آغاز ساخت بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا در دولت یازدهم

ساخت بزرگ ترین مجموعه پالایشی میعانات گازی دنیا، نوسازی پالایشگاه های کنونی، ارتقای کیفیت سوخت و گسترش دامنه توزیع سوخت یورو4 دستاوردهای دولت یازدهم با هدف افزایش ظرفیت پالایشی کشور بود.

اکنون ظرفیت پالایشی کشور روزانه حدود یک میلیون و 800 هزار لیتر است که بر اساس برنامه ششم توسعه باید به سه میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
برای تحقق این هدف، اصلاح و نوسازی پالایشگاه های موجود و ساخت و راه اندازی طرح های جدید پالایشی در دستور کار قرار گرفته است که از جمله آنها می توان به پالایشگاه ستاره خلیج فارس، مجموعه پالایشی سیراف، شیراز، جاسک و آناهیتا اشاره کرد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس به ظرفیت روزانه 360 هزار بشکه و مجموعه پالایشی سیراف به ظرفیت 480 هزار بشکه به عنوان مهم ترین طرح های پالایشی به شمار می روند.

**ساخت بزرگ ترین طرح پالایشی میعانات گازی دنیا
طرح فراگیر پالایشی سیراف با ظرفیت 480 هزار بشکه در روز به عنوان بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی در دنیا شناخته می شود.
این طرح با هدف جلوگیری از خام فروشی میعانات گازی، ایجاد ارزش افزوده، اشتغالزایی و تضمین تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی در قالب هشت پالایشگاه میعانات گازی مستقل هر یک به ظرفیت 60 هزار بشکه در روز با الگوی فرایندی مشابه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی (سایت2- کنگان) ساخته می شود.
ساخت این پالایشگاه از خرداد 1394 کلنگ زنی شد.
محصولات اصلی پالایشگاه های سیراف شامل گاز مایع تصفیه شده، نفتای سبک و سنگین تصفیه شده، سوخت جت و نفت گاز (مطابق با استاندارد یورو5) است که ظرفیت تولید سالیانه‌ آنها در مجموع هشت پالایشگاه حدود 20 میلیون تن در سال می شود.
با بهره برداری از پالایشگاه های سیراف، ظرفیت خوراک مایع که می تواند در صنعت پتروشیمی کشور استفاده شود، حدود 130 درصد افزایش می یابد.
از سوی دیگر، مجموع خوراک گاز و مایع پتروشیمی های کشور معادل 151 میلیون و 400 هزار بشکه معادل نفت خام اعلام شده است. بنابراین مجموعه پالایشگاهی سیراف می تواند به ظرفیت خوراک گاز و مایع پتروشیمی های کشور 57 درصد بیفزاید.
تولید 20 میلیون تن در سال محصولات پالایشی و افزایش 22 درصدی ظرفیت پالایشی کشور، ایجاد سالیانه 13 میلیارد دلار درآمد ناخالص حاصل از فروش محصولات پالایشی و ارایه حدود یک میلیارد و 500 میلیون دلار (معادل 57 هزار میلیارد ریال) کالا و خدمات برای سازندگان، مشاوران و پیمانکاران داخلی نیز از اهداف دیگر این طرح به شمار می رود.
ایجاد 17 هزار شغل در دوران ساخت که 2 هزار مورد آن اشتغالزایی مستقیم در دوران بهره برداری است، افزایش 130 درصدی ظرفیت خوراک مایع پتروشیمی در کشور و رشد 57 درصدی مجموع ظرفیت خوراک گاز و مایع پتروشیمی در کشور از دیگر اهداف این طرح محسوب می شود.

** راه اندازی بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی خاورمیانه
پالایشگاه 360 هزار بشکه ای ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگ ترین پالایشگاه در دست ساخت میعانات گازی منطقه خاورمیانه به شمار می رود که مرحله نخست آن در اردیبهشت ماه امسال افتتاح شد.
در گام نخست، ظرفیت تولید روزانه 12 میلیون لیتر بنزین است که اکنون در مرحله تثبیت تولید قرار دارد.
تکمیل و راه اندازی این پالایشگاه به دلایل مختلف بارها به تاخیر افتاد اما در نهایت توسط دولت یازدهم راه اندازی شد. دولت یازدهم با تمرکز بر توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در سال های گذشته دچار سوءمدیریت و کمبود نقدینگی شده بود و از ناتوانی در تامین تجهیزات به دلیل مانع تحریم رنج می برد، یکی پس از دیگری موانع توسعه بزرگترین پالایشگاه تولید کننده بنزین کشور را برطرف کرد.
این پالایشگاه از ظرفیت تولید روزانه 36 میلیون لیتر بنزین و 14 میلیون لیتر گازوییل با استاندارد یورو4 اتحادیه اروپا برخوردار است.
علاوه بر بنزین و گازوییل محصولات دیگری مانند 2 هزار تن در روز گازمایع، سه میلیون لیتر سوخت هواپیما و 130 تن گوگرد تولید و عرضه می شود.
با وارد مدار شدن سایر فازهای پالایشگاه ستاره، ایران پس از ١٠٥ سال از واردات بنزین خودکفا می شود و در سال 1397 به جمع صادرکنندگان بنزین می پیوندد.
با بهره برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس با تولید روزانه 36 میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو4 و 5، تولید بنزین در کشور به بیش از ١٠٠ میلیون لیتر در روز می رسد که افزون بر قطع واردات بنزین، امکان صادرات این فرآورده و افزایش کیفیت سوخت مصرفی داخل نیز فراهم می شود.

