آغاز متفاوت‌ترین نشست سازمان ملل
هفتادوپنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌عنوان عالی‌ترین رویداد سالانه این سازمان، امسال زیر سایه شیوع کرونا متفاوت‌تر از همیشه، هم از نظر شکل و هم از نظر محتوا برگزار می‌شود.
مقر سازمان ملل متحد در نیویورک هرسال این روزها میزبان مجمع عمومی سازمان و پر از سیاستمداران و خبرنگارانی بود که در راهروها و سالن اصلی در رفت‌وآمد بودند. حتی خیابان‌های اطراف نیز به‌دلیل ازدحام شرکت‌کنندگان و تردد کاروان خودروهای مقامات بسته می‌شد.
امسال نیویورک نه‌تنها از درآمد میلیارد دلاری گردشگران محروم بود، بلکه ضرورت قرنطینه ۱۴روزه به‌دلیل شیوع کرونا باعث شد رهبران جهان هم قید حضور فیزیکی در مجمعی که هر سال خیابان‌های اطراف سازمان در منطقه «منهتن» را قفل و زندگی شهروندان را مختل می‌کرد، بزنند. هرچند بسیاری از دست‌اندرکاران مجمع عمومی ازجمله ولکان بوزکر، رئیس آن، به‌دلیل کاهش سطح تعامل سران و کاهش بازخورد جهانی نشست، مخالف برگزاری مجازی آن بودند. این سیاستمدار کهنه‌کار ترکیه‌ای گفته بود که از نظر او در دنیای سیاست هیچ جایگزینی برای رویارویی چهره‌به‌چهره سران کشورها که به تقویت صلح و درک متقابل منجر می‌شود، وجود ندارد.
بزرگ‌ترین گردهمایی سران کشورها امسال برای نخستین‌بار بعد از ۷۵سال به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود، آن هم نه به‌صورت زنده. بیشتر رهبران جهان سخنرانی خود را به‌صورت ویدئوی از پیش ضبط شده ایراد می‌کنند. البته قرار است تعدادی از نمایندگان و سفیران کشورهای مختلف با رعایت فاصله اجتماعی در سالن مجمع عمومی حضور فیزیکی داشته باشند.
هفتادوپنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد که سه‌شنبه هفته گذشته به ریاست ولکان بوزکر به‌صورت رسمی در دفتر این سازمان در نیویورک افتتاح شد، ۵اکتبر (۱۴مهر) به‌کار خود پایان می‌دهد. سخنرانی رهبران جهان که از مهم‌ترین بخش‌های این نشست است از امروز آغاز می‌شود و تا ۷روز دیگر ادامه خواهد داشت.
رهبران ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل اعلام کرده‌اند که سخنرانی ضبط شده خود را با موضوع «آینده‌ای که می‌خواهیم، سازمان مللی که نیاز داریم: تأکید دوباره بر تعهد جمعی به مواجهه با کرونا از طریق اقدامات چندجانبه» برای پخش در سالن مجمع ارسال می‌کنند.
روزنامه ژاپن‌تایمز در گزارشی عنوان کرده امسال با توجه به شیوه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل، تعداد بیشتری از سران کشورها و در سطح بالاتری در این رویداد حضور خواهند داشت. برای مثال سال گذشته وزرای خارجه چین و روسیه در این مجمع شرکت کردند، اما امسال روسای جمهور ۲کشور قرار است سخنران نشست باشند.
محورهای اصلی نشست‌های مجمع
شیوع ویروس کرونا همانطور که شکل برگزاری مجمع را تغییر داده، موضوع اصلی بسیاری از رویدادها و نشست‌های مجمع هم خواهد بود. کشورها باید برنامه‌های خود را برای تقویت نظام سلامت و توزیع عادلانه درمان و واکسن این بیماری مطرح کنند.
با توجه به همه‌گیری کرونا، تدروس آدهانوم قبرسیوس، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی و دیگر مقامات این سازمان از مهم‌ترین شرکت‌کنندگان در مجمع امسال هستند. این گروه قرار است با تأکید بر اهمیت و فوریت اتحاد جهانی برای پایان همه‌گیری کرونا و تقویت نظام سلامت به‌منظور تحقق پوشش فراگیر درمان و اهداف توسعه پایدار در نشست‌های مختلف این مجمع به‌صورت مجازی شرکت کنند.
محورهای مهم بعدی تغییرات آب‌وهوایی و توافق پاریس، صلح و امنیت، حقوق بشر، رفع تبعیض جنسیتی و توسعه پایدار است. شبکه سی‌بی‌سی‌نیوز در گزارشی مدعی شده که برنامه هسته‌ای ایران نیز موضوع مهم دیگری خواهد بود که در نشست امسال مجمع به آن پرداخته خواهد شد. این موضوع بعد از افزایش فشارهای دونالد ترامپ برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و مخالفت اغلب کشورهای عضو شورای امنیت ازجمله انگلیس مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین نشست‌های عالی مجمع امسال یعنی نشست تنوع زیستی ۳۰سپتامبر (۹مهر)، بیست‌وپنجمین سالگرد کنفرانس جهانی زنان اول اکتبر (۱۰مهر) و بزرگداشت روز جهانی حذف کامل تسلیحات هسته‌ای ۲اکتبر(۱۱مهر) به‌صورت مجازی برگزار می‌شوند. بحث درباره خطر انقراض بیش از یک میلیون گونه زیستی، افزایش نگران‌کننده فقر، توانمندسازی زنان و دختران و توسعه صلح از محورهای مهم این نشست‌هاست.
