آقا و خانم ممنوع التصویر!
داغ شدن دوباره تب ممنوع التصویری برخی هنرمندان به جریان دعوت اخیر ناصر ملک مطیعی به تلویزیون و حضور در برنامه های «من و شما» در شبکه شما و «دورهمی» شبکه نسیم باز می گردد که با وجود وعده های داده شده و دست به دست شدن اخبار آن در شبکه های مجازی، این اتفاق نیفتاد. همچنین مدتی بعد مشخص شد که تلویزیون از پخش تیزرهای فیلم سینمایی «خانه کاغذی» به کارگردانی مهدی صباغ زاده به بهانه دیده شدن چهره حسین پاکدل در بخش هایی از آن، سر باز زد. حسین پاکدل که سابقه مدیریت پخش شبکه یک را دارد و مجری سال های دور تلویزیون بوده، حالا در کمال تعجب جزو فهرست مغضوبان رسانه ملی قرار گرفته است. هر چند شاید این موضوع بی ارتباط به موضع تندی که او چندی قبل مقابل تلویزیون گرفت، نباشد. او در یکی از مصاحبه هایش در برنامه «دید در شب» گفته بود که کار نکردن با تلویزیون برایش افتخار است. به جز این، هنرمندان دیگری از جمله فاطمه معتمد آریا نیز در گذشته جزو این فهرست بودند، اما به گفته هاتف علیمردانی با تعاملی که با مسئولان وقت داشت، توانست است، این مشکل را سر پخش آنونس های فیلم «آباجان» مرتفع کند. باران کوثری نیز بازیگر دیگری است که از سالها پیش تیزر فیلم های سینمایی اش از تلویزیون پخش نمی شود. کوثری در این رابطه گفته بود «اگر قرار است عده ای دلخور شوند، باز هم سر اعتقاداتم می ایستم و کسی که تصمیم می گیرد در عرصه اجتماعی فعالیت کند، پای عواقبش هم می ایستد و ممنوع التصویری برای من و بسیاری از بازیگران دیگر خودخواسته بوده است». بر اساس نظر کارشناسان این دست کارهای تلویزیون اغلب سلیقه ای است و قانون خاصی در این زمینه حکمفرما نیست و به قولی گاهی روح بازیگر هم از ممنوع التصویری اش خبر ندارد؛ تا وقتی که گذرش به صداوسیما یا حراست آن بیفتد!
بانی فیلم:در هر حال اما پرسش از فیلمسازان و کارشناسان این است که تلویزیون به عنوان رسانه ای متعلق به مردم تا چه اندازه حق تصمیم گیری برای نمایش ندادن چهره یک بازیگر دارد و آیا این طرز عملکرد و تصمیم گیری قانونی است. سوال دیگر این است که تصمیم تلویزیون بر نمایش ندادن چهره بازیگران مغضوب می تواند تغییری در علاقه مردم نسبت به آن بازیگر ایجاد کند یا خیر؟ بانی فیلم پاسخ این پرسش ها را در گفت و گویی که با صاحب نظران داشت،جویا شده که حاصل آنرا در ادامه از نظر می گذرانید:
هاتف علیمردانی:
زمان رفتارهای قهری گذشته است
هاتف علیمردانی در این خصوص که تلویزیون به عنوان رسانه ای مردمی تا چه اندازه حق تصمیم گیری برای کنار گذاشتن هنرمندان یا دخالت در پخش تیزرها و آنونس ها دارد، به بانی فیلم گفت: معتقدم زمان این رفتارهای تند و رادیکال گذشته است و با محدود کردن و کنار گذاشتن نمی توانیم کاری از پیش ببریم. تلویزیون در این سال ها دیده است، هر وقت از بازیگران و ستاره های سینما فاصله گرفته است، بیشتر به خودش ضربه زده است.
علیمردانی خاطرنشان کرد: به نظرم آقایان علی عسگری، پورمحمدی و احسانی مدیران کاربلدی هستند که علاقه مندند کارهای بزرگی انجام دهند و با آمدنشان اتفاقات خوبی افتاده است. نمونه بارز آن رفتار درست صدا و سیما در برخورد با خانم معتمدآریا بود. به هرحال محدودیت هایی وجود دارد و با تمام علاقه ای که بسیاری از مدیران نشان دادند، بعضی از اتفاقات نمی افتد. می خواهم یادی از دکتر احسانی مدیر شبکه نسیم کنم که به دلیل آشنایی با سینما علاقه مند به همکاری با هنرمندان هستند. فضای مد نظر ایشان، شاد و بشاش است و علاقه مندند تا از همه نیروهای کارآمد استفاده شود.
