آمریکایِ ترامپ، ایران را شوروی دهه 90 می بیند؟

روابط تهران – واشنگتن روزهای حساسی را پشت سر می گذارد، مرد موطلایی کاخ سفید تصور می کند با برهم زدن برجام می تواند ایران را به سمت تغییر رژیم بکشاند.
به گزارش نامه نیوز: ایران و آمریکایِ دوران ترامپ روزگار متفاوتی را تجربه می کنند، آمریکای بعد از اوباما، ایران را در شرف فروپاشی و اضمحلال می بیند. از نظر ترامپ و تیم جدیدی که پا به کاخ سفید گذاشته است ایران در حال حاضر به خاطر مواجه بودن با مشکلات اقتصادی و مسائل خاص درونی و همچنین شکافهای اجتماعی مانند حالتی است که شوروی سابق پیش از فروپاشی در سال 1990 داشت. این روند را، مخصوصا جان بولتون مشاور امنیت ملی امریکا با تاثیری که روی ترامپ دارد دنبال می کند. این رویکرد سعی دارد این مسئله را جا بیندازد که اعمال فشارهای بیشتر روی ایران و پیش بردن این سناریو می تواند آنان را به سمت آنچه می پسندند ببرد.

پشت پرده خروج آمریکا از برجام

خروج امریکا از برجام در 18 اردیبهشت ماه با سخنرانی تند و تهدیدآمیز ترامپ در ادامه همان رویکرد شکل گرفت. ترامپ اعتقاد دارد که برجام قالبی است که می تواند ایران در چارچوب آن نه تنها به حیات خود ادامه بدهد بلکه باعث شده است ایران به نفوذ منطقه ای و گسترش حضور خود در منطقه مشروعیت بدهد، از این رو باید در همین نقطه جلوی آن را گرفت تا نتواند پیش از این در این مسیر پیش برود.

سخنرانی متوهمانه برای تغییر رژیم در ایران

سخنرانی وزیر خارجه امریکا در بنیاد هریتیج و اعلام استراتژی جدید آمریکا در مقابل ایران یکی از تندترین سخنرانیها علیه ایران از سوی یک مقام امریکایی بود که در راستای همان سیاست رژیم چنج امریکا علیه ایران صورت گرفت.

در حقیقت پمپئو مسائلی را مطرح کرد که اگر ایران بخواهد حتی قسمت هایی از آن را انجام دهد معنایی جز استحاله و از دست دادن هویت جمهوری اسلامی ایران نیست. پمپئو دوازه درخواست از ایران را مطرح می کند، درخواست هایی که به اذعان بسیاری از مقامات و رسانه های جهانی متوهمانه خوانده شده است. بستن پرونده غنی سازی در ایران یا غنی سازی صفر، قطع ارتباط با گروههای همپیمان محور مقاومت، خروج از سوریه و تعطیلی برنامه موشکی و عدم توسعه آن در حالی صورت میگیرد که اسرائیل دشمن استراتژیک ایران دارای تسلیحات هسته ای و موشکهای با قابلیت حمل کلاهک هسته ای است و بجز اینکه بارها ایران را تهدید کرده است حتی از تلاش برای هدف قرار دادن مواضع ایران در سوریه کوتاهی نکرده است.

همچنین در منطقه خاورمیانه، کشورهای عربی با کمک همین امریکا بزرگترین خریدهای تسلیحات نظامی را داشته اند و این کشورها مجهز به انواع و اقسام چنین تسلیحانی هستند.

روی دیگر سخن پمپئو

همچنان که مقامات مختلف اروپایی از جمله جانسون وزیر خارجه انگلیس اذعان داشته اند اجرای خواسته های امریکا فقط سخت نیست بلکه غیر ممکن است. این خواسته ها که به نظر می رسد طرحی برای اجرا نشدن است طوری در کنار هم چیده شده اند که نه تنها اصول و استدلالی پشت آنها نیست بلکه مناسبات جدید بین المللی، شرایط و فضای منطقه خاورمیانه و رویکردهای پیشرو ایران را در نظر نمی گیرد.

برای مثال در حالی که توافق هسته ای ایران و قدرتهای بزرگ جهانی با مهر تایید شورای امنیت، برنامه غنی سازی ایران را تایید کرده است حال امریکا با خروج از آن خواستار برگشت ایران به عقب است.

به نظر می رسد روی دیگر سخنان پمپئو تهدید ایران به اعمال برخورد سخت است. وقتی خواسته هایی مطرح می شود که اجرای آنها امکان پذیر نیست و از سویی با تهدید و زبان زور بیان می شود، جنبه دیگر آن تهدید به جنگ و شکل دادن آن خواسته ها با زور است.

از این رو امریکا تنها هدفش پیش بردن سیاست رژیم جنج در ایران است. یا به روش خلع سلاح و با دست خود ایران و یا روش زور.

ایران یک شوروی در حال فروپاشی؟

تیم تندرو و جدید ترامپ با بررسی شرایط پیش روی ایران به این نتیجه رسیده اند که ایران شرایط پیچیده ای چه از منظر داخلی و چه از منظر بیرونی دارد و برهم خوردن برجام می تواند آنرا هر سریعتر به اضمحلال بکشاند. آنها می اندیشند شرایط اقتصادی ایران در بدترین حالت ممکن است و مردم در داخل نشان داده اند از این شرایط راضی نیستند.

حوادث دی ماه گذشته یکی از این موارد است. همچنین آنها استدلال می کنند با توجه به اینکه روحانی رئیس جمهور ایران نتوانسته است به برخی از وعده های خود، از جمله کنترل نرخ ارز، پایین آوردن درصد بیکاری، پرونده حصر و حتی عدم فیلتر تلگرام عمل کند، در نتیجه ایران در بهترین شرایط برای نافرمانی و آشوب قرار دارد و ایجاد شرایط بدتر با به کار بردن تحریمهای سخت تر می تواند این پروسه را تکمیل کند. از این رو سناریو آینده امریکا بکارگیری تحریمهای اقتصادی سخت تر و القای ناتوانی دولت در داخل است.

اما امریکا چند نکته را در نظر نگرفته است:

*ایرانیان در شرایط سخت متحدتر می شوند.

*اقتصاد درونی آن نسبت به تحریم کمتر واکنش نشان داده و از قابلیت ادامه و بازسازی خود را دارد.

*مردم فضای بحرانی را دوست ندارند ولی به گذار از آن امیدوار هستند.

*می دانند که عدم اعتماد به رهبران و مقامات داخلی به معنای اعتماد به ترامپ نیست و صحنه اماده بازی امریکا نیست.

*می دانند که رقبای منطقه ای ایران به فکر اضمحلال و فروپاشی ایران هستند و صلاح مردم به دست آنها رقم نخواهد خورد.

مجموعه این شرایط باعث خواهد شد آنچه ترامپ و تیم تندرو او به آن دل بسته اند، به سادگی به دست نیاید. متغیرهای بسیاری وجود دارد که امریکا در حال حاضر قادر نبوده است آنها را در کنار هم قرار دهد و سناریوی پخته ای شکل دهد. از این هر حرکت غیر اصولی آن در آینده مانند خروج ان از برجام اشتباه خواهد بود و هزینه اش به پای خود آنها نوشته می شود.