آن روی سکه خصوصی سازی به روایت آمار

بیکاری کارگران و تعطیلی واحدهای تولیدی تصویری است که عامه مردم از آینده شرکت های دولتی پس از واگذاری دارند اما بر پایه نتایج یک تحقیق، این اقدام شاخص بهره وری، اشتغال و درآمد آنها را بهبود می دهد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، در این بررسی که سازمان خصوصی سازی انجام داده، شرکت هایی که تا پیش از سال 1392 بیش از 51 درصد سهامشان به بخش خصوصی واگذار شده است، مورد پایش قرار گرفتند؛ زیرا تنها در این صورت است که بخش خصوصی اکثریت هیات مدیره شرکت را به دست می آورد و مدیرعامل تعیین می کند و می توان گفت که خصوصی سازی واقعی رخ داده است.
در این پیمایش که 2نهاد پژوهشی خارج از ساختار دولت آن را انجام داده اند، عملکرد 92 شرکت را که تمام یا بخش قابل توجهی (بیش از 51 درصد) از سهام آنها به بخش خصوصی واگذار شده است، از نظر سودآوری، نسبت های بدهی، تسهیلات، بهره وری، اشتغال، سرمایه و توسعه در سه سال قبل از واگذاری و همه سال های پس از واگذاری مورد ارزیابی قرار گرفت.
بررسی ها نشان می دهد اغلب شرکت های مورد بررسی قبل از سال 1390 واگذار شده اند و لذا در سال های پس از واگذاری، شرایط و مشکلات عدیده ناشی از رکود، تشدید تحریم ها، وضعیت نامساعد فضای کسب و کار و بازار سرمایه و تورم را تجربه کرده اند که به عنوان متغیرهای خارجی موثر بر عملکرد شرکت ها آثار منفی داشته است.
بر این اساس 55 درصد شرکت های مورد بررسی، رشد امتیاز معیار «سودآوری» را تجربه کرده اند و امتیاز کل شرکت ها در این معیار بعد از واگذاری 12 درصد افزایش داشته است.
50 درصد شرکت ها از نظر امتیاز معیار «تسهیلات» رشد داشته اند و 55 درصد نیز در سال های بعد از واگذاری در امتیاز معیار «بهره وری» رشد مثبت داشته اند و امتیاز تمامی شرکت های مورد بررسی در این معیار هشت درصد رشد کرده است.
در زمینه افزایش سرمایه نیز امتیاز معیار «سرمایه» 52 درصد شرکت ها افزایش یافته است.
53 درصد شرکت های مورد بررسی بعد از واگذاری در امتیاز معیار «توسعه فعالیت» ارتقای وضعیت داشته اند و امتیاز این معیار برای همه شرکت های مورد بررسی چهار درصد رشد کرده است.
امتیاز شاخص بهره وری کل 60 درصد از شرکت های مورد ارزیابی افزایش داشته است و همچنین در مجموع امتیازات این شاخص برای شرکت ها 15 درصد رشد مشاهده می شود.

**بهبود وضعیت فروش شرکت ها پس از واگذاری
این پیمایش نشان می دهد 64 درصد شرکت ها توانسته اند شاخص «فروش کل» خود را افزایش دهند و در چهار درصد از شرکت ها کاهشی در این شاخص ملاحظه نشده، به نحوی که مجموع امتیاز این شاخص پس از واگذاری برای شرکت ها شاهد رشد 26 درصدی بوده است.
امتیاز شاخص «سهم هزینه مالی» از بدهی در 57 درصد شاخص ها افزایش یا کاهش نیافته است.
61 درصد از شرکت ها از نظر امتیاز شاخص «سهم تسهیلات از بدهی» رشد کرده یا نسبت به قبل از واگذاری تغییری نداشته اند.
امتیاز شاخص «جذب تسهیلات جدید» در 64 درصد از شرکت ها بهبود یافته یا کاهش نداشته است.