برنامه سخنرانی سران
سخنرانی رهبران جهان از امروز آغاز می‌شود و از ساعت ۹صبح به وقت نیویورک (۱۶:۳۰ به‌وقت تهران) به‌ترتیب سران کشورهای برزیل، آمریکا، ترکیه، چین، شیلی، آفریقای جنوبی، کوبا، روسیه، اردن، کره‌جنوبی، قطر، فیلیپین، ایران و فرانسه سخنرانی خواهند کرد.
ولادیمیر پوتین نیز امروز پس از سال‌ها در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت می‌کند و درباره چالش‌های جهان در رویارویی با کرونا سخنرانی خواهد کرد. پوتین آخرین‌بار ۵سال پیش یعنی مهر۱۳۹۴ در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرده بود. پس از آن به‌دلیل تیره شدن روابط روسیه و آمریکا، رئیس‌جمهور روسیه برای خودداری از دیدار با همتای آمریکایی خود در این نشست شرکت نکرد و به‌جای او، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه سرپرستی هیأت این کشور در نشست مجمع عمومی را برعهده داشت.
بعدازظهر به‌وقت نیویورک (۲۲:۳۰ به‌وقت تهران) نیز سخنان سران کشورهای کلمبیا، ترکمنستان، مصر، تاجیکستان، مکزیک، اروگوئه، سیشل، رواندا، آنگولا، آرژانتین، لتونی، لیتوانی، نیجریه، کاستاریکا، گوآتمالا، سریلانکا، اندونزی، پرو و کنگو به‌صورت ضبط شده پخش می‌شود. سران کشورهای عربستان و آلمان هم به‌عنوان آخرین کشورها، در روز آخر یعنی ۸ مهر سخنرانی خواهند کرد.از چهره‌های تازه حاضر در مجمع عمومی سازمان ملل، یوشی‌هیده سوگا، نخست‌وزیر ژاپن است که چند روزی می‌شود جانشین شینزو آبه شده و قرار است روز جمعه ۴مهر سخنرانی خود را ایراد کند. نماینده امسال کره‌شمالی نیز سفیر این کشور در آمریکا خواهد بود که قرار است روز آخر کنفرانس در سخنانی مواضع کشور خود را مطرح کند.
تقابل ترامپ-روحانی، سوژه رسانه‌ها
رئیس‌جمهور آمریکا قرار بود به‌صورت حضوری سخنرانی خود را برگزار کند، اما کاخ سفید هفته گذشته اعلام کرد که سخنرانی او نیز به‌صورت ویدئویی خواهد بود. علاوه بر این، مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور نیز در نشست حضور نخواهد داشت. حضور مجازی ترامپ شاید از جهاتی حاشیه‌های سخنرانی‌اش را کمتر کند، اما احتمال دامن زدن به تنش‌ها به‌ویژه با تکرار مواضع جدیدش درباره فعالیت هسته‌ای ایران و تقاضای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل وجود دارد. از این منظر، تقابل حسن روحانی و دونالد ترامپ به مرکز توجه رسانه‌های دنیا تبدیل شده است. فاصله کوتاه میان سخنرانی دونالد ترامپ و حسن روحانی در روز اول، بر جذابیت ماجرا برای رسانه‌ها افزوده است.
برخی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا نیز به وب‌سایت خبری-تحلیلی پولیتیکو گفته‌اند که منتظرند ببینند سخنرانی ترامپ نتیجه همفکری بخش‌های مختلف دولت است یا صرفا سخنانی است که همان مواضع همیشگی‌اش در توییتر را منعکس می‌کند.
ریچارد گوآن، مدیر میز سازمان ملل در گروه بین‌المللی بحران نیز به این وب‌سایت گفته است: «سخنرانی ترامپ اگر به‌صورت ویدئویی باشد، بار منفی بیشتری خواهد داشت و احتمال تهدید قطع کردن کمک‌های مالی کاخ سفید به سازمان ملل متحد وجود دارد؛ همانطور که این کار را با سازمان بهداشت جهانی انجام داد و اوایل جولای امسال (اواسط تیر۹۹) رسما از این سازمان به‌دلیل ناکارآمدی در مبارزه با کرونا و پیروی از چین خارج شد. اگر سخنرانی او حضوری و زنده بود، احتمال بیان هیجانی یا بدون آمادگی و سپس انکار و بازپس‌گرفتن حرف‌هایش وجود داشت.»
به گزارش همشهری آنلاین،نخستین حضور ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل به سال۲۰۱۷ برمی‌گردد که با حاشیه‌هایی همراه بود. رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنرانی خود در سازمان ملل، با به‌کار بردن الفاظ غیردیپلماتیک، رهبر کره‌شمالی را «مرد موشکی» خطاب و این کشور را به «ویرانی کامل» تهدید کرد. ترامپ در ادامه سخنرانی خود ضمن توهین به جمهوری اسلامی ایران، برخی از کشورهای جهان را همچون جهنم توصیف کرد. کارشناسان این سخنان او را ناشی از بی‌تجربگی‌اش در امور سیاسی دانستند.
