آیا صالحی معاونت قرآن را تبدیل به سازمان می‌کند؟/ سوابق قرآنی گزینه روحانی برای وزارت ارشاد چیست؟
سید عباس صالحی
سیدعباس صالحی گزینه انتخابی حسن روحانی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که معاونت قرآن و عترت را در زیر مجموعه خود دارد، سوابقی قابل توجه در زمینه قرآن‌پژوهی و تفسیر دارد و در برنامه پیشنهادی خود آورده که این وزارتخانه سیاستگذار امور قرآنی است.
به گزارش پویا، سیدعباس صالحی در لیست اعلامی رئیس جمهور محترم به مجلس شورای اسلامی، به عنوان گزینه انتخابی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شده است.
یکی از معاونت‌های مهم این وزارتخانه که در دولت دهم در ساختار آن قرار گرفت معاونت قرآن و عترت است؛ از این رو مهم است که وزیر انتخابی در این حوزه دارای سوابق و اشراف باشد؛ چرا که در غیر اینصورت بیم انتخاب معاون نامناسب برای این معاونت و یا حتی راه‌یابی گزینه‌های تحمیلی به آن وجود دارد.
اما با مرور سوابق سیدعباس صالحی می‌توان امیدوار بود که وی گزینه‌ای مناسب را در منسب معاونت قرآن و عترت خود بگمارد و خود نیز در این زمینه صاحب ایده و نظارتی آگاهانه بر این معاونت مهم باشد.
سیدعباس صالحی با تکیه بر تحصیلات عالیه حوزوی و دانشگاهی خود جزو همکاران علمی تفسیر راهنما از آغاز تا پایان پروژه بوده است؛ تفسی راهنما اثر مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است که طراحی سبک کار و نگارش آن از زندان‌های ستم‌شاهی آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی نیز از سال 1367 در مرکز فرهنگ و معارف اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تکمیل و به علاقه‌مندان عرضه شد.
گفته می‌شود نظر مرحوم آیت‌الله معرفت از بزرگان و اساتید معاصر حوزه علوم قرآن و تفسیر درباره تفسیر راهنما این چنین است که «توجه به بطون آیات قرآن و بیان پیام‌های آن کاری است که از روز اول پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) بر آن اصرار داشتند که این کار با تفسیر آیت الله هاشمی رفسنجانی عملی شد.»
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی العالمیه نیز در این باره می‌گوید: تفسیر راهنما جزو تفاسیر نوگرا به شمار می رود؛ مرحوم آیت‌الله هاشمی، پیام‌های آیات و اشارات آنها را استخراج کرده‌اند که این مطلب برای این که جرقه هایی در ذهن قرآن‌پژوهان ایجاد کند بسیار مفید است؛ در حقیقت ایشان یک سیستمی پیاده کرد که مرحوم آیت‌الله معرفت بعدها تحت عنوان بطن‌یابی از قرآن از این شیوه یاد می‌کرد, یعنی پیام‌های کلی را از آیات درآورند تا برای هر نسل و هر عصری مفید و کاربردی باشد.»
سیدعباس صالحی همچنین از سال 1374 تاکنون مدیرمسئول و عضو هیأت تحریریه فصلنامه پژوهش‌های قرآنی است.
اما نکته قابل توجه در برنامه ارائه شده وی برای تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که صالحی در بخش «تبیین وضع موجود» این وزارتخانه در رابطه با معاونت امور قرآن و عترت آورده است: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، حمایت و نظارت، بر حوزه‌های قرآن و عترت و… را بر عهده دارد.
این درحالی است که ماده پنج منشور توسعه فرهنگ قرآنی ناظر به وظایف شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی است و در جلسه 643 مورخ 22/2/88 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است در 13 بند وظایفی را برشمرده است که به نظر می‌رسد وظایف مورد نظر وزارت ارشاد در حوزه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت امور قرآنی را از او سلب و تابع سیاست‌های این شورا می‌کند. وظایف شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی به شرح ذیل است:
1- تهیه و تصویب شاخص‌های توسعه فرهنگ قرآنی و تصویب شاخص‌های ارزیابی و نظارت بر فعالیت‌های قرآنی
2- بررسی و پیشنهاد چگونگی حاکم کردن اصول و مبانی قرآنی در برنامه‌های توسعه بلندمدت و میان‌مدت کشور به سازمان‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر
3- بررسی و بازنگری ماموریت‌ها و وظایف قرآنی دستگاه‌های دولتی و عمومی، شوراها و ستادها و سایر مجامع قرآنی و ارایه به شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور تصویب
4- زمینه‌سازی و پیگیری تحقق رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه قرآن کریم
5- ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی و تعامل موثر در زمینه فعالیت‌های قرآنی
6- تایید طرح‌ها و برنامه‌های ملی و فرابخشی در توسعه فرهنگ قرآنی
7- اتخاذ تدابیر لازم برای توانمندسازی و جلب مشارکت بخش مردمی و تقویت نقش حمایتی دولت در جهت توسعه فرهنگ قرآنی
8- اتخاذ تدابیر لازم برای گسترش فرهنگ وقف در امور قرآنی و بهره‌گیری حداکثری از موقوفات کشور در این زمینه
9- ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی
10- شناسایی نیازها، محدودیت‌ها و موانع توسعه فرهنگ قرآنی و استفاده از ظرفیت‌ها برای رفع آنها از طریق مراجع ذیربط در داخل و خارج از کشور
11- تدوین اولویت‌ها و جهت‌گیری‌های کلان بودجه فعالیت‌های قرآنی و ارایه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی
12- برنامه‌ریزی برای تامین و توسعه منابع انسانی مورد نیاز حوزه‌های مختلف امور قرآنی و کیفیت بخشی منابع انسانی موجود
13- برنامه‌ریزی لازم برای طراحی سامانه‌های آماری و شبکه‌های اطلاع‌رسانی امور قرآنی
از آنجا که صالحی امیری، سلف سیدعباس صالحی معتقد بود که نیازمند یک سازمان قرآنی هستیم که فعالیت‌های مجموعه‌های پراکنده قرآنی را رصد، حمایت، سیاستگذاری و نظارت کند و شورای توسعه فرهنگ قرآنی که ماهی یکبار یا دوماه یکبار تشکیل جلسه می‌دهد قادر به تأمین این نیازها نیست و ما را به اهدافمان در حوزه قرآن نمی‌رساند باید دید که آیا صالحی هم از این ایده پیروی می‌کند و به فکر تبدیل معاونت قرآن به سازمان است یا اینکه راه تعامل با شورای توسعه را انتخاب خواهد کرد.
