آیا دیوارهای جاذب صدا در حاشیه بزرگراه عملکرد مناسبی دارند؟

آلودگی صوتی یکی از معضلات شهروندان و ساکنان شهرهای بزرگ است. آیا استفاده از دیوار جاذب صدا می‌تواند راهکار موثری برای کاهش آلودگی صوتی باشد؟

دیوار جاذب صدا برای به حداقل رساندن آلودگی صوتی در کنار بزرگراه‌ها طراحی و نصب می‌شود تا رفاه و آسایش شهروندانی که در مجاورت بزرگراه‌ها کار یا زندگی می‌کنند، تامین شود و سروصدای انواع اتومبیل‌ها و کامیون‌ها، آن‌ها را آزار ندهد. ولی سئوال اصلی این است که دیوار جاذب صدا تا چه حد می‌تواند باعث کاهش آلودگی صوتی شود؟ آیا دیوار جاذب صدا به‌خوبی نقش خود را ایفا می‌کند؟ آیا امکان دارد دیوار جاذب صدا، باعث افزایش آلودگی صوتی شود؟

از نظر تئوری، دیوار جاذب صدا که همچون دیواری غول‌پیکر بین بزرگراه‌ها و خانه‌های مسکونی کشیده ‌می‌شود، باید از عبور نویز بهطرف دیگر جلوگیری کند. اما کارشناسان آکوستیک نظر دیگری دارند و معتقدند که مساله‌ی اصلی بعد از نصب دیوار صوتی برطرف نمی‌شود و گاهی خود دیوار جاذب صدا عامل بروز مشکلاتی می‌شود.

سازمان حمل و نقل ویسکانسین، به‌صورت جدی وارد بررسی موضوع شده و طرحی گرافیکی توسط مجله علمی Undark از عملکرد دیوار جاذب صدا ترسیم شده است تا در مورد تاثیر دیوار بر کاهش نویز به نتیجه‌ی نهایی برسند.

همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، تنها افرادی که در نزدیکی دیوار جاذب صدا سکونت دارند، از فواید کاهش نویز صوتی حاصل از نصب دیوار بهره می‌برند. متخصصین Undark متوجه شند بخشی از امواج صوتی از قسمت بالای دیوار به شهروندانی که دورتر از دیوار جاذب صدا زندگی می‌کنند منتقل می‌شود. در اصل دیوار جاذب صدا تنها به نفع ساکنینی خواهد بود که نزدیک دیوار سکونت دارند ولی شهروندانی که در فاصله‌ی دورتری از دیوار صوتی سکونت دارند، حتی ممکن است آلودگی صوتی و نویز را به صورت تقویت شده، دریافت کنند.

Undark اعلام کرد:از آنجایی که امواج صوتی به صورت موجی حرکت می‌کنند، می‌توانند از بالای دیوار جاذب صدا عبور کنند. به‌همین دلیل حتی زمانی که ارتفاع دیوار به ۴.۸ متر (۱۶ فوت) هم برسد، آپارتمان‌هایی دورتر از بزرگراه هم هنوز سروصدای بزرگراه را می‌شنوند. دیوار جاذب صدا، بخشی از نویز صوتی بزرگراه‌ها را جذب می‌کنند ولی بخشی از نویز صوتی منعکس شده و از بالای دیوار منتشر می‌شود، ماریانو بریوس، مدیر هماهنگی برنامه‌های زیست‌محیطی وزارت حمل و نقل فلوریدا معتقد است که بیشتر نویز صوتی از بالای دیوار جاذب صدا عبور می‌کند و در محیط انتشار یافته و به گیرنده که در اصل ساکنان آن منطقه هستند، می‌رسد.

این موضوع، خصوصا در شرایط خاص آب‌و‌هوایی می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. تنسی یکی از مشاوران شرکت مشاوره‌ای Bowlby & Associates در فرانکلین، به بررسی و اندازه‌گیری صداهای اطراف بزرگراه‌ها پرداخت و دارلین دی ریتر، مدیرعامل شرکت متوجه شد که شهروندانی که حتی صدها فوت از بزرگراه فاصله دارند، اگر باد موافق بوزد، می‌توانند صداهای بلندتر از ۵ دسی‌بل را به‌خوبی بشنوند.