**افزایش سرمایه و رشد بهره وری نیروی کار و صادرات
این بررسی نشان می دهد امتیاز شاخص «سرمایه» 86 درصد از شرکت ها بعد از واگذاری افزایش یافته یا افت نکرده است. همچنین مجموع امتیاز این شاخص برای شرکت های مورد بررسی 37 درصد رشد را نشان می دهد.
53 درصد شرکت ها از نظر «بدهی بلند مدت به حقوق صاحبان سهام» رشد امتیاز داشته و 58 درصد از شرکت ها امتیاز شاخص «بهره وری انرژی» خود را بهبود داده اند.
بررسی امتیاز شاخص «ارزش صادرات» در 91 درصد از شرکت ها افزایش یافته یا حداقل کاهش نداشته است. همچنین مجموع امتیاز این شاخص در شرکت های مورد بررسی 79 درصد رشد کرده است.
57 درصد شرکت ها امتیاز شاخص «بهره وری سرمایه» خود را بهبود داده اند و مجموع امتیاز شرکت ها در این شاخص پس از واگذاری 17 درصد رشد داشته است.
امتیاز شاخص «هزینه بازاریابی و تبلیغات» در 75 درصد شرکت ها بعد از واگذاری افزایش یافته یا کاهش نیافته است.
امتیاز شاخص «بهره وری نیروی کار» در 54 درصد از شرکت ها رشد مثبت داشته و مجموع امتیاز این شاخص برای کل شرکت ها پس از واگذاری شاهد رشد 6 درصدی بوده است.
59 درصد شرکت ها با اعمال سیاست های مدیریتی امتیاز «کارایی سود» خود را افزایش داده اند و مجموع امتیاز این شرکت ها در شاخص مذکور 15 درصد رشد داشته است.
امتیاز شاخص «افزایش سرمایه از محل آورده نقدی» در 53 درصد از شرکت ها افزایش داشته یا فاقد کاهش بوده است.
امتیاز شاخص «سود خالص» 58 درصد شرکت ها پس از خصوصی سازی بالا رفته و رشد 22 درصدی در امتیازات این شاخص برای همه شرکت های مورد ارزیابی قابل مشاهده است.
امتیاز شاخص «بازده دارایی ها» در 54 درصد شرکت ها رشد یافته است؛ رشد بازده دارایی ها ناشی از فروش دارایی غیرمولد و استفاده بهینه از دارایی های موجود شرکتها بوده است که به افزایش 10 درصدی در مجموع امتیازات شاخص منجر شده است.
59 درصد شرکت ها با اعمال سیاست های مدیریتی امتیاز شاخص «بازه حقوق صاحبان سهام» خود را افزایش داده اند؛ در 2 درصد از شرکت ها این بازده نسبت به قبل از واگذاری کاهش نداشته است. همچنین مجموع امتیازات این شاخص برای کل شرکت ها پس از واگذاری 12 درصد رشد داشته است.
امتیاز شاخص «حاشیه سود خالص» در 51 درصد از شرکت ها افزایش داشته و یک درصد از شرکت ها تغییری از این لحاظ نداشته اند. همچنین رشد چهار درصدی امتیاز این شاخص برای شرکت های مورد بررسی قابل مشاهده است.
امتیاز شاخص «ارزش کل دارایی ها» در 66 درصد شرکت ها افزایش و در 2 درصد شرکت ها تغییر نداشته است. 51 درصد افزایش در امتیاز ارزش کل دارایی ها برای شرکت های مورد بررسی قابل تامل است.
امتیاز شاخص «مالیات پرداختی» در 61 درصد از شرکت ها افزایش داشته یا کاهش نیافته است.
87 درصد از شرکت ها امتیاز شاخص «هزینه تحقیق و توسعه» خود را افزایش داده اند یا حداقل کاهشی در این زمینه نداشته اند.

** سودآوری و مالیات شرکت ها پس از واگذاری
میانگین سالیانه متغیر «مالیات پرداختی» مجموع شرکت های مورد ارزیابی در سال های قبل از واگذاری 6هزار و 569 میلیارد ریال بوده که با افزایش 40 درصدی در سال های بعد از واگذاری به 9 هزار و 334 میلیارد ریال ارتقا یافته است.
میانگین سالیانه متغیر «سود عملیاتی» مجموع شرکت های مورد ارزیابی از 35 هزار و 193 میلیارد ریال در سال های قبل از واگذاری به 67 هزار و 650 میلیارد ریال در سال های بعد از واگذاری افزایش یافته و به این ترتیب این متغیر به میزان 92.23 درصد برای مجموع شرکت های مورد بررسی رشد کرده است.
میانگین سالیانه متغیر «سود خالص» مجموع شرکت های ارزیابی شده از 18هزار و 64 میلیارد ریال برای سال های قبل از واگذاری با بیش از 72 درصد رشد به 31 هزار و 156 میلیارد ریال برای سال های پس از واگذاری افزایش یافته است.
مجموع شرکت های ارزیابی شده در سال های قبل از واگذاری به طور میانگین 186 هزار و 362 میلیارد ریال فروش داشته اند که این رقم با بیش از 109 درصد رشد در سال های بعد از واگذاری به 389 هزار و 758 میلیارد ریال رسیده است.
میانگین سالیانه متغیر «مجموع دارایی ها» برای همه شرکت های مورد ارزیابی از 356 هزار و 164 میلیارد ریال در دوره قبل از واگذاری به 679 هزار و 805 میلیارد ریال در دوره بعد از واگذاری افزایش یافته که نشاندهنده رشد بیش از 90 درصدی است.
میانگین سالیانه متغیر «حقوق صاحبان سهام» همه شرکت های ارزیابی شده در دوره قبل از واگذاری 170 هزار و 93 میلیارد ریال بوده که این میزان برای سال های پس از واگذاری با بیش از 58 درصد رشد به 270 هزار و 58 میلیارد ریال افزایش یافته است.
میانگین سالیانه متغیر «افزایش سرمایه از محل آورده نقدی» مجموع شرکت ها از 580 میلیارد ریال در سال های قبل از واگذاری یک هزار و 62 میلیارد ریال بعد از واگذاری افزایش داشته که نشاندهنده رشد 83 درصدی است.