آمریکا این بند‌های برجام را نقض کرده است
به گفته آتلانتیک، بولتون اکنون دوباره به دولت بازگشته و دنبال چکش دیگری است. اگر ترامپ جلوی بولتون را بگیرد و آمریکا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را بازنگرداند، بسیاری در رسانه‌ها، تصمیم آمریکا برای استمرار به پایبندی به برجام را جشن خواهند گرفت. دولت ترامپ هرگز به طور کامل به توافق هسته‌ای پایبند نبود و احتمالا هرگز به این توافق پایبند نخواهد بود.
به گزارش فرارو، در روز‌های اخیر حرف‌وحدیت‌ها درباره توافق هسته‌ای موسوم به برجام زیاد شده است. مقامات آمریکایی مکررا تهدید می‌کنند که اگر تغییرات قابل‌توجهی در برجام ایجاد نشود، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در هفته‌های آینده از این توافق خارج خواهد شد.
محافل مخالف برجام در آمریکا ادعا می‌کنند که ایران به تعهداتش پایبند نبوده است. اما آیا واقعا چنین چیزی واقعیت دارد؟ نشریه آمریکایی آتلانتیک طی یادداشتی به قلم پیتر بینارت به این پرسش پاسخ داد.
آتلانتیک با لحنی طنزآلود نوشت: “هرکس اخبار را بخواند، می‌داند که دونالد ترامپ در ۱۲ ماه می، تصمیم خواهد گرفت که یا از توافق هسته‌ای با ایران ‘عقب‌نشینی’ کند، یا از آن ‘خارج’ شود، یا آن را ‘ترک’ کند یا آن را ‘لغو’ کند یا آن را ‘دور’ بریزد”.
در اکتبر گذشته، ترامپ پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تایید نکرد. طبق قانون مصوب کنگره، عدم تایید به این معناست که ترامپ می‌تواند، تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را بازگرداند. تحریم‌هایی که به عنوان بخشی از برجام، رفع شده بود. ترامپ هنوز تحریم‌ها را بازنگردانده است، اما از ایران خواسته امتیاز‌های جدید گسترده‌ای بدهد. او تهدید کرده اگر ایران تا ۱۲ می چنین نکند، “تحریم‌های هسته‌ای آمریکایی به طور خودکار از سر گرفته خواهند شد”.
آتلانتیک ادامه داد: “طنز ماجرا اینجاست که علیرغم همه هیاهوی تصمیم ترامپ برای عدم تایید پایبندی ایران به توافق، شک‌وتردید کمی درباره پایبندی ایران وجود دارد. آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای، ۹ بار پایبندی ایران را تایید کرد. متحدان اروپایی آمریکا هم، اینگونه گفته‌اند. جیم متیس، وزیر دفاع خود ترامپ هم چنین کرده است. دقیقا در همین ماه، وزارت خارجه ترامپ، طی گزارشی اعلام کرد که ‘ایران به اجرای تعهدات مرتبط با هسته‌ایش ذیل برجام ادامه داده است’ “.
به گفته آتلانتیک، روزنامه‌نگاران آمریکایی اغلب برجام را یک توافق بده بستان توصیف می‌کنند. به عنوان مثال، در یکی از گزارش‌های سی‌ان‌ان آمده: توافق هسته‌ای “در ازای تعلیق تحریم‌های اقتصادی، ایران را به محدود کردن برنامه هسته‌ایش محدود می‌کند”. نویسنده یادداشت، اما، معتقد است برجام چیزی بیش از این توصیف است. این توافق از آمریکا می‌خواهد که مانع ادغام مجدد ایران در اقتصاد جهانی نشود.
بند ۲۶ برجام، آمریکا (و متحدانش) را متعهد می‌کند که مانع مداخله در تحقق کل منافع رفع تحریم‌های مشخص برای ایران شود. بند ۲۹ برجام آمریکا و اروپا را متعهد می‌کند که از اتخاذ هرگونه سیاست مشخصا عامدانه که بر عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران تاثیر منفی و مستقیم بگذارد، پرهیز کنند. بند ۳۳، آن‌ها را متعهد می‌کند که با اتخاذ گام‌هایی برای تضمین دسترسی ایران در حوزه‌های تجارت، فناوری، مالی و انرژی موافقت کنند.
