آغاز تلاش ها برای کپی برداری از کلاب هاوس در ایران/ مبادا از نمد کلاب هاوس برای خود کلاه بدوزند!؟
چند هفته ای است که تب و تاب استفاده از شبکه مجازی کلاب هاوس در ایران داغ شده است. حضور برخی شخصیت های سیاسی و اجرایی کشور در این فضا و نیز نزدیک شدن به ایام انتخابات در افزایش محبوبیت این شبکه بی تأثیر نبوده است؛ فضایی قابل تأمل و جدید که حالا تلاش هایی برای فیلتر کردن نسخه فعلی و ساخت نسخه بومی برای آن آغاز شده است.
«بازتاب»؛ آرش خداپرست- شمار کاربران ایرانی شبکه اجتماعی کلاب هاوس به مرور و البته به سرعت در حال افزایش است و در این مسیر مولفه هایی چون نزدیک شدن به انتخابات و شرایط بحرانی کرونا که به دوری شهروندان از یکدیگر در فضاهای حقیقی منجر شده بی تأثیر نبوده است؛ رویه ای قابل تأمل که فرصت و تهدیدهایی را در دل خود گنجانده است و بخاطر همین مواضع متفاوتی در مورد آن اخذ می شود.
منتقدان این شبکه مجازی بر این باور هستند که به واسطه شرایط غیر قابل کنترل این شبکه و تعاملات خارج از عرف و چارچوب آن و نیز محیط های بعضاً آلوده ای که در کلاب هاوس به وجود می آید، استمرار فعالیت آن در ایران به صلاح نیست و نباید اجازه داد چنین شبکه هایی که به مانند یک تهدید جدی کشور را در معرض انواع خطرها قرار می دهند، آزادانه و بدون هیچ نظارتی در ایران فعال باشند.
با این همه موافقان استمرار فعالیت کلاب هاوس در ایران نیز بر این عقیده هستند که شبکه هایی همانند این شبکه که فرصت تعامل و گفت و گوی میان شهروندان را به وجود می آورند، فی نفسه موضوعات خوب و مثبتی هستند که باید به عنوان یک رویداد و پدیده ارزشمند مورد حمایت قرار بگیرند و با دید مثبت به آنها نگاه کرد.
اخیراً و در همین رابطه محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به رسانه ها گفت: اعتراض صداوسیما به فعالیت کلاب هاوس مثل بسیاری دیگر از رفتارهای آنها برای من هم قابل درک نیست، کسانی که به دنبال افزایش همبستگی ملی هستند از این گفت‌وگوها حمایت می‌کنند.
وی افزود: گفت‌وگوهای صوتی یک نوآوری جدید در فضای مجازی دنیا است و ضمن استفاده از آن، از توسعه در پلتفرم‌های ایرانی هم استقبال و حمایت می‌کنیم.
در میان مخالفت ها و موافقت هایی که هر کدام با استدلال های مشخص مطرح و پیگیری می شود، گمانه هایی مبنی بر لزوم تهیه نسخه بومی و کنترل شده کلاب هاوس و رهایی از این نسخه خارجی مطرح می شود.
به بیان بهتر برخی افراد و کارشناسان با تأکید بر اینکه زیر ساخت های داخلی اجازه ساخت چنین شبکه ای را به صورت بومی می دهد، پس از مشاهده استقبال گسترده نسبت به کلاب هاوس به دنبال طراحی و ساخت یک نسخه بومی از آن هستند؛ نسخه ای که قاعدتاً برای جذب کاربران داخلی در گام اول نیاز دارد تا با مدد مسئولان اجرایی کلاب هاوس فعلی فیلتر شود.
در همین رابطه اخیراً «امیر خوراکیان» معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی که به تازگی در منصب جدید خود در این مرکز مشغول به کار شده در گفت و گو با رسانه ها اظهار داشته که در فضای مجازی ایده‌ها و نوآوری‌ها، پدیده ساز و تعیین کننده هستند. او با تاکید بر استقبالی که از کلاب هاوس شده گفته «هر سرویس جدیدی متناسب با ویژگی هایی که دارد با اقبال کاربران و مخاطبان مواجه می‌شود.»
