آقای ازغدی شما درست می‌گویید: ما تنبلیم!
امیر هاشمی مقدم؛ دیروز برخی رسانه، قسمتی از سخنرانی آقای رحیم‌پور ازغدی منتشر شد که در آن می‌گوید: «آیا ژاپن به خاطر تسلیم امریکا شدن پیشرفت کرد؟ نه. یک عالمه کشور داریم که تسلیم مطلق امریکا شدند، اما هیچ پیشرفتی نداشتند، بلکه پسرفت هم داشته‌اند. یکی‌اش هم همین ایران زمان شاه بود. ما در ایران اصلا یک کارخانه مستقل نداشتیم. بزرگترین کارخانه‌های ما یکی‌اش نفت و ذوب‌آهن و این‌ها بودند. همهاش خارجی‌ها بودند. بالای سرشان همه خارجی بودند. ایرانی نبوده اصلا. ما پروژه تکنولوژی مستقلی زمان شاه نداشتیم اصلا [..]پیشرفت اقتصادی ژاپن چایی دیگر است علتش. می‌دانید کجاست؟ ژاپنی زحمت می‌کشد و کار می‌کند. ایرانی نمی‌کند. ژاپنی نظم سرش می‌شود، ما نظم نداریم. ژاپنی تولیدش از مصرفش بیشتر است، ما مصرف‌مان از تولیدمان بیشتر است [..]مثل بعضی از آدم‌های ساده که می‌گویند آقا ببینید، غربی‌ها در این صدسال بی‌حجابی، بی‌دینی، شراب‌خواری، چقدر پیشرفت کرده‌اند! آقا این پیشرفت مال بی‌دینی نیست، این پیشرفت مال نظم، کار، تحقیق، دقت و اینهاست [..]تازه همین آل‌سعود و قطر و امارات که تسلیم مطلق امریکا شدند، پیشرفت کردند؟ یک عده می‌روند دو تا پاساژ و خیابان‌های اصلی این‌ها را می‌بینند می‌گویند آقا این‌ها پیشرفت کردند. این‌ها آب خوردن‌شان را از بیرون می‌آورند. کدام پیشرفت؟».
این بخش دو دقیقه‌ای از سخنرانی ایشان در بردارنده چندین ادعای نادرست است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌شود.
۱- بحث منتقدان که آقای ازغدی پاسخ ایشان را می‌دهد، این نیست که، چون ژاپن تسلیم شده پیشرفت کرده، بلکه اینست که ژاپن که بزرگترین قربانی امریکا در جنگ جهانی دوم بود و میلیون‌ها نفر به‌واسطه بمب اتمی جنگنده‌های امریکایی در هیروشیما و ناکازاکی قربانی شدند (چه کشته‌شدگان، چه چندین نسل بیماری‌های ناشی از پرتو‌های هسته‌ای)، دید با دشمنی ورزیدن با امریکا نمی‌تواند پیشرفت کند؛ بنابراین روابطش را با امریکا عادی‌سازی کرد و اکنون با سونی، تویوتا، میتسوبیشی و…، امریکا را به وحشت انداخته، نه با شعار‌های مرگ بر امریکا و آتش زدن پرچم این کشور.
۲- آقای ازغدی مدعی می‌شود که، چون در زمان شاه، مسئولان کارخانه‌های ما خارجی بودند، بنابراین با ژاپن قابل مقایسه نیستیم. برای پاسخ به این بخش از ادعای ایشان، بخشی از آخرین یادداشت دکتر لشکربلوکی در کانال استراتژیست را در اینجا می‌آوریم: «هنوز که هنوز است، «بهره‌کشی» (عمدا کلمه بهره‌کشی را استفاده کرده‌ام) ژاپن از خارجی‌ها ادامه دارد، نه تنها در کسوت مشاور که بسیاری از مدیران ارشد شرکت‌های معروف ژاپنی، خارجی بودند و یا هستند: یک فرانسوی رییس نیسان است، مزدا از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۳ مدیران عامل غیر ژاپنی داشته است. آلبرت کریچمن مدیر عامل گروه میتسوبیشی فوسو است و …»؛ بنابراین مشاور یا رئیس خارجی برای یک کارخانه، لزوما به معنای غیرمستقل بودن آن نیست و یکی از رموز موفقیت ژاپن هم در همین امر نهفته است.
