آیا سفر بایدن به اراضی اشغالی، حرکتی رو به جلو بود؟

سفر جو بایدن به اراضی اشغالی، بیش از آنکه دستاوردهای عینی به همراه داشته باشد، عملا به دلایلی، ماهیتی تبلیغاتی و پُر از بلوف سیاسی بوده است. البته که متاسفانه شاید این سفر تاثیراتِ رفتاری مخربی را بر کشورهای عربی داشته باشد و آن ها را بیش از گذشته به لبه پرتگاهِ دسیسه های اسرائیلی و در قالب هایی نظیر فعال شدن در چهارچوبِ پروژه ایجاد سپر دفاع هوایی منطقه ای و یا تسهیل روند عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل سوق دهد.

بازتاب-همزمان با پایانِ سفر “جو بایدن” رئیس جمهور آمریکا به اراضی اشغالی و عزیمت وی به عربستان سعودی، بسیاری از ناظران و تحالیلگرانِ بین المللی، به ارزیابی ماهیت و دستاوردهای این سفر می پردازند. در این راستا، ناظران و تحلیلگران مختلف، از ابعاد گوناگون به موضوع می نگرند و جمع بندی های مختلفی را در مورد سفر رئیس جمهور آمریکا به اراضی اشغالی ارائه می کنند. از این رو، بازتاب در گفتگو با “سید وحید کریمی”، دکترای روابط بین الملل، دیپلمات سابق و کارشناس سیاست خارجی کشورمان، به بررسی نتایج سفر بایدن به اراضی اشغالی و تحلیل کلیتِ این سفر پرداخته است.

“سید وحید کریمی” کارشناس سیاست خارجی در تحلیل خود از سفر بایدن به اراضی اشغالی گفت: «به نظر من در مورد سفر “جو بایدن” رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل، بایستی دو نکته اساسی را مد نظر قرار داد.

نکته اول این است که رژیم اسرائیل و دولت آمریکا، در آستانه انتخابات هستند. در سرزمین های اشغالی، دولت و نخست‌وزیر جدید بایستی بر سرکار آید. این در حالی است که شهروندان صهیونیست اساسا رمقی برای شرکت در انتخابات ندارند. از این رو، سفر بایدن به اراضی اشغالی در این راستا انجام شد که نوعی روحیه را به مردم سرزمین های اشغالی جهت شرکت موثر تر در انتخابات آتی اسرائیل بدهد.

در مورد آمریکا نیز در آبان ماه شاهد برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا خواهیم بود (نوامبر 2022). سناتورها و نمایندگان کنگره بیش از همه روی حمایت های لابی های اسرائیلی حساب می کنند و درست به هیمن دلیل است که سفر بایدن به اراضی اشغالی به دنبال جلب حمایت صهیونیست ها از رئیس جمهور آمریکا و دولت دموکرات این کشور در آستانه انتخابات مذکور نیز باید ارزیابی شود. از این منظر، دموکرات ها سعی دارند تا به هر شکل ممکن، اکثریت خود را در کنگره (مجالس نمایندگان و سنا) حفظ کنند».

سید وحید کریمی افزود: «با این همه یک چالش اساسی در این رابطه مطرح است. بایدن به طور خاص بر “راهکار ایجاد دو دولت” در مساله نزاع فلسطینی ها با رژیم اشغالگر قدس تاکید دارد و در موضع گیری اخیرش در سفر به اراضی اشغالی نیز به آن اشاره کرد (اما زیاد به آن نپرداخت و از آن عبور کرد). این مساله نکته مهمی است. در همین نقطه یک اختلاف اساسی میان آمریکا(دولت بایدن) و اسرائیل در مورد ایده تشکیل دو دولت در اراضی اشغالی خود را به وضوح نشان می دهد. در این چهارچوب، این مساله صرفا نمودی کوچک از شدت و عمق اختلافات میان دو طرف است و البته که حوزه های برجسته دیگری نیز از اختلاف میان آن ها وجود دارد».

این کارشناس سیاست خارجی کشورمان افزود:«در نهایت نکته دومی که در مورد سفر بایدن به اراضی اشغالی باید مد نظر باشد این است که مسائل زیادی مطرح شده که در صورت تصمیم اسرائیل به انجام اقدام نظامی علیه ایران، آمریکا نیز همراه با این اقدام خواهد بود. با این حال، بعید است که اساسا دولت بایدن آن هم با توجه به موقعیت متزلزل خود، چنین اقدامی کرده باشد و این تعهد را بپذیرد.

در مورد خودِ اسرائیل نیز اساسا این رژیم بلوف سیاسی انجام می دهد که در مساله ایران در صورت لزوم به صورت مستقل عمل خواهد کرد. حتی اگر اسرائیل از حمایت های اطلاعاتی آمریکا برخوردار باشد، توان پیشبرد این اقدام (حمله به ایران) را ندارد زیرا می‌داند که ایران متقابلا واکنش های سنگینی را نشان خواهد داد.

در این چهارجوب، اسرائیلی ها بیشتر دنبال این هستند که آمریکا را جلو بیندازند و این کشور را وادار کنند تا علیه ایران اقدام نظامی کند. اما آمریکایی ها به دو دلیل چنین کاری را انجام نخواهند داد، دلیل اول این است که آمریکا در هیچ جنگی در خاورمیانه یا غرب آسیا بدون مشارکت انگلستان حضور پیدا نکرده، و دلیل دوم هم این نکته است که انگلیس نیز به دلیل بحران های سیاسی داخلی و واینکه به طور خاص در برهه زمانی کنونی، نخست وزیری را در قدرت ندارد، آمادگی همراهی با آمریکا در این پروژه خطرناک علیه تهران را ندارد.

از این رو، به نظر من به این دو دلیل که مورد اشاره قرار دادم، سفر بایدن به اراضی اشغالی، بیش از آنکه دستاوردهای عینی به همراه داشته باشد، عملا تبلیغاتی و پُر از بلوف سیاسی بوده است. البته که متاسفانه شاید این سفر تاثیراتِ رفتاری مخربی را بر کشورهای عربی داشته باشد و آن ها را بیش از گذشته به لبه پرتگاهِ دسیسه‌های اسرائیلی و در قالب هایی نظیر فعال شدن در پروژه ایجاد سپر دفاع هوایی منطقه ای و یا تسهیل روند عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل سوق دهد».