آیا ترامپ می‌تواند توافقی بهتر از برجام با کره‌شمالی امضا کند؟
مقامات سابق آمریکایی و تحلیلگران می‌گویند احتمالا رسیدن به یک توافق معتبر با کره شمالی بسیار دشوارتر از رسیدن به برجام خواهد بود.
دونالد ترامپ با ادعای اینکه توافق ایران ناقص است از آن خارج شد، اما مقامات سابق آمریکا می‌گویند اگر ترامپ بتواند توافقی شبیه به برجام با کره شمالی امضا کند، خوش‌شانس خواهد بود.
به گزارش فرارو، دولت آمریکا در هشتم ماه می، به طور یکجانبه، از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و خواستار حصول یک توافق بهتر با ایران شد. پس از آن، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، شروط کشورش برای گفتگو با ایران را اعلام کرد. شروطی که به گفته بسیاری از ناظران غیرقابل‌قبول بود.
در حالی که توافق هسته‌ای ایران روز‌های حساسی را پشت‌سر می‌گذارد، مقامات آمریکایی به شدت مشغول تدارک نشست سران آمریکا و کره شمالی هستند. آمریکایی‌ها صریحا اعلام کرده‌اند که آن‌ها به دنبال توافقی برای “هسته‌ای‌زدایی” کره شمالی هستند. اما آن‌ها که مکررا برجام را توافق بدی می‌دانستند، آیا خواهند توانست توافقی بهتر از آن با کره شمالی امضا کنند؟
نشریه آمریکایی پالیتیکو طی یادداشتی تلاش کرد به این پرسش پاسخ دهد.
چند هفته پس از خروج دونالد ترامپ، ایران اعلام کرد که مقدمات افزایش غنی‌سازی را آماده خواهد کرد. به گفته پالیتیکو، این اقدام ایران یادآور این نکته است که توافق هسته‌ای ایران تا چگونه می‌تواند گفتگو‌های ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، را تحت الشعاع قرار دهد.
سوزان دی‌ماجیو، پژوهشگر اندیشکده نیو امریکا، که مانند بسیاری از تحلیلگران مسائل کره شمالی، گاهی اوقات در گفتگو‌های غیررسمی با نمایندگان کشور‌ها مشارکت می‌کند، به پالیتیکو گقت: ” در گفتگو‌های غیر رسمی‌ام با مقامات کره شمالی، آن‌ها دائما توافق (هسته‌ای) ایران را مطرح می‌کنند”.
پالیتیکو نوشت: ” با وجود همه انتقادات ترامپ از توافق (هسته‌ای) ۲۰۱۵ ایران، این توافق یکی از نیرومندترین توافقات عدم اشاعه بود که تا حالا مورد مذاکره قرار گرفت. ترامپ با اصرار بر اینکه توافق ایران می‌بایست خیلی جامع‌تر و طولانی‌تر می‌بود، عملا برای هرگونه توافق با کیم، یک استاندارد بالاتر – و احتمالا دست‌نیافتنی- ایجاد کرده است”.
دموکرات‌ها می‌گویند اقدامات ترامپ در خصوص ایران، ممکن است تلاش‌هایش برای امضای توافق با کره شمالی را تضعیف کند. سناتور بن کاردین در این باره گفت: ” حقیقت این است که رئیسجمهور آمریکا از یک توافق بین المللی خارج شد. این امر بر اعتبار آمریکا تاثیر می‌گذارد. من نمی‌خواهم در این زمینه اغراق کنم، اما این کار کمکی نمی‌کند”.
مقامات سابق آمریکایی و تحلیلگران می‌گویند احتمالا رسیدن به یک توافق معتبر با کره شمالی بسیار دشوارتر از رسیدن به برجام خواهد بود.
دلیل اصلی این است که برخلاف ایران – که همیشه گفته برنامه هسته‌ایش مقاصد غیرنظامی دارد-، کره شمالی از قبل تسلیحات هسته‌ای دارد و حتی تهدید کرده که از آن‌ها علیه آمریکا استفاده کند.
به گفته پالیتیکو، برنامه هسته‌ای کلی کره شمالی پیشرفتهتر و گسترده‌تر است. علاوه بر این، گمان می‌رود که بخشی از این برنامه در زیرزمین مخفی شده است. این امر، کشف آن را دشوارتر و نابودی کامل آن از طریق حمله نظامی را تقریبا غیرممکن می‌کند. همه این عوامل به کیم جونگ اون اهرم مذاکراتی بیشتری نسبت به آنچه ایران در دوره اوباما داشته است، می‌دهد. برای رسیدن به آن توافق پایه‌ای با ایران، چندین سال صرف گفتگو، تحریم و کار اجرایی شد. این امر شامل یک توافق موقت با ایران و نیز هماهنگی قدرت‌های جهانی بود.
