آلودگی تهران با تردد شبانه 100 هزار خودرو سنگین
براساس مطالعات انجام شده حدود 80 درصد آلودگی‌ها در شهر تهران ناشی از خودروها و وسایل نقلیه عمومی است.
بنابراین باید منابع تولید آلودگی کنترل و مدیریت شوند. همواره در نیمه دوم سال به‌دلیل وارونگی هوا، کلانشهرها روزهای آلوده‌ای را تجربه می‌کنند. براساس آمار، یک‌میلیارد و ۴۰۰میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار دارند و سالانه ۳میلیون نفر در دنیا جان خود را به‌دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می‌دهند. آسیب‌های ریوی ناشی از هوای آلوده، خطری است که از هر ۵ نفر، ۳ نفر با آن روبه‌رو می‌شوند؛ علاوه بر اینها آلودگی هوا، تعطیلی مدرسه‌ها و دانشگاه، نابود شدن چرخه محیط‌زیست و… نیز رهاورد این پدیده ناگوار است. در همین زمینه با مسعود زندی، معاون مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت‌وگو کرد. وی معتقد است آنچه امروزه باعث نگرانی ما در تهران شده، تردد خودروهای فرسوده است.
مهم‌ترین عوامل آلودگی شهر تهران چیست؟
مطالعات نشان می‌دهد سهم آلودگی هوا در بخش‌های مختلف متفاوت است؛ به‌عنوان مثال سهم منابع متحرک در دهه ۷۰ شمسی بیش از ۷۰درصد بوده است. حالا بعد چند دهه هنوز وسایل حمل‌ونقل بیشترین سهم را در آلودگی هوا دارند. این بخش سال‌هاست نقش مهمی در افزایش آلاینده‌ها دارد. منابع ثابت مانند خانگی، تجاری و صنعتی سهم قابل‌توجهی در افزایش این روند دارند. ما معتقدیم شهرها یک ظرفیت ثابت زیست‌محیطی دارند. در کلانشهرهایی مانند تهران منابع آلاینده بیش از ظرفیت شهر است که باعث شده در این شهرها شاهد آلودگی هوا باشیم. این مسئله در فصل زمستان به دلیل سردی هوا بیشتر جلوه می‌کند و زندگی شهروندان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به طوری که در شهر تهران ما ۱۰۰ روز را در سال با شرایط ناسالم هوا سپری می‌کنیم.
بلند مرتبه‌سازی چه تاثیری بر افزایش آلودگی شهر تهران دارد؟
ساخت‌وسازهای ساختمان‌های بلند و شیوه قرارگیری آنها بر میزان آلودگی هوا تاثیر می‌گذارد. موضوع بلند مرتبه‌سازی سال‌هاست بین شهرداری، سازمان محیط‌زیست و دانشگاه‌ها مورد بحث بوده است. هوایی که ما تنفس می‌کنیم، در سطوح پایین قرار دارد و برج‌سازی روی سطوح پایینی تاثیر می‌گذارد و باعث سکون و کند شدن جریان باد شود. بلند مرتبه‌سازی باید با مدیریت و بر اساس پژوهش انجام شود تا با مشکلاتی اینچنینی در هوای بسته شهر روبه‌رو نباشیم و حفظ جان شهروندان را با رعایت قوانین در اولویت قرار دهیم.
به نظر شما مدیریت نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در شهر تهران به درستی عمل می‌کند؟
خودروهای زیادی در شهر تهران تردد دارند که بیش ۳۰۰هزار خودرو از آنها سواری هستند. شب هنگام نیز بیش از ۱۰۰هزار خودرو سنگین از شهر تهران عبور می‌کند. حدود ۶هزار اتوبوس در تهران فعالیت می‌کنند که ۳هزار اتوبوس از این تعداد فرسوده هستند. تعداد زیادی مینی‌بوس در تهران وجود دارد که عمری بیش از ۳۰ و ۴۰سال عمر دارند. خودروهایی که بعد از سال ۱۳۹۴ تولید شده‌اند به‌دلیل اینکه استاندارد یورو۲ را رعایت کرده‌اند، آلودگی چندانی ندارند.
این خودروها نگرانی چندانی برای ما ندارند و در صورت داشتن معاینه فنی می‌توانند به راحتی تردد کنند، اما آنچه امروز باعث نگرانی ما شده خودروهای در حال تردد قدیمی هستند. در معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری کارگروه جلوگیری از آلودگی هوا تشکیل و فعالیت‌های مفیدی در این حوزه انجام شد. این اقدامات در راستای ساماندهی به خودروهای فرسوده حمل‌ونقل عمومی و نوسازی دیگر خودروها بود. به‌عنوان مثال طرح نوسازی ۹۰هزار خودرو فرسوده که تا پایین سال ۹۶ هم تمدید شده که باید اجرایی شود. در راستای نوسازی ناوگان عمومی بحث خروج اتوبوس‌های مطرح و اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده است. در این زمینه برای نوسازی حدود هزار و ۶۰۰ اتوبوس شهری اقداماتی در حال انجام است.
مهم‌ترین چالشی که برای حل مسئله محیط‌زیست وجود دارد، چیست؟
همانطور که گفته شد شهر تهران ظرفیت توسعه بیش از این حد را ندارد. اما متاسفانه درحال‌حاضر توسعه شهر تهران همچنان ادامه دارد. به نظر من نخستین گام این است که از توسعه شهر تهران و از تردد بیش از حد مجاز خودروهای سواری باید جلوگیری کرد و این موضوع کنترل شود. نوسازی ناوگان قدیم نیز باید در اولویت‌های تهران قرار بگیرد. در اطراف تهران وجود نیروگاه‌ها به‌دلیل استفاده از مازوت باعث آلودگی هوا می‌شدند، اما در چند سال گذشته اقداماتی انجام شد تا میزان مازوت مصرفی به حداقل برسد و از سوخت گاز بیشتر استفاده شود. ما برای معاینه فنی خودرو نیز حد مجاز را سختگیرانه کردیم که امسال قابلیت اجرایی دارد و اگر خودرویی کارآیی لازم را نداشته باشد به طور قطع جوابگوی حد مجاز معاینه فنی هم نیست.
مهم‌ترین اقدام شهرداری در راستای کاهش آلودگی چه می‌تواند باشد؟
شهرداری می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد. شهر تهران به‌عنوان یکی از شهرهای آلوده شناخته می‌شود که با چالش‌های مختلفی روبه‌رو است. مهم‌ترین اقدامی که شهرداری می‌تواند در راستای کاهش آلودگی انجام دهد توسعه بخش ناوگان عمومی است. نوسازی ناوگان عمومی نیز گام بعدی است. توسعه پایدار شهری مانند گسترش فضای سبز و جلوگیری از برج‌سازی ازجمله فعالیت‌هایی است که شهرداری می‌تواند انجام دهد.