آتلانتیک افزود: “دولت ترامپ احتمالا این بند‌ها را نقض کرده است. واشینگتن پست گزارش داد که در نشست ناتو در ماه می گذشته، ‘ترامپ سعی کرده شرکای اروپایی را به توقف تجارت و بازرگانی با ایران متقاعد کند’. سپس در ژولای، مدیر امور قانونی ترامپ در نشست گروه ۲۰ در آلمان، مباهات کرده که ترامپ ‘بر نیاز ملت‌ها… به توقف تجارت با ملت‌هایی که از تروریسم حمایت می‌کنند، بویژه ایران، تاکید کرده است’. به نظر می‌رسد که هر دو این تلاش‌های لابی‌گری، قول آمریکا مبنی بر ‘خودداری ازهرگونه سیاست مشخصا عامدانه که بر عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران تاثیر منفی و مستقیم بگذارد’ را نقض می‌کنند”.
دولت ترامپ ممکن است، نقض‌های دیگری هم مرتکب شده است. بند ۲۲ برجام، به طور مشخص آمریکا را از ملزم می‌کند که به “فروش هواپیما‌های مسافربری تجاری و خدمات قطعات مربوطه به ایران اجازه دهد”. هر شرکت آمریکایی- یا حتی شرکت خارجی که ۱۰ درصد قطعاتش آمریکایی باشد- برای تجارت با ایران باید از دفتر کنترل دارایی خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) اجازه بگیرد. در دوره اوباما، اوفک چنین مجوز‌هایی برای تجارت با ایران صادر کرده است. به عنوان نمونه، در اکتبر ۲۰۱۶، اوفک با فروش ۱۰۶ هواپیمای ایرباس به ایران ایر موافق کرد.
اما به گفته المانیتور، از زمانی که ترامپ به قدرت رسیده، درخواستهای کسب مجوز صادرات هواپیما به ایران متراکم شده و اوفک به این درخواست‌ها پاسخی نداده است.
“بولتون دنبال چکش دیگری است”.
آتلانتیک پس از شرح عهدشکنی اوفک، تصریح کرد چنین “فیلمی” در روابط با کره شمالی هم اتفاق افتاده بود. در سال ۱۹۹۴، دولت کلینتون، یک توافق هسته‌ای با کره شمالی امضا کرد. پیونگ‌یانگ قول داد تا برنامه هسته‌ایش را تعلیق کند. در مقابل، آمریکا قول داد که برای جبران برقی که کره شمالی از راکتور پلوتونیوم تولید می‌کرد، نفت سوخت سنگین به آن بدهد و به کره شمالی کمک کند تا یک راکتور کاملا جدید آب سبک احداث کند و به سمت عادی‌سازی روابط حرکت کند. اما در همان نوامبر، جمهوریخواهان – که بسیاری از آن‌ها درباره توافق مردد بودند – کنترل کنگره و سنا را بدست گرفتند. در سال‌های بعد کنگره هم مانع تحویل نفت سوختی به کره شمالی شد و هم در احداث راکتور آب سبک کارشکنی کرد. کره شمالی هشدار داد اگر آمریکا به توافق پایبند نباشد، آن هم به به توافق پایبند نخواهند بود که البته چنین اتفاقی هم افتاد.
در سال ۲۰۰۲ دولت بوش با پیونگ‌یانگ به خاطر برنامه غنی‌سازی اورانیوم آن، مقابله کرد. مقامات کره شمالی وجود چنین برنامه‌ای را تایید و ادعا کردند که توافق پیشین فقط مسیر پلوتونیومی به سمت بمب را پوشش داد. آن‌ها یک توافق جدید و جامعی را پیشنهاد کردند که شامل غنی‌سازی اورانیوم می‌شود و از آمریکا می‌خواهد تحریم‌ها را رفع کند و از تهدید به حمله نظامی دست بردارد. تندرو‌های دولت بوش، که با توافق ۱۹۹۴ مخالف بودند، از مذاکره جدی خودداری کردند. جان بولتون، توضیح داد که برنامه غنی‌سازی “چکشی بود که من برای شکستن چارچوب مورد توافق (توافق سال ۱۹۹۴) به دنبال آن بودم”.
به گفته آتلانتیک، بولتون اکنون دوباره به دولت بازگشته و دنبال چکش دیگری است. اگر ترامپ جلوی بولتون را بگیرد و آمریکا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را بازنگرداند، بسیاری در رسانه‌ها، تصمیم آمریکا برای استمرار به پایبندی به برجام را جشن خواهند گرفت. دولت ترامپ هرگز به طور کامل به توافق هسته‌ای پایبند نبود و احتمالا هرگز به این توافق پایبند نخواهد بود.
این رسانه آمریکایی در پایان نوشت: “حقیقت این است که، حداقل از دوران پس از جنگ سرد، ایالات متحده همیشه در وفای به عهدی که در توافقات هسته‌ای داده، بسیار خوب نبوده است. مهم است که آمریکایی‌ها این را بدانند”.