علیمردانی با اشاره به آنچه در این میان اتفاق می افتد، بیان کرد: تحلیل دقیقی از این وضعیت نمی توانم داشته باشم و گاهی فکر می کنم اشکال کار از جاهای دیگری است. تنها می خواهم سوال کنم بازیگری که ۳۰ سال پیش بازی می کرده چه خطر یا مشکلی می تواند ایجاد کند؟…. با رفتارهای قهری فقط آدم ها را از خودمان دور می کنیم. در حالی که با جلب حداکثری و دفع حداقلی می توانیم از تمام ظرفیت ها استفاده کنیم و اتفاقات بهتری را رقم بزنیم. زمانی بازیگران یا کارگردانان تصور می کردند امکان همکاری با تلویزیون وجود ندارد، اما امروز مدیران کاربلدی داریم که می توانم گواهی بدهم هدف کسانی همچون دکتر احسانی پیشرفت تلویزیون و تولید کارهای بزرگ است. به جای بزرگنمایی این اصطکاک ها کمک کنیم حداقل محدودیت ها اتفاق بیفتد.
آنتونیا شرکا:
دلیلی برای اعمال نظر تلویزیون برای فیلم های مجوزدار نیست
آنتونیا شرکا نویسنده و منتقد در این رابطه که آیا تلویزیون می تواند این حق را برای خود قائل شود که تصاویر تیزر فیلم و تبلیغات آن را پخش نکند، به بانی فیلم گفت: این قصه ای است که اولین بار نیست و فکر می کنم این موضوع جا افتاده باشد، آنچه که در صداوسیما اتفاق می افتد با واقعیت همسو نیست. به طور طبیعی این درست نیست، چون اگر فیلمی مجوز گرفته و روی پرده باشد، دلیلی برای اعمال نظر ندارد و نظرش هم مخالف تصمیم وزارت ارشاد باشد. به همین دلیل این خیلی غیرمعقول است.
شرکا در پاسخ به این پرسش که آیا علاقه مردم نسبت به این هنرمندان کمتر می شود یا نه، عنوان کرد: از جهتی سنت تمایل به فیلم هایی که زیاد سانسور می شوند یا امکان نمایش پیدا نمی کنند، وجود دارد، اما این یک قاعده مسلم نیست. می دانیم در خیلی از شهرها صداوسیما اصلی ترین رسانه محسوب می شود. چه بسا ممکن است عده ای از فیلم های روی پرده آگاهی نداشته باشند. این فرصت از هنرمندان و فیلم هایی که تیزرهایشان پخش نمی شود، گرفته می شود. این قاعده کلی نیست که پخش تصویر هر فیلمی ممنوع شود، ولع برای دیدن بیشتر می شود؛ ممکن است برخی فیلم ها محروم شوند.
حمیدرضا قطبی:
بازیگرانی که تلویزیون تحریم می کند محبوب تر می شوند
حمید رضا قطبی کارگردان فیلم«جامه دران» در خصوص اینکه آیا برخوردهای سلیقه ای تلویزیون با پخش تیزر هنرمندان درست است یا نه، به بانی فیلم گفت: وقتی دو بازیگر در صحنه سینما فعالیت می کنند؛ یعنی مورد خلافی ندارند و در حال فعالیت هستند. وقتی وزارت ارشاد مشکلی با کسی ندارد و شخصی به عنوان عوامل جلو یا پشت دوربین انجام وظیفه می کند، این کارها معنا نمی دهد. اینجا ملوک الطوایفی است و هرکس هرطور دوست داشته باشد، کار می کند. مگر ما وزارت خانه نداریم که تصمیم بگیرد و گاهی برخورد سلیقه بعضی نهادها تمام زحمات را از بین می برد و در حقیقت حاکمیت قانون وجود ندارد.