اما با این وجود نهادهای قانون‌گذار به این موضوع توجهی ندارند و آن‌را در نظر نگرفته‌اند. ریتر معتقد است که در مدلسازی کاهش آلودگی صوتی، به شرایط خاص آب‌و‌هوایی اعم از باد و تغییرات درجه‌حرارت توجهی نمی‌شود و تنها شرایط معمولی در محاسبه‌ی دیوار جاذب صدا در نظر گرفته می‌شود. برای مثال صبح زود که زمین خنک و هوا گرم است، امواج صوتی که معمولا انتظار می‌رود به‌سمت بالا حرکت کنند، به سمت زمین فشرده می‌شوند؛ در نتیجه، شهروندانی که در فاصله‌ی ۱۵۲.۴ تا ۳۰۴.۸ متر (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ فوت) بزرگراه قرار دارند، صدای نویز و سروصدای ماشین‌ها را می‌شنوند.

کسانی که در ارتفاعات تپه‌ای شکل یا نزدیکی شاهراه‌های اصلی زندگی می‌کنند، حتی گاهی اوقات متوجه می‌شوند که با وجود نصب دیوار جاذب صدا، نویز صوتی بسیار آزاردهنده‌تر از آن است که بتوانند تحمل کنند. در خروجی یکی از بزرگراه‌های حومه‌ی شهر نیواورلئان، دیوار جاذب صوتی در مسیر یکپارچه نبود. ساکنین آن منطقه اصلا نمی‌توانستند نویز صوتی محیط را تحمل کنند. حتی شهروندای که در فاصله‌ی ۱۵۲.۴ متری دیوار ساکن بودند از سروصدای اتومبیل‌ها در امان نبودند. به دلیل شرایط عبور و مرور دو دیوار صوتی به موازات هم طراحی شده بود ولی نویز از دیوار اول به دوم منتقل می‌شد و در نهایت آسایش شهروندان را گرفته بود.

بیشتر دیوارهای جاذب صدا از بتن ساخته شده‌اند که نصب هر یک مایل (۱.۶ کیلومتر) دیوار، هزینه‌ای بالغ بر ۲ میلیون دلار خواهد داشت. در سال ۲۰۱۳، دولت امریکا هزینه‌ای بالغ بر ۶ میلیارد دلار برای نصب دیوار جاذب صدا در یکی از بزرگراه‌های این کشور هزینه کرد. به بیان دیگر، نصب دیوار به ازای هر ساختمان مسکونی، هزینه‌ای در حدود ۹۲ هزار دلار دارد. باید بدانید یک شهروند امریکایی با ۹۲ هزار دلار می‌تواند در بسیاری از نقاط کشور، یک یا حتی سه خانه مسکونی پیش‌خرید کند، حال آن‌که چنین رقم هنگفتی برای نصب دیوار جاذب صدا هزینه می‌شود.

سوال اینجاست که چرا دولت‌ها برای نصب دیوار صوتی هزینه می‌کنند؟ دولت فدرال معتقد است که دولت‌ها باید هرگونه اقدامی را که باعث کاهش نویز و آلودگی صوتی می‌شود برای شهروندان خود در نظر بگیرند و اگر اقداماتی معقول به‌نظر برسد، دولت از محل بودجه‌های خود برای اجرای چنین پروژه‌هایی هزینه می‌کند. البته برخی کارشناسان معتقدند که هزینه کردن برای بهبود آسفالت‌ها و استفاده از آسفالت‌هایی کم‌صداتر می‌تواند راهکار مناسبی باشد.

استفاده از آسفالت مناسب می‌تواند به‌عنوان یکی از راهکارهای کاهش آلودگی صوتی کمک‌کننده باشد. در هلند روش‌هایی برای کاهش آلودگی صوتی استفاده می‌کنند که می‌تواند میزان آلودگی صوتی ایجاد شده از طریق آسفالت را کاهش دهد.

شاید نصب دیوار جاذب صدا، سومین راهکار برای کاهش آلودگی صوتی است. دیوار بلند بتنی و فلزی اغلب باعث زشت‌تر شدن طراحی شهری می‌شوند و با توجه به هزینه‌های هنگفتی که نصب آنها دارد، عملا نمی‌توانند آلودگی صوتی را آنطور که باید و شاید بر طرف کنند.

به‌هر حال زندگی کردن در شهرهای بزرگ و خصوصا در مجاورت بزرگراه‌ها تبعات خودش را دارد و آلودگی صوتی یکی از این موارد است. برخی تصور می‌کنند که با استفاده از خودروهای الکتریکی به‌جای خودروهای بنزینی، آلودگی صوتی بزرگراه‌ها کاهش پیدا می‌کند، ولی باید در نظر داشته باشید که بیشترین آلودگی صوتی در اثر اصطکاک لاستیک‌های خودرو با آسفالت جاده به‌وجود می‌آید و مربوط به موتور خودرو نیست.