آیا ترامپ از جنگ تجاری جهانی عقب‌نشینی می‌کند؟
بازتاب– باب دیویس، نویسنده کتاب «رویارویی ابرقدرت‌ها: چگونه نبرد بین ترامپ و شی می‌تواند به جنگ سردی جدید بینجامد» و خبرنگار کهنه‌کار وال‌استریت ژورنال در حوزه روابط اقتصادی آمریکا و چین، در تحلیلی در فارن‌پالیسی به بررسی احتمال عقب‌نشینی دونالد ترامپ از جنگ تجاری جهانی خود پرداخته است.
دیویس یکی از عوامل تعیین‌کننده در این زمینه را استمرار معافیت بسیاری از کشورها از تعرفه‌های سختگیرانه آمریکا می‌داند.
اگر این روزها الیور هاردی، کمدین معروف، زنده بود، شاید درباره تعرفه‌های ترامپ می‌گفت: «این هم یکی دیگر از آشفتگی‌هایی است که ما را گرفتار کرده!» واکنش بازارها به این سیاست‌ها هم نشان‌دهنده همین آشفتگی بود: در نخستین روز معاملات پس از اعلام تعرفه‌های جدید، بازارهای آمریکا شاهد بزرگ‌ترین سقوط خود از زمان آغاز همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ بودند و شاخص داوجونز با افتی ۱۶۷۹ واحدی روبرو شد.
اما پرسش اصلی این است: پس از این واکنش تند بازارها، چه رخ خواهد داد؟
اگر روند رکود در بازارها ادامه یابد و محبوبیت ترامپ در نظرسنجی‌ها آسیب ببیند، محتمل است که او برای کاهش تبعات منفی به عقب‌نشینی از سیاست‌های تجاری خود تن دهد. این واقعیت، باورپذیری ادعاهای او مبنی بر بی‌اهمیت بودن افزایش قیمت خودروها را زیر سوال می‌برد. نحوه واکنش ترامپ به فشار بازار در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، سرنخ‌های مهمی درباره اقدامات احتمالی او در آینده ارائه می‌دهد.
نقش استثناها در سیاست تعرفه‌ای ترامپ
در اعلامیه اخیر تعرفه‌ای ترامپ، برخلاف گذشته، معافیت‌های گسترده‌ای دیده نمی‌شود. همان‌طور که داگلاس اروین، مورخ تجارت از کالج دارتموث در شبکه اجتماعی ایکس اشاره کرده، حتی کالاهای معمولاً معاف مانند قهوه، چای و موز نیز شامل تعرفه‌های جدید شده‌اند؛ در حالی که این محصولات به میزان ناچیزی در داخل آمریکا تولید می‌شوند.
در جریان جنگ تجاری نخست، تیم ترامپ تلاش داشت تا با معاف کردن کالاهای مصرفی گران‌قیمت مانند گوشی‌های موبایل و لپ‌تاپ، فشار مستقیم بر مصرف‌کنندگان آمریکایی را کاهش دهد. اما این بار آیفون‌هایی که از چین وارد می‌شوند، با تعرفه‌ای معادل ۵۴ درصد مواجه خواهند شد؛ افزایشی که به احتمال زیاد فشار سیاسی بر ترامپ برای بازنگری در سیاست‌هایش را شدت خواهد بخشید.
در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، شرکت‌هایی که قادر به جایگزینی واردات چینی نبودند، فرصت داشتند درخواست معافیت از تعرفه‌ها را مطرح کنند؛ فرآیندی که در نهایت به نفع گروهی از نزدیکان ترامپ تمام می‌شد. انتظار می‌رود در این دور نیز شاهد روندی مشابه باشیم، جایی که معافیت‌های گزینشی، به ترامپ امکان خواهد داد نقش “تاج‌بخش” را بازی کند و حمایت خود را به برخی صنایع و شرکت‌ها اعطا کند.
در همین راستا، تنها یک روز پس از اعلام تعرفه‌های جدید، کاخ سفید فهرستی از محصولات معاف شده از تغییرات تعرفه‌ای منتشر کرد؛ شامل محصولات حوزه انرژی، برخی مواد معدنی و مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع انرژی و تولید.
شکار قربانیان جدید در کاخ سفید
در کنار این تحولات، احتمال اخراج مقامات بلندپایه نیز دور از ذهن نیست. ترامپ سابقه طولانی در مقصر جلوه دادن دیگران برای بحران‌های ایجاد شده دارد. اخیراً نیز پس از رسوایی «سیگنال‌گیت» شش مقام شورای امنیت ملی برکنار شدند.
در حوزه تجارت، هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی، محتمل‌ترین گزینه برای قربانی شدن به نظر می‌رسد. او که تاکنون یکی از مدافعان سرسخت سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ بوده، اخیراً در مصاحبه‌هایی با شبکه‌های خبری اعلام کرده که ترامپ حتی در صورت سقوط بازارها نیز از موضع خود عقب‌نشینی نخواهد کرد و معافیت گسترده‌ای برای شرکت‌ها در نظر نمی‌گیرد. البته لوتنیک نیز مانند رئیسش هرگونه پیامدهای منفی از جمله رکود اقتصادی احتمالی را به گردن دولت بایدن انداخته است.