عکس قدیمی از محموله صادراتی “ارج”
۳- برخلاف ادعای آقای ازغدی، همه کارخانه‌های ایرانی زمان شاه روسای خارجی نداشته‌اند. بسیاری از آنها، یا همه یا بیشتر مدیران‌شان ایرانی بوده و در منطقه و حتی اروپا، برند شناخته‌شده‌ای بودند. لوازم خانگی آزمایش، ارج، پارس الکتریک، کفش‌های ملی و بلّا، شرکت مینو، نساجی مازندران، ماشین‌سازی هپکو و… بخشی از این برندهاست.
دکتر سعیدی در چهار جلد کتاب که به «موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی» می‌پردازد، نشان می‌دهد که بخش اصلی مشکل نه از تنبلی ایرانی در برابر سخت‌کوشی ژاپنی، بلکه به مسائلی همچون مصادره اموال این صنعت‌دارانِ ایران‌دوست و برخورد‌های نادرست با ایشان پس از انقلاب باز می‌گردد.
۴- پیامد کینه‌ورزی با کشور‌هایی همچون امریکا در تفاوت برند‌های پیش و پس از انقلاب هم قابل درک است. آنگونه که مثلا هواپیمایی هما جزو معتبرترین و امن‌ترین خطوط هواپیمایی بود که در فاصله سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ هیچ سانحه هوایی نداشت و طولانی‌ترین پرواز مستقیم دنیا (از ایران به امریکا) را در کارنامه خود داشت؛ اما اکنون هواپیما‌های فرسوده‌مان نه تنها جزو نامعتبرترین هواپیما‌های جهان به شمار می‌آیند، بلکه حتی از دریافت سوخت در فرودگاه‌ها نیز محرومند.
۵- یکجا هم به امارات و عربستان و قطر می‌پردازد که یکی دو پاساژ و خیابان اصلی‌شان شیک است و بقیه فکر می‌کنند این‌ها نشانه پیشرفت است. واقعیت این است که دست‌کم امارات و قطر، خیلی فراتر از یکی دو خیابان و پاساژشان اینگونه است. اکنون معماری امارات و قطر، جزو توسعه‌یافته‌ترین معماری‌ها در خاورمیانه است و بسیاری از پروژه‌های معماری در این کشورها، کارشناسان را هم شگفت‌زده کرده است. می‌توان وضعیت سیاسی و اجتماعی این کشورها را نقد کرد، اما اینکه توسعه شهری و اقتصادی‌شان را نادیده بگیریم منطقی نیست. همانگونه که منصفانه نیست به بخش ناچیزی از آب آشامیدنی این کشور‌های بیابانی که از خارج وارد می‌شود اشاره کنیم، اما به اینکه بزرگترین آب‌شیرین‌کن‌های جهان در عربستان و امارات فعالیت می‌کنند و ۷۰ درصد آب آنها را تامین می‌کند، اشاره نداشته باشیم.
۶- آقای ازغدی از قضا سخنان درستی هم در این میان گفته: پیشرفت به کار و تلاش و تحقیق بسته است نه به بی‌حجابی و شراب نوشیدن. این سخن ایشان کاملا درست است. اما ای‌کاش به برخی همفکران خودشان که مداما از بدحجابی و… در ایران به‌عنوان دلایل همه بدبختی‌های اقتصادی و محیط زیستی نام می‌برند هم این نکته را یادآوری می‌کردند.
۷- نکته درست دیگر در سخنان ایشان، این بود که ژاپنی‌ها بیش از مصرف‌شان تولید می‌کنند و ایرانیان بیش از تولیدشان، مصرف. اما این نکته را نمی‌توان به همه ایرانیان نسبت داد. مثلا ما در ایران بیش از نیاز و مصرف‌مان، تولید سخنران و سخنرانی داریم. سخنرانانی که تولیدات‌شان سخنان غیرمستند و عوام‌فریبانه است. البته این‌ها که در همه شبکه‌های رادیو و تلویزیونی، وزارتخانه‌ها، ادارات، دانشگاه‌ها و مدارس و… حضور پررنگ دارند، مصرف خودشان بیش از تولیدات‌شان است.
