آیا حضور ایران در سوریه به درگیری نظامی اسرائیل و روسیه منتهی خواهد شد؟

چارلز بیبلزر در جروزالم پست نوشت: طبق گزارش ها، روسیه از تجهیزات دفاع موشکی خود در سوریه بهره برداری کرده که می تواند توانایی حملات هوایی اسراییل و آمریکا در منطقه را به شدت محدود کند. این تجهیزات مرکب از سیستم های پدافندی اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰ و برخی فناوری های پیچیده جدید است. مسکو مدتها پیش این تجهیزات را به سوریه فرستاده بود اما کنترل آنها را در اختیار ارتش خود نگه داشته بود. تنها پس از هدف قرار دادن اشتباه هواپیمای ترابری روسیه توسط پدافند هوایی ارتش سوریه بود که پوتین با مسئول دانستن اسراییل، با انتقال این تجهیزات به ارتش سوریه موافقت کرد.

به گزارش انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، این موارد احتمال وقوع درگیری های آتی را افزایش می دهد که دلیل آن نه تنها در اختیار داشتن تجهیزات بهتر توسط ارتش سوریه برای مقابله با اقدامات نظامی آمریکا و اسرائیل است بلکه اشتباهات انسانی و فقدان مهارت کافی نیز می تواند باشد.

ژنرال رلیک شفیر، یکی از فرماندهان نیروی هوایی اسراییل که سابقه بمباران تاسیسات هسته‌ای عراق در سال ۱۹۸۱ را در کارنامه دارد، می گوید: «پیش از سقوط هواپیمای روسی نیز این تجهیزات در سوریه استقرار داشته اما مشکل اصلی این است که اکنون در اختیار اسد قرار گرفته اند. این تجهیزات به ارتش سوریه امکان هدف قرار دادن هواپیما و موشک ها را می دهد و در عین حال توانایی جنگ الکترونیک و مقابله با فناوری هواپیماهای رادارگریز آنها را افزایش می‌دهد.» با این حال پنجشنبه اخباری مبنی بر حمله هوایی اسراییل به جنوب سوریه به گوش رسید. آمریکا نیز حدود سه هزار سرباز در سوریه دارد که وظیفه حمایت از نیروی‌های کرد را بر عهده دارند.

دونالد ترامپ نیز تاکنون دو بار در پی استفاده (ادعایی) اسد از سلاحهای شیمیایی، به ناوگان دریایی آمریکا در دریای مدیترانه دستور شلیک موشک‌های تاماهاوک به تاسیسات نظامی این کشور را صادر کرده است. به این ترتیب آمریکا و اسرائیل تجهیزات تهاجمی خود را برای محاصره سپر دفاعی روسیه در منطقه مستقر کرده اند.

آموس یادلین، رییس سابق واحد اطلاعات ارتش اسرائیل می گوید: «مساله مهم عملکرد پدافند هوایی نیست بلکه قواعد درگیری است. تا زمانی که پوتین دستور حمله مستقیم به هواپیماهای اسراییلی را نداده است، احتمال رویارویی مستقیم اسراییل و روسیه نیز وجود نخواهد داشت. به علاوه تل آویو نیز هرگز نگفته که به سربازان روسی حمله خواهد کرد. اما دو عامل است که مانع واکنش نشان دادن مسکو به حملات اسراییل شده است: نخست اینکه اسراییل در حملات خود به اهداف ایرانی تاکنون هیچ سرباز روسی را نکشته است و دوم اینکه ارتش اسرائیل قصد ساقط کردن اسد را ندارد. تا زمانی که این دو عامل برقرار باشد، روسیه به موضع قبلی خود باز می گردد که معتقد است ایران در حال تاسیسات نظامی زیرساختی است که غیرلازم و تهدیدکننده است و اسراییل حق دارد از خود دفاع کند.»

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز تاکید کرده که حمله به تاسیسات ایرانی در سوریه را ادامه خواهد داد و سایر مقامات نیز هشدار داده اند در صورت لزوم حتی به تاسیسات پدافندی که توسط سربازان روس کنترل می شوند، حمله خواهند کرد. الکین، وزیر محیط زیست اسراییل و رییس کمیسیون بین دولتی اسراییل و روسیه نیز اعلام کرده که ارتش سوریه فاقد مهارت کافی برای هدایت تجهیزات پیشرفته پدافندی روسیه است. بنابراین او هشدار داد که ممکن است آنها ناخواسته یک هواپیمای غیرنظامی را در خاک اسرائیل هدف قرار دهند که بی تردید پاسخ متقابل اسراییل را در پی خواهد داشت. الکین گفت: «امیدوارم متخصصان روسی آنجا حضور نداشته باشند. مشکل اساسی وجود تکنولوژی کشور روسیه در آنجا نیست بلکه احتمال هدف قرار گرفتن مستشاران روس است چراکه اسراییل اصلا قصد آسیب رساندن به آنها را ندارد».

وجود این شرایط، تصمیم گیری در اسراییل دشوار شته، چرا که باید به تحلیل ریسک در حملات بپردازد. اگر اسراییل منافع حمله به یک هدف را که احتمال وقوع تلفات جانی برای ارتش روسیه در آن باشد، را از ریسک آن یعنی احتمال قطع روابط دیپلماتیک با روسیه بالاتر بداند، چنین حمله ای را ممکن است در دستورکار قرار دهد. این مسأله حساسی است که به صورت موردی توسط نخست وزیر اسراییل درباره آن تصمیم گیری خواهد شد. وزیر جنگ سابق اسراییل پیش از استعفای خود، با درخواست روسیه برای اعطای جزییات بیشتر قبل از حملات مخالفت کرده بود. لیبرمن تاکید کرده بود که وقتی امنیت ملی ما به خطر بیفتد، هیچ محدودیتی را نمی پذیریم.

این موضع گیری تا حدی ناشی از این است که به نظر می رسد روسیه چندان به توافق دو دولت ناظر بر ممانعت از عملیات نیروهای ایرانی از جمله حزب الله در محدوده ۸۵ کیلومتری مرزهای اسراییل پایبند نبوده است. به گفته رسانه های عرب، نیروهای شیعه در این مناطق پایگاه های بزرگی تاسیس کرده اند. ادعا شده نیروهای نزدیک به ایران برای مخفی کردن فعالیتهایشان در این مناطق، یونیفرم افسران ارتش سوریه را به تن نظامیان خود می کند. با این شرایط، اسراییل برای ممانعت از تحقق هدف تاسیس پایگاه دائمی ایران در سوریه و انتقال تجهیزات پیشرفته به حزب الله، ممکن است به تقابل دیپلماتیک و نظامی با روسیه برخیزد.

شفیر، خلبان سابق ارتش اسرائیل در این باره می گوید:«اسراییل هیچ گاه به طور مستقیم تاسیسات روسی را هدف قرار نخواهد داد چراکه ریسک زیادی به همراه دارد. اسراییل هنوز ارتش روسیه را در منطقه به عنوان یک دوست قلمداد می کند و مایل به حفظ این موضع است». اما او معتقد است اگر ایران و اسرائیل به تعقیب اهداف خود در سوریه ادامه دهند، بروز مشکل دور از انتظار نیست. بنابراین روسیه و اسراییل نیاز دارند تعامل بیشتری را برای اجتناب از درگیری احتمالی در دستورکار قرار دهند.