** نوسازی و اصلاح پالایشگاه های کشور
پالایشگاه های نفت در ایران روزانه حدود یک میلیون و 800 هزار بشکه نفت خام را پالایش می کنند که بر اساس گزارش ها، بیشتر آنها به دلیل کیفیت پایین محصولات، زیانده اند؛ بر این اساس، برنامه های متعددی توسط وزارت نفت برای نوسازی و افزایش کارایی این پالایشگاه اجرا شده که به دلیل تحریم، پیشرفت زیادی نداشته است.
اما پس از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، با شرکت های ژاپنی، کره ای و اروپایی در این باره مذاکراتی صورت گرفت که چندی پیش به امضای قرارداد هایی برای نوسازی پالایشگاه های آباددان و اصفهان منجر شد.
بر اساس گزارش ها، اصلاح 9 پالایشگاه کشور نیازمند 14 میلیارد دلار سرمایه گذاری است که مصرف مازوت در پالایشگاه ها را از 26 درصد فعلی به هفت درصد کاهش خواهد داد.
بر این اساس، پالایشگاه آبادان به عنوان قدیمی ترین پالایشگاه کشور قرار است با تامین مالی (فاینانس) دو میلیارد و 700 میلیون یورویی چین و دانش فنی(لایسنس) شرکت های دانمارکی، فرانسوی و ایتالیایی نوسازی شود.
قرارداد اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان با سه میلیارد دلار سرمایه‌گذاری «٣٠ بهمن ماه» پارسال به امضا رسید و بزرگترین سرمایه‌گذاری دوران برجام را برای اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت، نصیب پالایشگاه آبادان کرد.
پالایشگاه آبادان در حال حاضر با ظرفیت پالایش٤٠٠ هزار بشکه در روز مشغول به کار است، که ٢٥٠ هزار بشکه از ظرفیت ٤٠٠ هزار بشکه در سه واحد تقطیر با قدمت بیش از ٧٠ سال پالایش می‌شود. طرح تثبیت ظرفیت و بهبود کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه آبادان شامل واحد تقطیر ٢١٠ هزار بشکه‌ای در روز است که جایگزین واحدهای تقطیر قدیمی خواهد شد و ظرفیت کل پالایش بعد از احداث این واحد به میزان ٣٦٠ هزار بشکه در روز تثبیت خواهد شد.

**رکورد شکنی در صادرات فرآورده‌های نفتی
برای نخستین بار در طول تاریخ ١٠٠ ساله نفت ایران، صادرات فرآورده‌های نفتی به رقم بی سابقه ٤٥٠ هزار بشکه در روز رسید.
بر اساس پیش‌بینی‌ها با توجه به افزایش شبکه گازرسانی و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، صادرات فرآورده‌های نفتی ایران تا سال آینده از مرز ٦٠٠ هزار بشکه در روز خواهد گذشت و ایران صادرکننده همه فرآورده‌های نفتی « نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز مایع، سوخت هواپیما، بنزین » خواهد شد.
با اجرای طرح‌های بازسازی و نوسازی پالایشگاه‌ها، اصلاح الگوی مصرف سوخت در کشور و اصلاح زیرساخت‌های صادراتی، بزودی شاهد صادرات ٣٥ درصد از محصولات پالایشگاه‌های کشور خواهیم بود. همچنین چشم انداز صادراتی کشور نشان می‌دهد با بهره‌برداری و اجرای طرح‌های پالایشی، کشور تا سال ١٤٠٤ به یکی از صادرکنندگان بزرگ فرآورده‌های نفتی در منطقه با صادرات روزانه بیش از یک میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه فرآورده نفتی تبدیل می‌شود.
نکته قابل توجه این است که ایران تا سال ٩٢ واردکننده فرآورده‌های نفتی بود اما پس از سه سال به صادرکننده فرآورده‌های نفتی تبدیل شد.

