آشنایی با کپسول آتش نشانی

آتش یکی از چهار عناصر طبیعی است که علاوه بر اینکه در زندگی انسان ها کاربرد اساسی دارد می تواند موجب ضرر و زیان نیز شود. همانطور که می دانید آتش سوزی سالانه ضررات زیادی به جان و مال افراد می رساند. به همین دلیل اطلاعات داشتن از وسایل اطفا حریق و آموزش اقداماتی که در این مواقع باید انجام داد، برای هر گروه سنی ضروری است. در این مقاله ما می خواهیم در مورد یکی از وسایل ضروری اطفاء حریق به نام کپسول آتش نشانی با شما صحبت کنیم و طریقه استفاده درست از آن را به شما آموزش دهیم:

تاریخچه کپسول آتش نشانی

آتش از قدیم الایام هنگامی که از کنترل خارج می شده باعث سوختن اشیا و حتی آسیب رساندن به جان مردم می شده است. به همین دلیل خاموش کردن آن نیز به اندازه خود آتش قدمتی دیرینه دارد. در اوایل قرن هجدهم میلادی، در سال 1723 میلادی امبروس گادفری که یک شیمی دان انگلیسی بود دست به ابداع یک وسیله جهت خاموش کردن آتش زد. او محفظه ای ابداع کرد که از جنس شیشه بود و مایع خاموش کننده درون آن وجود داشت. مایعی که داخل آن قرار داشت شامل پودر باروت با فتیله می شد. طرز کار این محفظه  اینگونه بود که هنگام انفجار باروت ظرف متلاشی می شد و مایع خاموش کننده خارج می شد و آتش را خاموش می کرد. لازم به ذکر است که این وسیله کاربردش محدود بود و عملکردش همیشه یا در همه موقعیت ها موفقعیت آمیز نبود.

یک افسر انگلیسی به نام جورج ویلیام منبی در سال 1818 میلادی توسط یک کپسول مسی پتاسیام جهت خاموش کردن به کار برد و نام آن را خاموش کننده  آتش یا همان fire extinguisher- گذاشت.

موادی که در این کپسول برای خاموش کردن آتش استفاده می شد دارای خاکستر مروارید بود که توسط هوای فشرده ای که داخل این کپسول وجود داشت به بیرون پرتاب می شد. جالب است بدانید که این کپسول اولین ورژن از اختراعی می باشد که اکنون به آن کپسول آتش نشانی گفته می شود که با گذر زمان مجهز تر شد و بیشتر تکامل یافت.

تعریف آتش نشانی امروزه چیست ؟

کپسول آتش نشانی عبارت است از محفظه ای فولادی که قابل حمل بوده و مقداری ماده خاموش کننده درون آن وجود دارد. ماده خاموش کننده هنگام فشردن اهرم برای خاموش کردن آتش به بیرون پرتاب می شود. خاموش کننده های موجود در کپسول های آتش نشانی عمدتا از آب، گاز دی اکسید کربن، پودر بی کربنات سدیم یا پتاسیم و فوم خاموش کننده تشکیل شده اند. گاز دی اکسید کربن هنگام فشار از کپسول خارج می شود اما سه مورد گاز دیگر نیتروژن رو به بیرون پرتاب می کند. این یعنی اینکه گاز نیتروژن با عامل خاموش کننده با فشار زیاد وارد کپسول شده و هنگامی که اهرم را فشار می دهید راه خروج باز شده و عامل کننده با فشار خارج می شود.

https://www.kapsool125.com/categories/16-fire-extinguisher

حال که به تاریخچه و تعریف کپسول آتش نشانی پرداختیم می خواهیم 4 نوع کپسول آتش نشانی از نظر ماده خاموش کننده را به شما معرفی کرده و به بررسی جزئیات آن ها بپردازیم.

