آیا عربستان می‌تواند جلوی شوک نفتی بعدی را بگیرد؟
در روزهای اخیر اخبار و گزارش‌های زیادی پیرامون افزایش تولید نفت عربستان و توانایی این کشور برای جبران کمبود احتمالی عرضه در بازار وجود دارد اما سوال اینجاست که آیا این کشور از توانایی حفظ تولید در بالاترین رکورد ممکن برای مدت طولانی برخوردار است؟
به نقل از اویل پرایس، به نظر می‌رسد گمانه‌زنی‌ها درباره آینده همکاری میان روسیه و اوپک اندکی یک طرفه باشد. نکته اصلی بحث تاکنون این حقیقت بوده است که به دلیل فشار بین‌المللی مانند دیپلماسی توییتر ترامپ، تمایل روسیه برای بالابردن تولید و فشار مشتریان آسیایی، عربستان سعودی تمایل دارد کاهش تولید فعلی خود را تسهیل کند.
به گفته اکثر تحلیلگران، نوسان فعلی در بازار نفت جهانی به دلیل این نگرانی‌ها است که بازارها با تهدید جدی روبه‌رو هستند. سناریوی تیره و تاری که در رسانه‌ها به تصویر کشیده شده، حاکی از این است که قیمت‌های نفت ریزش پیدا خواهند کرد، زیرا مسکو و ریاض اجازه می‌دهند پایبندی اوپک به توافق کاهش تولید نفت کمتر شده و عرضه بالاتری از سوی عربستان سعودی به بازار سرازیر گردد. پس از انتشار خبر آمادگی مسکو و ریاض برای بالابردن تولید، خبر مذکور موضوع اصلی مطرح در چند روز گذشته بوده است.
از سوی دیگر تحلیلگران و کارشناسان از این نظریه حمایت می‌کنند که عربستان سعودی قادر است حداقل ۱۲.۵ میلیون بشکه در روز تولید کند که در مدت کوتاهی به بازار وارد می‌شود. با این حال هیچ کس قابلیت‌های ظرفیت تولید شناور عربستان سعودی را واقعا برآورد نکرده است و اکثر تحلیلگران یک نظریه اغراق آمیز را به عنوان یک امر قطعی فرض می‌کنند.
این تصور وجود دارد که عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت اوپک، با در اختیار داشتن ۲۷۶ میلیارد بشکه ذخایر نفت و توانایی عرضه میلیون‌ها بشکه به بازار، ناجی دنیای نفت خواهد بود تا با کمبود احتمالی عرضه ناشی از سقوط تولید ونزوئلا، محدودیت زیرساختی نفتی آمریکا و تحریم‌های آمریکا علیه ایران مقابله کند. اما پرسش اصلی که باید پاسخ داده شود این است که: آیا عربستان سعودی واقعا قادر است شیرهای نفت خود را باز کرده و به مدت طولانی باز نگه دارد؟
تحلیلگران متعدد درباره مشکلات فنی احتمالی هشدار داده اند که شرکت آرامکوی عربستان سعودی سال‌هاست با آن مواجه است. عدم اطلاعات داخلی درباره بزرگترین شرکت نفتی دولتی جهان، دلیل اصلی این امر است.
با این حال برخی از منابع آگاه داخلی تا حدودی دست به افشاگری زده و اظهار کرده‌اند که آرامکو ممکن است به سقف تولید احتمالی برسد، زیرا تولید میادین بزرگ متعددی از جمله غوار به دلیل فهرست طولانی از مشکلات، آسیب دیده است.
علاوه بر مشکلات بالادستی معمولی مانند پودر سیاه، خوردگی و تجمع جلبک‌ها و استفاده نادرست از تزریق آب دریا به مدت چند دهه متوالی، سایر مسائل نیز می‌تواند بر مجموع ظرفیت تولید تاثیرگذار باشد. منابع آگاه خطوط لوله بزرگی را مشاهده کرده اند که به دلیل مشکلات خوردگی و رسوب، مسدود شده اند. این مشکلات تولید شناخته شده هستند، اما تاثیر آنها هرگز به طور کامل ارزیابی نشده است. تحلیلگران مالی همواره پیش‌بینی‌های خود را بر مبنای منابع باز مانند اداره اطلاعات انرژی آمریکا، آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک قرار داده اند که در آن مکررا تاکید شده است عربستان سعودی ظرفیت تولید شناور دارد.