قطبی یادآوری کرد: معمولا اعمال نظر شخصی می کنند و برخوردها سلیقه ای است. تلویزیون اصلا حق ندارد چنین کاری انجام دهد و رسانه ملی، بازتاب دهنده آرا و عقاید عمومی کشور و مردم باشد. هیچ وقت رسانه ملی، ملی نبوده و نظر آحاد ملت را منتشر نکرده است.
قطبی خاطرنشان کرد: با وجود شبکه های اجتماعی، امروز همه خبرها را می دانند، اما متأسفانه سرشان را زیر برف کردند و چیزهایی نشان می دهند که مربوط به عهد عتیق است.
این کارگردان در پاسخ به اینکه آیا این برخورد سلبی تأثیری روی علایق مردم نسبت به هنرمندان خود دارد یا نه، گفت: هرکاری کنند کسی بدنام شود، خوشنام تر می شوند و زمانی که بگویند فیلمی نباید باشد، بیشتر فروش می کند!… به نظر می آید شاید ترفندی باشد؛ چون وقتی به خط قرمزها برخورد می کند، توجه بیشتری را جلب می کند. معمولا بازیگرانی که تلویزیون تحریم می کند، محبوب تر می شوند.
جهانگیر کوثری:
گاهی حرفه ای ها بدون دلیل از کار کنار گذاشته می شوند
جهانگیر کوثری تهیه کننده و پدر باران کوثری که تلویزیون برخورد قهری نسبت به پخش تیزرهای فیلم او پیش گرفته، در رابطه با دخالت تلویزیون در پخش آنونس ها و تیزرها به بانی فیلم گفت: در خصوص وظایف صداوسیما هیچ اسناسنامه و قانونی نداریم که قدرت اجرایی آن در رابطه با گزینش آدم ها به چه نحو و معیارهای کنار گذاشتن آن ها بر چه اساسی است. کسانی که در تلویزیون کار می کنند با جریانی فکری همسو هستند و گاهی با تنگ نظری هایی رو به رو می شوند که یک روز باید این مسأله حل شود؛ یعنی قدرت تصمیم گیری درباره بودن یا نبودن آدم ها در قاب تلویزیون معلوم نیست به کدام ارگان مربوط می شود و چه کسی در این خصوص تصمیم گیرنده است.
کوثری با بیان اینکه در این روند حراست صداوسیما نقش دارد، عنوان کرد: باید تعریف شود که حراست چه ارگانی است و توان تصمیم گیری آن تا چه اندازه است و قانون چقدر به آن ها اجازه می دهد که در خصوص آدم ها تصمیم بگیرند. گاهی اتفاق می افتد که شخصیتی بعد از سالها کار در تلویزیون کنار گذاشته می شود، در حالی که تمام داشته های حرفه ای آن در تلویزیون است. همه به توانمندی حسین پاکدل ایمان داریم، اما بدون اطلاع قبلی به یکباره در تلویزیون کنار گذاشته می شود. خودم بعد از ۲۹ سال کار در تلویزیون بدون کوچکترین اشتباه و انحراف به یکباره کنار گذاشته شدم و دلیل آن را نمی دانم. هرکس به عنوان سرپرست صداوسیما انتخاب می شود، باید این مسائل را با خودش حل کند و زمانی در مقابل گروه هایی ضعف نشان دهد، همان گروه ها تعیین کننده خط مشی اصلی می شوند. متأسفانه الآن این شرایط به وجود آمده و با وجود تلاشی که می کند و بودجه ای که می گذارد، هنوز تنگ نظری ها وجود دارد و باید حل شود.
او در پاسخ به اینکه آیا این برخوردها تأثیری روی علایق مردم نسبت به هنرمندان دارد یا نه، گفت: به طور طبیعی وقتی اعتماد مردم از تلویزیون سلب شود و تلویزیون نتواند خواسته های مردم را برطرف کند، مردم نیز به شبکه های دیگر و سایت ها پناه می برند و این خوب نیست. تلویزیون تا زمانی موفق است که بتواند قاموس مردمی خود را حفظ کند. اگر اطمینان از میان برود، کار تلویزیون سخت می شود. شاید علت استقبال مردم از سینما این باشد که از فیلم های تلویزیونی قطع امید کردند. این قدر تهیه کنندگان بودجه صرف یک فیلم می کنند، چرا نباید تیزر آن پخش شود؟
