزیابی می کند و از سوی دیگر اساسا روی کار آمدن این دولت تنها بخشی از طرح کلان آن است که با قدرت گیری مجدد نومحافظه کاران آمریکایی در کاخ سفید تکمیل می شود و می تواند دست سعودی ها جهت کنشگری های منطقه‌ایشان را تا حد زیادی باز کند.
در واقع، در شرایط کنونی هم سعودی ها به نتانیاهو و طیف افراط گرایان همراه با وی نیاز دارند و هم نتانیاهو جهت دستاوردسازی برای دولتش و فرار از تنش های خارجی به دلیل اقدامات تندروهای صهیوینست، به همکاری‌های نزدیک با عربستان سعودی و شخص بن سلمان نیازمند است.
بنابراین انتظار می رود که بازیِ در سایه دولت عربستان در قالب توسعه روابط با اسرائیل، روز به روز ابعاد واضح تر و شفاف تری را به خود بگیرد. موضوعی که می تواند در نوع خود، بسیاری از بن‌بست های ایجاد شده برای دولت نتانیاهو را از میان بردارد و حداقل وجهه وی در داخل اراضی اشغالی را تا حد زیادی بهبود بخشد.
فراموش نکنیم که “یائیر لاپید” نخست وزیر سابق رژیم اسرائیل همزمان با آغاز به کار دولت نتانیاهو گفته بود که دولت نتانیاهو می تواند با توجه به زمینه های آماده از گذشته، روابط تل آویو با عربستان را عادی سازی کند. موضوعی که هم اسرائیل و هم سعودی ها در آن نفع مشترک دارند.
در شرایطی که احتمالا نتانیاهو اصطکاکاتی جدی را با حزب دموکرات و شخص بایدن در مسائل مهم منطقه خاورمیانه نظیر ایران خواهد داشت و البته خطر اعمال انزوای بین‌المللی به اسرائیل به دلیل رویه های افراطی چهره های خودسر در دولت جدید این رژیم بالاست، عربستان و سیاست های محمد بن سلمان، برگ برنده نتانیاهو خواهند بود.
سعودی ها مدت هاست که سیاست های منطقه ای خود را بر پایه رقابت و دشمنی با ایران تعریف می کنند و درست به همین دلیل نیز است که آن ها تفکر راهبردی خود را بر تقابل همه جانبه با ایران (تقابلی که البته جلوه‌های عینی آن ماهیتی نوسانی دارند و زمانی پُررنگ و زمانی ضعیف هستند) قرار داده اند و این نکته برجسته که “دشمن دشمن ما، دوست ماست” را ملاک عمل جهت توسعه روابط با اسرائیل تعریف کرده اند.
از این رو، درک و رصد دقیق اینکه که عربستان سعودی و اسرائیل از دید سعودی ها پازلی را شکل خواهند داد که با حضور تندروهای آمریکایی در کاخ سفید این پازل کامل و می تواند فضایی باز را برای اقدامات منطقه‌ای ریاض در خاورمیانه فراهم کند، به ویژه برای سیاست سازان کشورمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