خوراکیان اظهار داشته راه اندازی برخی از این سرویس‌ها به دانش فنی بالا، زیرساخت‌های ارتباطی گسترده و هزینه‌های بسیار زیاد نیاز دارد: «اما ویژگی های فنی و ترافیکی برخی دیگر، به گونه ای است که راحت تر می شود به نمونه داخلی آن دست پیدا کرد.» خوراکیان باور دارد کلاب هاوس یکی از مواردی است که به دسته دوم تعلق دارد و راه‌اندازی سرویسی مشابه کلاب هاوس در داخل کشور به آسانی انجام شدنی است: «سطح دانش فنی و تجربه کشور به گونه‌ای است که هم اکنون ایجاد سرویسی مشابه کلاب هاوس به سادگی در داخل کشور مقدور است.»
وی با بیان این که لازم نیست حتما سرویسی مسدود شود و بعد به فکر راه اندازی مشابه داخلی آن بیفتیم، افزود: «ایجاد سرویس ها و خدمات داخلی در فضای مجازی لزوما به معنای نفی سرویس های خارجی نیست بلکه ایجاد این گونه خدمات در داخل کشور اولا ضریب استقلال کشور را افزایش می دهد و ثانیا موجب رشد و ارتقای دانش فنی در کشور می‌شود، هم اینک ایجاد مشابه کلاب هاوس برای بسیاری از شرکت ها و مجموعه‌های فعال و موجود در کشور به راحتی امکان پذیر است.»
امیر خوراکیان از بخش خصوصی دعوت کرده تا چنین سرویسی را ایجاد کند و تاکید کرده ایجاد ضمانت‌های حقوقی برای پرهیز از مداخلات غیرمنطقی بخش‌های مختلف در این گونه امور می‌تواند مشوقی برای بخش خصوصی برای راه‌اندازی چنین سرویسی باشد.
این تلاش های اولیه برای یافتن راه ساخت نسخه بومی کلاب هاوس در کشور البته با انتقاد جدی بسیاری از کاربران داخلی شبکه های مجازی رو به رو شده است و برخی کاربران آن را با تلاش هایی که برای مقابله با تلگرام در ایران به راه افتاد مقایسه می کنند.
تلاش هایی که دنبال شد تا شبکه هایی داخلی چون سروش، آی گپ، بیسفون، روبیکا و… را جایگزین تلگرام کند و حتی به فیلتر کردن تلگرام نیز منجر شد، اما علی رغم هزینه های سنگین و وام های هنگفتی که به مجریان آنها داده شد، هیچگاه موفق نشدند جایگزین تلگرام شده و آن را در ایران کم فروغ کنند!
در همین رابطه برخی کاربران با بیان اینکه تلاش برای تهیه نسخه بومی کلاب هاوس راهی جدید برای ارتزاق از بیت المال برای برخی است، نوشته است که مواضع معاون مرکز ملی فضای مجازی حالا فرصتی برای افراد فرصت طلب خواهد بود تا از این طریق اعتبارهای ملی را دریافت کنند و اساساً مثل نمونه های قبلی خروجی موثر و مفیدی نداشته باشند.
به هر صورت حالا که زمزمه هایی جدی مبنی بر فیلتر شدن کلاب هاوس در ایران شنیده می شود و برخی کاربران اعلام می کنند که بدون فیلتر شکن دیگر امکان دسترسی به آن را ندارند، به موازات این زمزمه ها می توان منتظر بود که برخی افراد چه از روی دغدغه های ملی و چه از روی دغدغه های شخصی در تلاش باشند تا به ساخت نسخه های بومی کلاب هاوس اقدام کنند.
با این وجود مسئولان امر باید دقت کنند و مراقب باشند این رویه ها همانند تجربه های تلخ گذشته صرفاً به اتلاف منابع ملی منجر نشود. یعنی به بهانه رهایی از یک فضای مجازی خارجی منابع مالی سرشاری در اختیار برخی خواص قرار نگیرد و در انتها نیز شبکه های طراحی و نوشته شده آنها با اقبال عمومی مواجه نشده و به شکست بیانجامند؛ رویه ای که یاد آور مثل معروف تلاش برای دوختن کلاه از نمد است و در کشور ما برخی افراد استاد چنین اموری هستند.