کپسول آتش نشانی پودر و گاز

این نوع کپسول معروف ترین و پرطرفدار ترین کپسول آتش نشانی محسوب می شود. کپسول آتش نشانی پودر و گاز  مقداری پودر بی کربنات پتاسیم دارد که با گاز بی اثر نیتروژن همراه فشار زیاد درون یک سیلندر فولادی واقع شده است. هنگامی که اهرم را فشار می دهید پودری که خیلی فشرده و چگال است به سمت جسم در حال سوختن پرتاب می شود و وقتی روی آن می نشیند از سوختن آن جلوگیری می کند. حجم آتش و اینکه جسم مورد نظر شما چقدر سوخته است یا در حال سوختن است متفاوت می باشد، از این رو مقدار پودر خاموش کننده باید با مقدار آتش هماهنگ باشد. به همین دلیل کپسول های اتش نشانی در اندازه های مختلف تولید می شوند. این کپسول ها در 10 سایز مختلف ساخته شده که شامل  1، 2، 3، 4، 6، 9، 12، 25، 50 و 75 کیلویی هستند. این اعداد نشان دهنده پودری است  که داخل کپسول قرار دارد. علاوه بر این اندازه سیلندر نیز با توجه به اندازه حجم پودر تولید شده است.  لازم به ذکر است که این کپسول ها بر اساس استاندارد جهانی طراحی شده اند یعنی به عنوان مثال کپسول آتش نشانی 26 کیلویی وجود ندارد و حتی به صورت سفارشی نیز ساخته نمی شود. کپسول پودر و گاز 1 کیلویی الی 12 کیلویی وزن و حجم زیادی ندارد به صورتی که یک انسان بالغ به راحتی می تواند آن را حمل کند. اما سه سایز آخر ( 25، 50 و 75 کیلویی)  دارای وزنی بالا و حجیم می باشند که برای حمل نیاز به ارابه چرخدار دارند.

کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن

داخل کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن  پودری وجود نداشته و در عوض  داخل آن گاز دی اکسید کربن است که آتش را خاموش می کند. به این ترتیب گاز سی او دو که با فشار 150 بار در یک سیلندر فولادی قرار دارد و هنگامی که شما اهرم خروج را فشار می دهید، گاز موجود خارج شده و آتش را خاموش می کند. محیطی که اطراف گاز دی اکسید کربن را احاطه کرده است جایگزین اکسیژن می باشد. این کپسول نیز در سایز های 2، 3، 4، 6، 9، 12 و 30 کیلویی تولید می شود.

کپسول آتش نشانی آب و گاز

ساده ترین کپسول آتش نشان از نظر ماده اطفاء حریق کپسول آتش نشانی آب و گاز است. همانطور که می دانید ماده متضاد آتش، آب محسوب می شود که در بسیاری از موقعیت ها مانند خاموش کردن ذغال از آن استفاده می کنیم. این نوع کپسول به کپسول پودری شباهت دارد، از این نظر که  مانند آن با گاز نیتروژن با فشار داخل کپسول قرار دارد و با فشردن اهرم گاز به آب نیرو وارد می کند و آب برای خاموش کردن آتش به بیرون پرتاب می شود.

خاموش کننده های آب گاز تنوع سایز کمتری نسبت به دو نوع قبلی دارند و فقط شامل 6، 9، 12، 25 و 50 کیلویی هستند. فشار گاز با نیتروژن نیز در این نوع کپسول 15 بار معدل پی اس آی 190 است. رنگ بدنه کپسول های آتش نشانی آب گاز آبی رنگ است.

کپسول آتش نشانی فوم یا کف

این کپسول اینگونه کار می کند که فوم روی آتش ریخته شده و لایه ای مانند لحف روی آن را می پوشاند و اکسیژن را حذف کرده که باعث خاموش شدن آتش می شود. نکته ای که باید بدانید این است که این نوع کپسول خیلی توسط عموم مردم استفاده نشده و بیشتر آتش نشان  ها پرنسل  آتش نشانی موسسات و کارخانجات استفاده می شود.

تقسیم بندی 6 کلاس مختلف آتش بر حسب ماده سوختنی شامل :

A-  : این کلاس آتش نشانی به مواد جامد معدنی  همچون کاغذ و چوب اختصاص دارد.

B-  : کلاس بی ناشی سوختن مواد مایعات قابل اشتغال مانند روغن، گریس، الکل و نفت است.

C-  : کلاس سی شامل سوختن گاز ها می باشد.

D- : کلاس دی آتش نشانی به مجموعه مواد فلزات قابل اشتغال مانند سدیم و پتاسیم اطلاق می گردد.

E-   : کلاس ای آتش ناشی ناشی از اتصالات برقی است.

F- : کلاس اف آتش از چربی های غذایی انتشار می یابد.