آیا تقارن تشکیل «گروه اقدام ایران» با سالگرد کودتای ۲۸ مرداد، واقعا اتفاقی است؟

آتلانتیک در گزارشی به قلم KRISHNADEV CALAMUR نوشت: شصت و پنج سال پیش در این هفته، محمد مصدق که در طی یک فرایند دموکراتیک نخست وزیر ایران بود، با یک کودتای سازماندهی شده از سوی سازمان سیا سرنگون شد. هدف این کودتا افزایش قدرت محمدرضا شاه پهلوی بود.

به گزارش بازتاب، آتلانتیک ادامه داد: در روز پنج شنبه، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، از ایجاد « گروه اقدام ایران» برای هماهنگ سازی سیاست آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در پی خروج آمریکا از برجام خبر داد. برایان هوک که از سوی پومئو به عنوان رئیس گروه اقدام ایران مطرح شد، تمامی گمانه زنی ها در مورد زمان ایجاد این گروه که با سالگرد کودتا مصادف است و آن را به عنوان تلاشی برای تغییر نظام در نظر گرفته اند رد کرد و گفت که این زمان بندی اتفاقی است.

باربارا اسلاوین مدیر طرح آینده ایران در شورای آتلانتیک و منتقد سیاست دولت ترامپ گفت: « این فقط یک نمونه از سیاست ناهنجار دولت ترامپ علیه ایران است» پومپئو با اعلام ایجاد این گروه گفت: « گروه اقدام ایران مسئول هدایت، بازبینی و هماهنگی تمامی جنبه های فعالیت های مرتبط با ایران خواهد بود.» وی تصریح کرد که این گروه مستقیما به او گزارش خواهد داد. برایان هوک از ذکر نام هر یک از اعضای این گروه خودداری کرد و تنها گفت: « ما فقط یک تیم هستیم که به زودی درباره آن صحبت خواهد شد»

برایان هوک گفت که تمرکز این گروه بیشتر بر خواسته های دوازده گانه مایک پمپئو از ایران است که در یک سخنرانی در ماه می مطرح کرده بود. وی افزود که بیشتر بر مسئله « سلاح هسته ای، تروریسم و بازگشت شهروندان آمریکایی» تمرکز خواهد داشت. در این سخنرانی، مایک پمپئو هشدار داد که اگر تهران به خواسته های آمریکا تبعیت نکند با « فشار مالی بی سابقه ناشی از شدیدترین تحریم های تاریخ» روبرو خواهد شد.

باربارا اسلاوین گفت: « هدف اصلی این سیاست، تضعیف ایران در مقابل عربستان و اسرائیل و به طور کلی در منطقه است. در واقع ما تنها در جهت تامین خواسته های آن ها حرکت می کنیم.» با این وجود غیرممکن است اتفاق خاصی رخ دهد زیرا که ایران همانند سعودی ها و امارات ، منطقه را به عنوان بخشی از حوزه نفوذ خوذ قلمداد می کند.

دولت ترامپ و حامیانش برجام را توافق کاملی در نظر نمی گرفتند و معتقد بودند که برنامه موشک بالستیک ایران، حمایت از گروه های شبه نظامی و مداخله این کشوردر سیاست های منطقه ای را پوشش نمی دهد. اما حامیان این توافق نامه بر این عقیده اند که این توافق تنها یک جنبه از رفتار ایران در برنامه هسته ای را پوشش می دهد و استدلال می کردند که این توافق می تواند به نقطه عطفی برای مذاکرات در مورد مسائل دیگر تبدیل شود. ( منتقدان برجام معتقدند که توافق هسته ای صرفا دستیابی ایران به سلاح هسته ای را به تعویق می اندازد در حالی که حامیان برجام این ادعا را رد می کنند.)

دولت ترامپ در ابتدا گفته که او بدون هیچ پیش شرطی برای گفتگو با ایران آماده است، اما مقامات دولت وی برای مذاکره با ایران شروط تعیین می کنند – اگر جمهوری اسلامی سیاست های خود در زمینه مداخله نظامی و سیاسی در سوریه، یمن، لبنان و برنامه موشک بالستیک و سابقه بد حقوق بشری را تغییردهد خواهان مذاکره با ایران هستند – در این میان ایرانی ها اعلام کرده اند که هیچ علاقه ای به انجام این کار ندارند.

برایان هوک در روز پنج شنبه گفت: « اگر رژیم ایران تعهد خود بر ایجاد تغییر بنیادین در رفتار خود نشان دهد، پرزیدنت ترامپ آماده مذاکره برای دستیابی به راه حل است. اما لغو تحریم ها، بازسازی روابط دیپلماتیک و تجاری کامل و همکاری اقتصادی با آمریکا تنها زمانی آغاز می شود که ما ببینیم که رژیم ایران در تغییر رفتارش جدی است.»

اما مقامات ایرانی بر این تاکید دارند که آن ها با آمریکا مذاکره نخواهند کرد.

باربارا اسلاوین گفت : «هر کسی اندک اطلاعی در مورد ایران داشته باشد ، هیچ راهی وجود ندارد که دولت ایران در این شرایط از مذاکره با آمریکا استقبال کند.» سایر اعضای برجام همراه با ایران در این توافق باقی مانده اند اما آن ها تصریح می کنند که پس از خروج بزرگترین شرکت های غربی به دلیل تهدید تحریم های آمریکا، دیگر مزایای اقتصادی که تحت مفاد برجام وعده داده شده تحقق پیدا نخواهد کرد.

سایر اعضای توافق هسته ای بر حفظ برجام تاکید دارند اما تامین مزایای اقتصادی و سیاسی به ایران محدود خواهد بود به این دلیل که تنها شرکت هایی که در معرض بازار آمریکا نیستند و تحت محدودیت معاملات دلار آمریکا قرار ندارند می توانند در تجارت با ایران تحریم های آمریکا را دور بزنند.

آزمون واقعی اثربخشی اقدامات آمریکا ماه نوامبر است که تجارت سودآور نفت ایران مورد هدف تحریم های آمریکاست. باربارا اسلاوین در مورد تلاش های دولت ترامپ گفت: « آن ها به سرتاسر جهان سفر می کنند و کشورهای دیگر را به قطع یا حذف خرید نفت از ایران مجبور می کنند و در این زمینه با موفقیت هایی همراه بوده اند. » وی افزود: « اما تعدادی از کشورها، قصد خود را برای ادامه خرید نفت از ایران نشان داده اند.» این کشورها شامل چین، هند و ترکیه است.

برایان هوک می گوید که ایالات متحده آمریکا درخواست معافیت برخی از کشورهایی که درصدد کاهش واردات نفت از ایران بر اساس مورد به مورد هستند را بررسی می کند. اما تصریح کرد: « ما آماده ایم تا تحریم های ثانویه را علیه دولت هایی که به تجارت با ایران ادامه می دهند تحمیل کنیم. »