آیا عراق می‌تواند تحریم‌های آمریکا علیه ایران را اجرا کند؟
حیدر عبادی می‌گوید هرچند با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مخالف است، اما دولتش ناچار است آنها را اجرایی کند.
اما او از کدام دولت سخن می‌گوید؟ آیا قرار است همچنان در قدرت باشد؟ هرچند هنوز نمی‌توانیم با قاطعیت به این سوال پاسخ دهیم، اما دست‌کم می‌توان گفت که صندلی او چندان هم محکم نیست.
صحبت‌های آقای عبادی در ایران وعراق عمدتا با واکنش‌های منفی همراه بود. شاید پررنگ‌ترین عکس‌العمل علیه این موضع نخست وزیر عراق توییت محمود صادقی نماینده مردم تهران باشد که روز پنجشنبه نوشت: «دولت عراق، هنوز هزار و ۱۰۰ میلیارد دلار بابت غرامت جنگ ۸ ساله به ایران بدهکار است. ما به لحاظ تنگناهای مردم این کشور در دریافت این غرامت تعلل کرده‌ایم، اکنون نخست وزیر این کشور به جای جبران، با تحریم‌های آمریکا علیه ایران همراهی می‌کند.»
اما حیدر عبادی در انتخابات اخیر چه جایگاهی به دست آورده است؟
طبق اعلام نتایج رسمی وضعیت ائتلاف‌های پیشرو پس از شمارش نهایی آرای انتخابات پارلمانی بدین شرح است.
سائرون به رهبری مقتدی صدر ۵۴ کرسی
الفتح به رهبری هادی عامری (حشد الشعبی) ۴۷ کرسی
النصر به رهبری حیدر عبادی ۴۲ کرسی
دولت قانون به رهبری نوری مالکی ۲۵ کرسی
حزب دموکرات کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی ۲۵ کرسی
ائتلاف الوطنیه وابسته به ایاد علاوی، ۲۱ کرسی
جریان الحکمة، وابسته به عمار حکیم ۱۹ کرسی
اتحادیه میهنی کردستان عراق، وابسته به خانواده جلال طالبانی ۱۸ کرسی
اما آقای عبادی تا چه اندازه در نظام سیاسی کنونی عراق تاثیرگذار است؟ او هرچند همچنان نخست وزیر عراق است، اما تضمینی وجود ندارد که این صندلی تا چند ماه دیگر هم به او وفا کند. اگر به لیست ائتلاف‌های پیروز در انتخابات عراق نگاهی بیندازیم، آقای عبادی، همین حالا در رده سوم قرار دارد و دو ائتلاف مقتدی صدر و هادی عامری را بالاتر از خود می‌بیند. هرچند داستان بازشماری صندوق‌ها همچنان ادامه دارد و باید منتظر قصه دنباله‌دار تایید آرا و تشکیل ائتلاف‌ها و شکل‌گیری دولت در این کشور باشیم، اما دیگر ائتلاف‌ها و جریان‌های سیاسی عراق چه نگاهی به تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا داشته‌اند؟
مقدی صدر با اینکه در سالهای اخیر به تدریج از ایران فاصله گرفته است اما همچنان وجهه آمریکا ستیزی‌اش را حفظ کرده است.
رهبر ائتلاف سائرون روز پنجشنبه ۹ اوت در بیانیه‌ای بدون اینکه اشاره‌ای به ایران داشته باشد سیاست‌های تحریمی آمریکا را مورد انتقاد قرار داد: «سیاست تحریم ملت‌های منطقه، همان سیاست «غذا و ذلت» است که آمریکا به بهانه دشمنی بر دولت‌ها در اینجا وآنجا آن را بکار می‌برد. اگر آمریکا این سیاست خود را کنار نگذارد، ما در مقابل خسارت‌هایی که به ملت‌های منطقه وارد می‌شود ساکت و دست بسته باقی نخواهیم ماند.»
