آمریکا در آستانه یک شوک اقتصادی بزرگ؛ پای چین در میان است

نشریه معتبر اکونومیست هشدار داده است که اقتصاد آمریکا ممکن است تنها چند هفته با یک شوک بزرگ فاصله داشته باشد. این مقاله تحلیلی با تمرکز بر آثار تعرفه‌های جدید آمریکا بر واردات از چین منتشر شده است.

بازتاب– در این مقاله آمده است:

نشانه‌های اولیه از رکود در تبادلات تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان به چشم می‌خورد؛ داده‌های حمل‌ونقل حاکی از افت چشمگیر در مسیرهای دریایی هستند

در حالی که هنوز چند هفته تا بروز کامل پیامدهای اقتصادی ناشی از تعرفه‌های سنگین دونالد ترامپ بر واردات چین باقی مانده، داده‌ها و نشانه‌های اولیه، از بروز یک شوک اقتصادی بزرگ برای ایالات متحده حکایت دارند. با اینکه هنوز اقتصاد آمریکا دچار بحران نشده، اما تحلیلگران می‌گویند شرایط به سرعت در حال تغییر است.

در روزهای ابتدایی اعمال این تعرفه‌ها در ۹ آوریل، افکارسنجی‌ها حاکی از آن بود که نگرانی مصرف‌کنندگان و صاحبان کسب‌وکار در آمریکا افزایش یافته است. نظرسنجی بانک فدرال رزرو دالاس نشان داد که تولید کارخانه‌ها در ماه آوریل به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسیده است. البته چنین آمارهایی ممکن است گمراه‌کننده باشند، چراکه برداشت شهروندان از وضعیت اقتصادی اغلب با دیدگاه‌های سیاسی آنان گره خورده است. برای نمونه، در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، در حالی که شاخص اعتماد مصرف‌کننده پایین بود، اما مصرف همچنان بالا باقی ماند.

در مقابل، داده‌های «سخت» مانند اشتغال و تولید ناخالص داخلی، بازتاب‌دهنده واقعیت اقتصادی هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پیش‌اند. برای مثال، آمار قوی اشتغال در ماه مارس مربوط به زمانی است که تهدید تعرفه‌ها از سوی ترامپ هنوز در حد حرف باقی مانده بود.

در این شرایط، تحلیلگران به داده‌های آنی و به‌روز روی آورده‌اند تا بتوانند تصویری دقیق‌تر از فعالیت‌های اقتصادی ارائه دهند؛ داده‌هایی که زمان واکنش بازار را کاهش داده و بهتر از شاخص‌های سنتی می‌توانند شوک‌های ناگهانی را نشان دهند. یکی از منابع اصلی داده‌های آنی، اطلاعات مربوط به حمل‌ونقل دریایی است؛ چرا که کشتی‌ها هفته‌ها پیش از رسیدن به بندر، مقصد و محموله خود را به ماهواره‌ها مخابره می‌کنند.

برخی داده‌ها هنوز تأثیر محدود جنگ تجاری را نشان می‌دهند. برای مثال، در هفته منتهی به ۲۵ آوریل، ده کشتی کانتینری حاوی ۵۵۵ هزار تن کالا در بنادر لس‌آنجلس و لانگ‌بیچ (دروازه اصلی واردات از چین به آمریکا) پهلو گرفتند؛ آماری که تقریباً مشابه مدت مشابه سال گذشته است. اما باید توجه داشت که سفر دریایی از چین به سواحل غربی آمریکا معمولاً دو تا شش هفته طول می‌کشد؛ به این معنا که بسیاری از این کشتی‌ها قبل از اجرایی شدن تعرفه‌ها حرکت کرده‌اند.

با این حال، سایر شاخص‌ها نگران‌کننده‌اند. بنا بر داده‌های شرکت «Vizion»، میزان رزرو سفرهای جدید میان چین و آمریکا در هفته آغازین ۱۴ آوریل نسبت به سال قبل ۴۵ درصد کاهش یافته است. همچنین، میزان «سفرهای خالی» (زمانی که کشتی‌ها از بندری عبور می‌کنند یا کلاً برنامه سفر کاهش می‌یابد) به ۴۰ درصد از کل سفرهای برنامه‌ریزی‌شده رسیده است.

تحلیل قیمت‌ها نیز از بازآرایی مسیرهای تجاری حکایت دارد. بنا به گزارش شرکت «Freightos»، هزینه حمل کالا از شانگهای به لس‌آنجلس در یک ماه گذشته حدود ۱۰۰۰ دلار کاهش یافته است؛ زیرا واردکنندگان ابتدا برای پیش‌دستی بر تعرفه‌ها، کالاهای بیشتری وارد کردند و اکنون تلاش می‌کنند آن‌ها را دور بزنند. همزمان، هزینه حمل‌ونقل از ویتنام به آمریکا به‌طور مشابه افزایش یافته است که نشان‌دهنده روی‌آوردن شرکت‌ها به تأمین‌کنندگان جایگزین است.

آیا ممکن است این هشدارها نادرست باشند؟ واقعیت این است که داده‌های حمل‌ونقل دریایی ذاتاً فصلی و پرنوسان‌اند. برای مثال، کاهش ۳۰ درصدی رزروها نسبت به سال گذشته هنوز در محدوده نوسانات معمول قرار دارد. همچنین، بندرهای کوچکی مانند بندر سیاتل به‌طور متوسط روزانه فقط یک کشتی را دریافت می‌کنند؛ بنابراین وقفه چندروزه در رسیدن کشتی‌ها غیرعادی نیست. از سوی دیگر، داده‌های پرکاربردتری مانند هزینه‌های کارت اعتباری یا فرصت‌های شغلی هنوز سطحی مشابه آوریل ۲۰۲۴ را نشان می‌دهند.

با این حال، درد در راه است. تأثیر شوک‌های تجاری معمولاً با تأخیر ظاهر می‌شود. برخی شرکت‌ها پیش از اجرای تعرفه‌ها، موجودی خود را پر کرده‌اند. تقاضا برای انبارهای گمرکی نزدیک بنادر به‌شدت افزایش یافته است، چرا که شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تعرفه‌ها را زمانی پرداخت کنند که کالا وارد بازار می‌شود. بسیاری از شرکت‌ها، به دلیل قراردادهای موجود یا حفظ روابط با مشتریان، تاکنون از افزایش قیمت خودداری کرده‌اند؛ اما این شرایط ممکن است به زودی تغییر کند.

پیتر سند، کارشناس شرکت مشاوره حمل‌ونقل «Xeneta»، می‌گوید سیاست‌های متغیر و غیرقابل‌پیش‌بینی ترامپ، بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل را غافلگیر کرده است؛ حتی پس از دهه‌ای که بحران‌هایی مانند همه‌گیری کرونا، انسداد کانال سوئز و حملات حوثی‌ها در دریای سرخ را پشت سر گذاشته‌اند. به گفته او، حتی اگر آمریکا برخی از اقدامات تنبیهی خود را متوقف کند، پیامدهای منفی برای تجارت و اقتصاد ادامه خواهد داشت: کشتی‌هایی که با تأخیر حرکت کرده‌اند یا اصلاً حرکت نکرده‌اند، باعث اختلال در زنجیره عرضه خواهند شد. موجودی کالاها کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاری‌ها و طرح‌های استخدامی که فعلاً در حالت تعلیق هستند، به‌راحتی از سر گرفته نخواهند شد.

آمریکا هنوز به طور کامل وارد طوفان خودساخته تجاری نشده؛ اما پیش‌بینی وضعیت حمل‌ونقل، خبر از روزهای سختی می‌دهد.