در سال‌های اخیر به خصوص از زمان توافق کاهش تولید اوپک و روسیه، این مساله به یک حقیقت انکارناپذیر بدل شده است. ظرفیت تولید فعلی آرامکو به عنوان یک قانون دیده می‌شود و تحلیلگران حتی نتیجه گرفتند که کاهش تولید مجموع ظرفیت تولید شناور را به همان میزان افزایش داده است. تحلیلگران معدودی جرات کرده‌اند پرسش اصلی را مطرح کنند: اگر ظرفیت شناوری وجود دارد آیا شما می‌توانید آمار را اثبات کنید؟ از سوی دیگر ناظران بازار بایستی از خود این سوال را بپرسند که از چه زمانی تاکنون آرامکو ۱۱ میلیون بشکه در روز در چند سال گذشته نفت تولید کرده است؟
همچنین نشانه‌های دیگری وجود دارند که آرامکوی عربستان احتمالا با دشواری فزاینده‌ای برای حفظ مجموع تولید در میادین فعلی خود تلاش می‌کند. اگرچه تحلیلگران درباره نرخ دقیق اختلاف‌نظر دارند، انتظار می‌رود کاهش تولید به طور متوسط بالاتر از شش درصد در سال باشد. اگر این مشکل به عنوان یک حقیقت برای کل تولید نفت عربستان سعودی در نظر گرفته شود، لازم است تولید جدیدی به میزان حدود ۶۰۰ تا ۷۵۰ هزار بشکه در روز، در سال افزوده شود.
بنابراین برنامه‌های سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای که در جریان بحران نفتی اخیر مطرح شدند و ادامه نوآوری، برای حفظ تولید در سطح مشابه ضروری است. این حقیقت همچنین عامل مهمی برای صحبتهای جاری در آرامکو برای تسریع توسعه میادین مرسوم در خشکی و فراساحل است. هزینه‌های حفاری و توسعه این پروژه‌ها نسبت به استخراج نفت در خشک که عربستان سعودی معمولا بسیار راحت حفاری کرده، بسیار بالاتر است. با این حال ضرورت برای حفظ آمار تولید به میزان مشابه و درعین حال تلاش برای دستیابی به ظرفیت تولید شناور بیشتر، همچنان وجود دارد. با رقم ظرفیت تولید شناور ۲ تا ۲.۱ میلیون بشکه در روز که اعلام شده، ضرورت این پروژه‌ها بسیار کمتر از آنچه سرمایه‌گذاری‌های فعلی نشان می‌دهند است.
زمانی که این پرسش‌ها پاسخ داده نمی‌شوند اما به واقعیت تبدیل می‌شوند، دیدار آینده اوپک به شکل متفاوتی دیده می‌شود. بدون یک ظرفیت تولید شناور واقعی یا با ظرفیت بسیار کمتر از آنچه تصور می‌رود، مذاکرات فعلی پوچ و بی‌فایده است. نفت بیشتری در بازار محدود خواهد شد و با تهدید فزاینده اختلالات عرضه ونزوئلا و ایران، وضعیت به همین منوال می‌ماند.
تحلیلگران بانک آمریکایی گلدمن ساکس بیش از این در گزارشی خاطر نشان کرده اند تقاضا برای نفت خام و محصولات نفتی هیچ نشانی از کندی واقعی نشان نمی‌دهد و اگر محدودیت تولید فعلی به قوت خود باقی بماند، بازارها با روند سریع‌تری دچار محدودیت عرضه می‌شوند.
با وجود سطح ذخایر نفت که همچنان بالا محسوب می‌شود و اشباع عرضه اندک، ماموریت اوپک و روسیه تقریبا تکمیل شده است. تقاضای مطلوب برای نفت به همراه سطح بالای غیرمنتظره پایبندی به توافق، بازارها را تثبیت کرده است. تقاضا آن طور که از سوی همه موسسات و ناظران بازار گزارش شده است، انتظار می‌رود قوی بماند. تهدید تاثیر منفی قیمت‌های بالا بر تقاضا همچنان بسیار اندک بوده اما در افق پدیدار شده است. برای سال ۲۰۱۹ – ۲۰۱۸ هیچ ریسک واقعی برای نمایش قیمت نفت وجود ندارد. بدون یک بحران مالی جهانی واقعی، چراغ‌ها برای یک بازار نفت دچار کمبود عرضه برای یک مدت طولانی سبز شده است.
نشست اوپک اشباع عرضه جدیدی را به دنبال نخواهد داشت. برخی ژست‌های دوستانه مانند استفاده از ذخایر شناور عربستان سعودی قابل پیش‌بینی است، اما در واقعیت هیچ گزینه‌ای برای تغییر چیزی وجود ندارد. بدون سرمایه گذاری‌های جدید بزرگ در خارج از عربستان سعودی یا منطقه شورای همکاری خلیج فارس، دنیا به سوی قیمت‌های بالاتر برای یک مدت طولانی پیش می‌رود و حساب کردن روی ظرفیت تولید شناور عربستان سعودی سادگی خواهد بود.