**افزایش توزیع بنزین یورو ٤ در کلانشهرهای کشور
میانگین مصرف بنزین در سال 1395 روزانه نزدیک به 74 میلیون و 600 هزار لیتر بوده که حدود 22 میلیون لیتر از آن بنزین یورو 4 بوده است.
زنجیره توزیع بنزین و گازوئیل یورو٤ در هشت کلانشهر تهران، مشهد، کرج، اهواز، اصفهان، تبریز، اراک و شیراز در دولت یازدهم تکمیل شد.
علاوه بر این هشت کلانشهر، شهرهای اطراف اصفهان، آبادان، خرمشهر و قم هم به این جرگه پیوستند و با بهره‌برداری از طرح توسعه پالایشگاه‌های بندرعباس و لاوان، همه شهرهای مسیر بندرعباس تا تهران بنزین و نفت‌ گاز یورو ٤ دریافت می‌کنند و زنجیره توزیع ٢٠ شهر کشور تکمیل خواهد شد.
تولید بنزین یورو ٤ در سال 95 به ظرفیت تولید حدود 27 هزار لیتر در روز رسید که روزانه ٢٢ میلیون لیتر بنزین یورو٤ در هشت کلانشهر کشور توزیع می شد.
پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس کل شهرهای بالای ١٠٠ هزار نفر جمعیت تحت پوشش بنزین یورو ٤ قرار گیرند.
پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، بهره‌برداری از واحدهای جدید بنزین سازی پالایشگاه‌های بندرعباس و لاوان تا بهار سال آینده 16.5 میلیون لیتر بنزین یورو ٤ به تولیدات کشور افزوده شود که با احتساب ٢٤ میلیون لیتر بنزین یورو٤ فعلی به طور قطع ٨٠ درصد بنزین توزیعی کشور یورو ٤ خواهد شد که باید برای توزیع دقیق آن برنامه‌ریزی صورت گیرد.
با تحقق این امر شرکت‌های ملی پخش فرآورده‌های نفتی و خط لوله و مخابرات نفت ایران باید برای رساندن بنزین به شهرهایی نظیر همدان، سنندج و غیره بیشتر تلاش کنند.

**صرفه‌جویی ٩ میلیون لیتری گازوئیل با طرح پیمایش
طرح «تخصیص سهمیه گازوئیل به ازای پیمایش» که از مهر ماه سال 94 با استفاده از ظرفیت‌های سامانه هوشمند سوخت عملیاتی شد.
میزان مصرف گازوییل با اجرای طرح پیمایش(تخصیص گازوئیل براساس مسافت و بار) هفت میلیون لیتر کاهش یافته و به حدود 43 میلیون لیتر در روز رسیده است.
به گفته منصور ریاحی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی با اجرای این طرح به میزان سه میلیارد لیتر سوخت به ارزش 31 هزار میلیارد ریال صرفه جویی شده است
پیش از اجرای طرح ارائه‌ سوخت در ازای پیمایش تعداد کامیون‌های با عمر بیشتر از ٣٥ سال فعال در ناوگان ایران ١٢٧ هزار دستگاه بود که با اجرای این طرح این رقم به ٥٢ هزار دستگاه کاهش یافت.
این کامیون‌ها در هر ١٠٠ کیلومتر پیمایش مصرف سوخت ٦٠ لیتر را به ثبت می‌رسانند و از این‌رو خروج هر یک از آنها از ناوگان می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی به وجود آورد.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در ١٠ سال درآمد جمع‌ شده به ١٠ میلیارد دلار می‌رسد و طبق ماده ١٢ قانون رفع موانع تولید 2 میلیارد و 700 میلیون دلار از این رقم به افراد جامعه نیز باز گردد.

**اجرای طرح ایجاد شرکت های زنجیره ای توزیع فرآورده های نفتی
طرح ایجاد جایگاه های زنجیره ای صاحب نام یاهمان برند سازی،ازجمله موضوعات مهمی است که وزارت نفت مدتهاست پیاده سازی آن را در دستور کار قرارداده و گام های اولیه ای نیز به منظوراجرای آن برداشته است.
از زمان مطرح شدن طرح برندینگ از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران به عنوان دستگاه متولی اجرای آن، شکل گیری برند سازی به عنوان الگوی جدیدی درکشور برای عرضه کیفی و رقابتی سوخت محل توجه از سوی بخش های مختلف قرارگرفته است، به طوری که برخی که اجرای آن را میدانی رقابتی برای عرضه کیفی ترسوخت به مشتریان می دانند از چنین الگویی استقبال کرده اند.
بر اساس این طرح، عرضه کنندگان سوخت برای ارائه با کیفیت آن به مشتریان درکنار ارائه مطلوب خدماتی دیگر، در فضایی رقابتی قرار گیرند.