با توجه به حجم و پیچیدگی برنامه هسته‌ای کره شمالی، حصول توافق با کره شمالی و اجرای آن، احتمالا چندین سال‌ها وقت خواهد گرفت. البته این تنها زمانی است که کره شمالی موافقت کند بمب‌های هسته‌ایش را تحویل دهد. امری که به گفته بسیاری از تحلیلگران، هرگز اتفاق نخواهد افتاد.
از دیدگاه پالیتیکو، ترامپ هم در برابر کره شمالی از یک استراتژی مشابه استراتژی دولت اوباما در زمان حصول برجام استفاده می‌کند. همانگونه که آمریکا برای اعمال فشار بر ایران از تحریم استفاده کرد، ترامپ هم سایر کشور‌ها را به پیروی از “کارزار فشار حداکثری” و اعمال تحریم بر کره شمالی ترغیب کرد. علاوه براین، همانند تجربه سابق با ایران، تیم ترامپ نشان داد که مشوق‌های اقتصادی در کانون هرگونه توافق با کره شمالی خواهد بود. در حالی که ایران مشتاق رفع تحریم‌ها از اقتصاد نفتی‌اش بود و از سرمایه‌گذاری خارجی استقبال کرد، درخواست‌های کره شمالی ممکن است پیچیده‌تر باشد.
یکی از گله‌مندی‌های ترامپ از برجام این بود که این توافق بسیار محدود بوده و برنامه موشک‌های بالستیک و دیگر مسائل را پوشش نمی‌دهد. دستیاران اوباما می‌گویند که اگر آن‌ها به این عناصر می‌پرداختند، هرگز به یک توافق با ایران نمی‌رسیدند. زیرا ایران بررسی مسائل فراتر از برنامه هسته‌ای را نپذیرفت.
اگر ترامپ درخواست‌هایش را گسترش دهد و مسائلی مانند حقوق بشر در کره شمالی یا سلاح‌های شیمیایی یا بیولوژیکی آن را هم مطرح کند، این امر حصول هرگونه توافق را دشوارتر و وقت‌گیرتر خواهد کرد و احتمالا مستلزم امتیازدهی بیشتر آمریکا خواهد بود. اما نپرداختن به این مسائل هم ترامپ را در معرض این انتقادات قرار خواهد داد که او در قبال کیم جونگ اون بسیار آسان‌گیر است.
مدت توافق احتمالی ترامپ با کره شمالی، یک مسئله حساس خواهد بود. ترامپ مکررا گلایه کرده که برخی بند‌های برجام پس از ۱۰ یا ۱۵ سال منقضی خواهند شد. اما اگر ترامپ در نهایت در توافق با کره شمالی هم بند‌های “غروب” بگذارد، او خودش را در معرض اتهام به ریاکاری قرار خواهد داد.
هفته گذشته هفت نفر از دموکرات‌های ارشد مجلس سنا در نامه‌ای به ترامپ، استاندارد‌های سرسختی برای هرگونه توافق با کره شمالی تعیین کردند. آن‌ها در این نامه خواسته‌اند که توافق به کره شمالی باید تمام سلاح‌های هسته‌ای، شیمیایی و بیولوژیکی این کشور را از بین ببرد. علاوه بر این، دموکرات‌ها بر اعمال محدودیت‌های شدید بر موشک‌های بالستیک کره شمالی و بازرسی‌های شدید، مانند آنچه از ایران در برجام خواسته شده، اصرار کردند.
دموکرات‌ها با رد کردن احتمال وجود تاریخ انقضا در توافق با کره شمالی، اعلام کردند که هرگونه توافق باید طبیعتا دائمی باشد.
جمهوریخواهان از دولت اوباما به خطر عدم تصویب برجام در سنا به عنوان یک معاهده انتقاد می‌کردند. دولت ترامپ اعلام کرده که توافق احتمالی با کره شمالی را به شکل معاهده به مجلس سنا عرضه خواهد کرد.
اما با توجه به شکاف‌های حزبی، کسب موافقت ضروری دو سوم اعضای سنا برای تصویب توافق، احتمال کمی دارد.
مقامات سابق و تحلیلگران می‌گویند اگر ترامپ بتواند توافقی با کره شمالی امضا کند که هم برنامه هسته‌ای آن را برچیند و هم به سایر نگرانی‌ها بپردازند و هم دائمی باشد، چنین چیزی یک معجزه مدرن خواهد بود. با این حال، واقعیت این است که حتی حصول توافقی مانند برجام با کره شمالی، یک دستاورد بزرگ خواهد بود.
دی‌ماجیو گفت: ” اگر دولت ترامپ بتواند توافقی به خوبی توافق (هسته‌ای) ایران با کره شمالی امضا کند، بسیار خوش‌شانس خواهد بود”.
منبع