اما فقط مقتدی صدر نبود که واکنش متفاوتی نسبت به اظهارات حیدر عبادی اتخاذ کرد. نوری مالکی که از دیرباز روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران داشته است هم روز پنجشنبه، اعلام کرد که مخالف تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. »
البته نوری مالکی هم ظاهرا پا را فراتر از اعلام مخالفت نگذاشته و صرفا به حمایت لفظی از ایران بسنده کرده است.
اما عمار حکیم دیگر بازیگر سیاسی نزدیک به جمهوری اسلامی موضع محکم‌تری در حمایت از ایران اتخاذ کرد. این سیاستمدار شیعه روز پنجشنبه ۹ اوت اعلام کرد: «ایران در معرض تحریم و حمله‌ای است که اقتصاد و نظام سیاسی آن‌را هدف قرار داده است. از همه می‌خواهم در این بحران کنار جمهوری اسلامی ایران بایستند و این کشور را یاری کنند.»
عمار حکیم فقط به همین حد بسنده نکرد و تاکید کرد عراق باید راه تنفس جمهوری اسلامی باشد. «تهران در همه بحران‌ها کنار ما ایستاد و وظیفه دینی و اخلاقی ما این است که امروز در کنارش بایستیم. ما مطمئنیم که جمهوری اسلامی با حکمت و هوشمندی رهبرش بر این بحران فائق خواهد آمد.»
وزارت خارجه عراق هم روز چهارشنبه در بیانیه‌ای از جامعه جهانی خواست به آمریکا فشار بیاورد تا از تصمیم خود صرف نظر کند.
احمد محبوب، سخنگوی وزارت خارجه این کشور در بیانیه‌ای گفت: «عراق حمایت درخشان ایران از ما در زمان تمام بحران‌ها را به یاد دارد. ما ضمن تقدیر از حمایت‌های ایران در مبارزه با ترویسم، از جامعه جهانی می‌خواهیم که برای بازداشتن آمریکا از ادامه تحریم‌ها علیه ایران، فشار بیاورد. ما مخالف اصل تحریم بر هر کشوری هستیم که در درجه اول منجر به فشار به مردم آن کشور می‌شود.»
اینها بخشی از اظهارات ناهمگون مقامات عراقی در خصوص تحریم‌های ضد ایرانی ایالات متحده آمریکا است. اما اینکه اصولا این افراد در چند ماه دیگر در صندلی‌های خود حضور داشته باشند یا خیر، تردیدهای جدی وجود دارد. به هر حال، میلیون‌ها شهروند عراقی، فارغ از گرایش سیاسی و میزان دوری و نزدیکی به ایران، کماکان تجربه تحریم‌های گسترده علیه رژیم پیشین این کشور را به خاطر دارند: برنامه موسوم به «نفت در برابر غذا» که در بازه زمانی محدود قدرت نمایی شورای امنیت علیه حکومت صدام حسین اجرا شد، زندگی را برای بسیاری از عراقی‌ها و به خصوص میلیون‌ها کودک به جهنم بدل کرد. شاید بتوان گفت این تحریم‌های کمرشکن در حافظه تاریخی عراق، مقدمه‌ای شد برای از هم گسیخته شدن شیرازه جامعه در این کشور. بی‌نظمی و هرج و مرجی که با جنگ اول خلیج فارس و متعاقبا تحریم‌ها در عراق حاکم شد، هنوز تمام نشده است.
هرچند نمی‌توان این واقعیت را از نظر دور نگاه داشت که نیروهای نزدیک به جمهوری اسلامی در عراق از جایگاه برجسته‌ای برخوردارند و هر دولتی که بر سر کار باشد، طبیعتا موضوعات مورد علاقه و حساس ایران را مد نظر قرار خواهد داد. با آنکه در عالم سیاست، پیش‌بینی چندان راحت نیست، اما بعید به نظر می‌رسد که ایران با توجه به قدرت و نفوذی که در معادلات سیاسی عراق دارد، نتواند بر کانون‌های قدرت در این کشور اثر بگذارد.
